Các chất có thể gây độc hại trong thực phẩm gồm rất nhiều hợp chất hóa học khác nhau. Việc kiểm tra, nhất là kiểm tra nhanh, các chất này không phải là chuyện đơn giản và dễ thực hiện. Với các chất phụ gia thực phẩm và nhất là thuốc trừ sâu hóa học cũng tương tự. Việc phân tích đòi hỏi sử dụng các thiết bị sắc ký với những cán bộ có chuyên sâu về lĩnh vực này. Do đó, không dễ dàng gì để có thể kiểm soát một cách rộng rãi và nhanh chóng.
Tiến sĩ Trần Đáng (nguyên Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm – Bộ Y tế) nhận định việc quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm tại nước ta hiện nay rất không hợp lý, dù Luật an toàn vệ sinh thực phẩm đã được ban hành. Ở các nước, khi xảy ra sự cố về an toàn thực phẩm, cơ quan quản lý nhà nước duy nhất về thực phẩm sẽ phải vào cuộc. Chẳng hạn ở Mỹ có Trung tâm an toàn thực phẩm và dinh dưỡng ứng dụng thuộc Cục Quản lý dược phẩm và thực phẩm, ở Nhật là Cục An toàn thực phẩm của Bộ Y tế.
Trong khi đó, luật của Việt Nam rất rối. Chúng ta có nhiều cơ quan quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm, nào là Bộ Công thương quản lý năm ngành hàng thực phẩm, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý chín ngành hàng, còn Bộ Y tế lại quản lý vài mặt hàng rất phụ như thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung đa vi chất…, thế nhưng không cơ quan nào nhận trách nhiệm cao nhất.
Việc phát sinh chất kích nạc trong chăn nuôi trách nhiệm chính thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nhưng để đánh giá nó nguy hại đến sức khỏe thế nào thì không thể giao cho bộ này được.
Theo luật thì Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ chịu trách nhiệm đến cùng đối với sản phẩm chăn nuôi là không ổn. Bộ này cũng như Bộ Công thương chỉ có thể chịu trách nhiệm về sản phẩm của ngành mình ở khâu sản xuất, chế biến, còn khi đã là thành phẩm để ăn được rồi thì trách nhiệm quản lý phải thuộc về Bộ Y tế.
Theo kinh nghiệm của các nước, cơ quan an toàn vệ sinh thực phẩm thuộc Bộ Y tế phải chịu trách nhiệm chính về an toàn thực phẩm. Khi có vấn đề, Bộ Y tế có thể truy tìm căn nguyên, nếu sự cố nằm từ khâu chăn nuôi sẽ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chịu trách nhiệm, chấn chỉnh toàn bộ quy trình chăn nuôi.
Theo cơ chế này, một đòi hỏi bắt buộc là Bộ Y tế phải sẵn sàng lên tiếng, chứ không thể thờ ơ vô can khi xảy ra sự cố an toàn thực phẩm vì cho rằng bất ổn thuộc về chức trách của Bộ khác, không thuộc trách nhiệm của mình.
Như vậy mới thấy, các cơ quan chức năng vẫn còn tắc trách trong việc bảo vệ sức khỏe và tính mạng người dân trong tình hình an toàn thực phẩm đang được báo động.
Ngọc Anh