Hàng không bán được khiến vòng quay đồng vốn ngày càng thấp, ảnh hưởng đến kế hoạch kinh doanh khiến doanh nghiệp phải điều chỉnh quy mô sản xuất không chỉ làm người lao động mất việc làm mà còn dẫn đến tình trạng nợ đọng thuế. Báo cáo của Tổng cục Thuế gửi Bộ Tài chính cho thấy tổng số nợ thuế của các doanh nghiệp trong quý I-2012 lên tới gần 38.000 tỉ đồng, trong đó có gần 5.000 tỉ thuộc về các doanh nghiệp đã giải thể, phá sản hoặc mất tích.
Dưới góc độ kinh tế vĩ mô, sự trì trệ trong sản xuất do hàng tồn kho ngày càng nhiều sẽ tác động tiêu cực vào tăng trưởng GDP và đầu tư nước ngoài.
Lượng hàng tồn kho trong nghành thép rất lớn
Trên thực tế thì thực trạng tồn kho các doanh nghiệp đã được cơ quan thống kê cảnh báo từ tháng 3-2012, khi chỉ số này tăng lên mức 34,9% trong khi con số của cùng kỳ năm 2011 chỉ chưa đầy 20%. Các mặt hàng được lưu ý tại thời điểm đó là chế biến – bảo quản rau quả, thuốc lá, xi măng – vôi vữa, giày dép, xe có động cơ… Còn tính tại thời điểm 1-8-2012, chỉ số tồn kho của nhiều ngành công nghiệp đã tăng trên 50% so với cùng kỳ năm trước.
Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số tồn kho sản xuất phân bón và hợp chất ni-tơ tăng đến 81,6%, sản xuất sản phẩm từ plastic tăng 69,2%, sản xuất thiết bị truyền thông tăng 61,9%, sản xuất xi măng tăng 50,6%.
Một số ngành có chỉ số tồn kho tăng dưới mức 50% là sản xuất pin và ắc quy (tăng 40,2%), chế biến, bảo quản thủy sản và các sản phẩm từ thủy sản (tăng 34,5%), sản xuất bia (tăng 28,8%) và sản xuất thức ăn gia súc, gia cầm và thủy sản (tăng 22,2%).
Bên cạnh đó, một số ngành có chỉ số tồn kho tăng thấp hơn là sản xuất xe có động cơ (tăng 11,1%); mì ống, mì sợi (tăng 10,8%); giày, dép (tăng 9,1%); sắt, thép, gang (tăng 7,4%); ngành chế biến sữa và các sản phẩm từ sữa (tăng 6,9%); linh kiện điện tử (tăng 5,2%); sản phẩm điện tử dân dụng (tăng 3%); thuốc, hóa dược và dược liệu (tăng 2,2%).
Chỉ một số ít ngành có chỉ số tồn kho giảm so với cùng kỳ là môtô, xe máy giảm 1,1%; vải dệt thoi giảm 8,7%; các cấu kiện kim loại giảm 10,9%; đường giảm 50,5%.
Có thể nói khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp hiện nay không phải do thiếu vốn mà là lượng hàng tồn kho lớn do nền kinh tế chưa phục hồi, sức mua xã hội giảm. Khi đầu ra sản phẩm không có thì doanh nghiệp không dám vay tiền của ngân hàng để sản xuất nhất là với lãi suất cao. Hàng tồn kho nhiều khiến dòng tiền bị tắc nghẽn, đây cũng chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến nợ xấu của ngân hàng, tăng trưởng tín dụng thấp.
