Tương lai là một sự lựa chọn
Khi nhu cầu về các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ tiếp tục tăng; các ứng dụng, robot và trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ chúng đang chiếm vị trí trung tâm. Ramesh Caussy, Giám đốc điều hành người Pháp và người sáng lập Partnering Robotics cho biết: “Tôi khuyên mọi người hãy đón nhận… công nghệ bởi vì chúng ta không có sự lựa chọn, điều đó sẽ xảy ra. Cho dù bạn thích hay không thích, công nghệ sẽ đi vào cuộc sống của bạn, nhưng bạn có thể quyết định phần nào, vào thời điểm nào, và quan trọng hơn là ở không gian thời gian… ở nhịp điệu nào. Chúng tôi không muốn mọi thứ diễn ra nhanh chóng. Chúng tôi cần nâng cấp kiến thức của mình… để có thể hiểu những gì đang xảy ra, để kiểm soát dịch vụ mới sẽ là một phần của cuộc sống hàng ngày”.
Caussy đưa ra tuyên bố đó vào cuối bài thuyết trình dài 15 phút của mình tại Hội nghị thượng đỉnh về sức khỏe toàn cầu (Global Wellness Summit – GWS) năm 2017, nơi ông trình bày sản phẩm hàng đầu của công ty mình – Diya One X , một robot nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí trong nhà ở những không gian rộng lớn như văn phòng, bảo tàng và trung tâm thương mại.
Partnering Robots hứa hẹn với người tiêu dùng tiềm năng rằng các cảm biến nhúng của robot “đo lường trong thời gian thực và chính xác các chất gây ô nhiễm không khí như CO2, nhiệt độ, độ ẩm tương đối và nồng độ của các hạt mịn, ozone và VOC. Diya One X xử lý không khí xung quanh thông qua quá trình lọc và loại bỏ 99,95% chất ô nhiễm không khí, chất gây dị ứng, virus và mùi hôi”. VOC là viết tắt của cụm từ Volatitle organic compounds – các hợp chất hữu cơ bay hơi. Ban đầu chúng ở thể rắn, nhưng dễ dàng chuyển sang thể khí, thể hơi trong điều kiện nhiệt độ thường và áp suất khí quyển.
Khi nói đến VOC người ta thường chỉ đến các hỗn hợp các chất hữu cơ độc hại. Diya One X chỉ là một trong số các sản phẩm và dịch vụ ngày càng gia tăng sử dụng robot và trí tuệ nhân tạo để cung cấp các công cụ hứa hẹn đưa chúng ta đến gần hơn với trạng thái sức khỏe tối ưu khó nắm bắt, mà từ điển Merriam-Webster định nghĩa là: “Chất lượng hoặc trạng thái có sức khỏe tốt, đặc biệt là mục tiêu được tìm kiếm tích cực”. Viện Sức khỏe Quốc gia Mỹ (NWI) chia nhỏ hơn nữa, thành “ 6 chiều hướng của sức khỏe”, cụ thể là: thể chất, nghề nghiệp, tinh thần, trí tuệ, xã hội và cảm xúc.
Đối với nhiều người trong chúng ta, điện thoại thông minh vẫn là điểm tiếp xúc chính của chúng ta với AI hướng đến sức khỏe cá nhân và có rất nhiều ứng dụng được thiết kế đặc biệt để cung cấp các giải pháp cho sức khỏe của chúng ta. Năm 2019, Babusi Nyon – chiến lược gia thiết kế 32 tuổi tự học, nhà đổi mới và đồng sáng lập của công ty kỹ thuật số Triple Black – phát triển một số ứng dụng liên quan đến sức khỏe và ứng dụng trong ứng dụng. Giống như Sis Joyce , một bot trò chuyện AI hoạt động bên trong ứng dụng trò chuyện của Facebook để kết nối người dùng – ở Nam Phi, Nigeria, Zimbabwe, Zambia, Ghana, Kenya, Uganda và Malawi – với lời khuyên y tế.
Người dùng có thể nói cho Sis Joyce các triệu chứng của họ, và cô ấy sẽ hỏi một số câu hỏi và đưa ra các khuyến nghị, hoặc nếu cần, đề nghị tư vấn với bác sĩ. Một ứng dụng khác mà Nyoni và những người đồng sáng lập của ông tạo ra và đang phát triển với sự trợ giúp của Google, có thể chẩn đoán các triệu chứng của bệnh Parkinson bằng cách sử dụng camera trên điện thoại thông minh và đưa ra công nghệ ước lượng. Ngoài việc ngăn ngừa ốm đau thể chất và bệnh tật, ngày càng có nhiều lựa chọn ứng dụng tập trung vào sức khỏe tinh thần.
Ngoài các ứng dụng thiền chánh niệm phổ biến như Headspace và Calm, các ứng dụng như Woebot và Wysa còn cung cấp dịch vụ chatbot “trị liệu”. Cảm thấy không khỏe? Cảm thấy lo lắng, căng thẳng, chán nản? Chatbot Woebot sẵn sàng lắng nghe và đưa ra lời khuyên. Phải thừa nhận rằng đôi khi nó có vẻ giống như một cuốn sách self-help (tự lực) tốt hơn và tùy chỉnh hơn một chút. Tuy nhiên, ứng dụng này cũng có nhiều chương trình khác nhau có thể mất vài tuần hoặc vài ngày để giải quyết các vấn đề sức khỏe tinh thần cụ thể. Bạn cũng có thể thiết lập nó để kiểm tra bạn.
Ứng dụng Wysa cùng với một số ứng dụng khác cung cấp chức năng tương tự, với lợi thế bổ sung là giúp bạn liên hệ với một nhà trị liệu con người có trình độ thực tế nếu bạn muốn một người, với mức phí thấp hơn nhiều so với việc bạn phải trả cho một cuộc gặp trực tiếp sự tham vấn. Đối với những người đang đấu tranh với cơn nghiện, có những ứng dụng giúp tỉnh táo.
Ví dụ: ứng dụng “I am Sober” hỗ trợ người dùng bằng cách cung cấp hướng dẫn, cam kết, đăng ký, theo dõi tiến trình, cộng đồng trực tuyến, động lực hàng ngày, cũng như tiếp cận với các nhà trị liệu chuyên nghiệp trực tuyến. Gần nhà hơn và xa hơn là các dự án khởi nghiệp cá nhân, công nghệ như Trạm Y tế Abby (Abby Health Station) đã và đang mở rộng phạm vi tiếp cận của họ. Trạm Y tế Abby kích thước thật được lắp đặt tại một số hiệu thuốc và được các công ty bảo hiểm và bệnh viện sử dụng, đảm nhiệm một số chức năng có thể yêu cầu y tá thăm khám.
Theo các nhà sản xuất, nó thực hiện 13 lần kiểm tra sức khỏe bao gồm cân nặng, chiều cao, huyết áp, chỉ số khối cơ thể, nhịp tim, lượng mỡ trong cơ thể và lượng nước trong cơ thể; và nó đưa ra lời khuyên về sức khỏe được cá nhân hóa trong vài phút. Trong một thế giới mà nhiều người tiêu dùng đã quen với việc thường xuyên theo dõi cơ thể của họ thông qua đồng hồ thông minh và điện thoại thông minh, việc kiểm tra nhanh từ một chiếc máy không phải là điều quá khó.
Có thể cho rằng bao gồm cả khía cạnh cảm xúc và xã hội của sức khỏe, vào tháng 1.2020 tại CES (Triển lãm Điện tử Tiêu dùng) tổ chức ở Las Vegas, công ty khởi nghiệp GROOVE X ở Tokyo công bố LOVOT , một robot đồng hành thông minh nhân tạo tương tác dễ thương với mục tiêu là làm cho bạn hạnh phúc. Tên LOVOT là từ ghép của tình yêu và người máy. Trên trang web công ty, các nhà sản xuất tuyên bố: “LOVOT sẽ phản ứng với tâm trạng của bạn và làm tất cả những gì có thể để bạn tràn đầy niềm vui và tái tạo năng lượng cho bạn.
Nó có thể không phải là một sinh vật sống, nhưng LOVOT sẽ sưởi ấm trái tim bạn. LOVOT được sinh ra chỉ vì một lý do – được các bạn yêu thích”. Gã khổng lồ điện tử Samsung cũng tiết lộ 2 nguyên mẫu concept kết hợp giữa robot và AI tại CES 2020. Đầu tiên là ballie – một robot đồng hành với hình dáng như một quả bóng nhỏ, chỉ lớn hơn quả bóng tennis một chút. Ngoài kết nối với điện thoại và các thiết bị thông minh trong nhà, ballie có camera, ballie có thể nhận ra bạn và theo dõi bạn khắp nhà.
Ngoài việc cư xử như một con vật cưng hình quả bóng và tán gẫu với những chiếc máy khác của bạn, ballie còn có thể theo dõi bạn khi bạn tập thể dục và giúp bạn rèn luyện hình thể. Cùng với ballie, công ty cũng ra mắt GEMS – một bộ xương ngoài dựa trên thực tế tăng cường (AR) mà bạn đeo quanh eo và đùi, cùng với kính AR. Sau khi bạn bị nhốt vào thế giới bán ảo của GEMS, sẽ có một huấn luyện viên ảo hỗ trợ bạn tập luyện, sử dụng bộ xương ngoài để theo dõi chuyển động của bạn và hướng dẫn bạn thực hiện bài tập của mình. Sau khi hoàn thành bài tập, GEMS có thể cung cấp cho bạn phản hồi về hiệu suất của bạn và cho bạn biết những gì cần cải thiện.
Phải thừa nhận rằng nhiều robot sử dụng cá nhân thu hút sự chú ý này được trưng bày tại các nền tảng như CES vẫn đang ở giai đoạn nguyên mẫu hoặc các phiên bản lặp lại thế hệ đầu tiên đắt tiền chỉ có ở Bắc bán cầu và thậm chí sau đó, hầu hết mọi người vẫn chưa thể mua được. Liệu tất cả quyền truy cập vào robot chăm sóc sức khỏe và AI có thực sự giúp chúng ta tiến gần hơn đáng kể đến mục tiêu dường như luôn thay đổi về sức khỏe tối ưu hay không như một xã hội vẫn còn được nhìn thấy.
Công nghệ có thể đang phát triển với tốc độ nhanh chóng, nhưng đối với con người, quá trình tiến hóa của chúng ta chậm hơn nhiều. Mặc dù chiếc đồng hồ thông minh đó có thể theo dõi chúng ta và thường xuyên yêu cầu chúng ta đi dạo hoặc ăn ít thức ăn mặn hơn, chúng ta vẫn phải có lựa chọn cá nhân khi làm theo các khuyến nghị của nó.
Sự phát triển của “Sức khỏe thế hệ”
Sau khi tăng trong một thập kỷ, tuổi thọ ở Mỹ đã bắt đầu chững lại và thậm chí còn giảm đối với một số nhóm. Bệnh tiểu đường, bệnh tim và béo phì cùng với căng thẳng, lo lắng và trầm cảm hiện đang là những vấn đề lớn. Tình hình gần giống như thể các công nghệ đã cải thiện cuộc sống theo nhiều cách hiện đang dần giết chết chúng ta. Tương lai, may mắn thay, có vẻ hứa hẹn hơn. Theo Giám đốc điều hành Johnson & Johnson, công ty chăm sóc sức khỏe hàng đầu thế giới, “chúng tôi có cơ hội biến thế hệ sinh ra hiện nay trở thành thế hệ khỏe mạnh nhất trong lịch sử -“ Thế hệ H ”.
Ngày nay, hệ thống chăm sóc sức khỏe chủ yếu được thiết kế xoay quanh bệnh tật. Hệ thống trả tiền cho bệnh tật chứ không phải, ví dụ, cho thực phẩm lành mạnh, bổ dưỡng. Điều này gây thiệt hại rất lớn cho xã hội và cá nhân (hầu hết các vụ phá sản cá nhân đều liên quan đến sức khỏe). Đó thực sự là một câu hỏi nghìn tỷ USD. Thêm vào đó là tình trạng toàn cầu thiếu các chuyên gia chăm sóc sức khỏe. Bây giờ, có rất nhiều yếu tố quyết định đến sức khỏe.
Mặc dù quãng đường của bạn có thể thay đổi nhưng người ta đã đề cập nhiều lần rằng sức khỏe suốt đời có liên quan 60% đến hành vi và môi trường của chúng ta, 30% với di truyền và 10% với chăm sóc sức khỏe. Nhưng sự thay đổi đã đến: tháng 2-2017, một nhóm các nhà đổi mới có tư duy tiến bộ đã tập hợp tại sự kiện “Sức khỏe như một dịch vụ” đầu tiên có tên là HyperWellBeing tại Bảo tàng Lịch sử Máy tính mang tính biểu tượng ở Mountain View thuộc bang California của Mỹ. Bảo tàng tính thành lập năm 1996 trình bày những câu chuyện và hiện vật của thời đại thông tin và khám phá cuộc cách mạng điện toán và tác động của nó đối với xã hội.
Các ý tưởng chính xuất hiện nhanh chóng: tương lai của ngành chăm sóc sức khỏe có thể chuyển từ chăm sóc người bệnh sang một ngành công nghiệp mới “Sức khỏe khoa học”, giúp chúng ta phát huy hết tiềm năng của mình về sức khỏe. Cũng được sử dụng là cụm từ “Thuốc P4” (Predictive, Personalized, Preventive and Participatory) – Dự đoán, Cá nhân hóa, Phòng ngừa và có sự tham gia. Các mục tiêu là ngăn ngừa bệnh tật, tăng tuổi thọ và tối ưu hóa sức khỏe và thể chất của chúng ta. Khi nói về công nghệ y tế, chúng ta thường nghe nói đến dữ liệu lớn (Big Data), y học từ xa (telemedicine) và bộ gene (với công cụ chỉnh sửa CRISPR).
Trong số những tiến bộ khoa học quan trọng nhất trong những năm gần đây chính là sự phát hiện và phát triển những phương pháp mới nhằm thực hiện biến đổi di truyền của sinh vật sống bằng cách sử dụng một loại công nghệ có đặc tính nhanh với giá cả hợp lý được gọi là CRISPR. Mặc dù điều này rất quan trọng nhưng nó không đưa ra một bức tranh đầy đủ: phần mềm chỉ hoạt động khi có dữ liệu. Đối với sức khỏe, điều này đòi hỏi sự học hỏi từ cơ thể và trí óc của chúng ta.
Đây là nơi các thiết bị y tế xuất hiện. Xu hướng này bắt đầu khoảng 3 năm trước, khi các cảm biến chính đang trở thành hàng hóa – một phần nhờ vào điện thoại thông minh – và chi phí cũng như rủi ro của việc xây dựng các công ty khởi nghiệp phần cứng công nghệ cao đang giảm xuống. Các kỹ sư y sinh, bác sĩ và doanh nhân bắt đầu lao vào cuộc cạnh tranh. Ngày nay, các công ty khởi nghiệp muốn theo dõi, ngăn ngừa, chẩn đoán và chữa lành các tình trạng cả về thể chất và tinh thần. Họ còn muốn hơn thế nữa, và đây là công việc kinh doanh nghiêm túc.
Thiết bị chăm sóc sức khỏe nổi tiếng nhất có thể là Fitbit, nhưng nhiều người dùng đã từ bỏ nó trong vòng vài tuần. Cũng giống như uống thuốc, điều này cho thấy thách thức quan trọng đối với sức khỏe tốt là hành vi. Các thiết bị sức khỏe có chức năng đếm bước, đã trở thành một mặt hàng kể từ khi Xiaomi phát hành Mi Band với giá chỉ 15 USD. Kết hợp các cảm biến, AI, dữ liệu để phòng ngừa chấn thương hoặc huấn luyện. Chỉ cần nhìn vào việc chạy, “Vi” là một huấn luyện viên được hỗ trợ bởi AI, trong khi đế thông minh Tiemppo giúp cải thiện hình thức chạy của bạn với phân tích dáng đi theo thời gian thực. Những cách tiếp cận này đang mở rộng sang các môn thể thao khác nhau.
Hiện nay đã có những công cụ theo dõi để giúp đối phó với những vấn đề của cuộc sống hiện đại. AirVisual theo dõi ô nhiễm, AIR Sensio phát hiện các chất gây dị ứng, nhiều công cụ hữu ích khác như Hello’s Sense đo giấc ngủ của bạn – và theo cuốn sách mới nhất của Arianna Huffington “Cuộc cách mạng về giấc ngủ”, hầu hết chúng ta có thể ngủ nhiều hơn. Những công cụ khác xem xét đo UV: các công ty khởi nghiệp nhưng cũng có những đối thủ nặng ký như Microsoft với Band 2 và La Roche-Posay với miếng dán UV dùng một lần.
Liệu pháp ánh sáng cũng đang có cơ sở khi chúng ta hiểu rõ hơn về tác động gián đoạn của ánh sáng nhân tạo đối với sự tập trung và giấc ngủ. Các phiên bản chi phí thấp, di động và được kết nối của thiết bị y tế đang cho phép sự xuất hiện của chẩn đoán và chăm sóc di động hoặc tại nhà. Ví dụ, iBreastExam giúp thực hiện quét vú không đau và không bức xạ, cung cấp kết quả ngay lập tức. Sản phẩm được tạo ra ở Ấn Độ, nơi chỉ có một bác sĩ X quang trên 100.000 dân.
Tùy thuộc vào chi phí và quy định, một số giải pháp đó có thể áp dụng cho cả các thị trường mới nổi và đã phát triển. Điều thú vị là, danh mục mới nổi này có một số điểm tương đồng với thế giới sản xuất máy tính để bàn: lấy máy móc lớn và đắt tiền từ các nhà máy và làm cho chúng nhỏ hơn và rẻ hơn. Mặt nạ Neutrogena trị mụn bằng liệu pháp ánh sáng hay là Sana giúp người đau mãn tính và người bị PTSD chìm vào giấc ngủ trong vài phút. Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD) là một rối loạn lo âu có thể phát triển sau một sự kiện kinh hoàng mà bệnh nhân chứng kiến hoặc trực tiếp là người trải qua sự kiện sang chấn đó.
PTSD có nhiều triệu chứng về tâm lý cũng như thể chất gây ảnh hưởng đến các chức năng hoạt động bình thường hàng ngày và chất lượng cuộc sống. Một số công ty sử dụng phản hồi sinh học và tính linh hoạt thần kinh để quản lý các tình trạng khác nhau: “Lief Therapeuthics” giải quyết chứng lo âu (huy động được hơn 400.000 USD trên Kickstarter), “Liv” quản lý các hành vi vô thức như cắn móng tay hoặc giật tóc và “Feel” giúp quản lý trầm cảm, sử dụng phản hồi sinh học và sự dẻo dai thần kinh.
Gerber giới thiệu Gerber BabyNes, một hệ thống pha sữa nhắm vào phân khúc bà mẹ công nghệ đang phát triển nhanh. Họ đã mở cửa hàng hàng đầu đầu tiên tại Hồng Công trong năm 2017. Công ty HAX BabyBe đã tạo ra một tấm thảm thông minh “robot mềm” để giúp sự phát triển của trẻ sinh non. Điều gì đang xảy ra bên trong cơ thể chúng ta? Hơn một chục công ty khởi nghiệp đang xem xét máu của chúng ta – để theo dõi bệnh tiểu đường, phát hiện các dấu hiệu máu khác nhau, phân tích nhóm máu hoặc bệnh tật.
Công ty khởi nghiệp HAX tạo ra máy thở bỏ túi Aire đầu tiên có thể giúp những người bị IBS bằng cách kiểm tra khả năng dung nạp thực phẩm. Hội chứng ruột kích thích (Irritable Bowel Syndrome – IBS) là một dạng rối loạn tiêu hoá chức năng đặc trưng bởi triệu chứng đau bụng và thay đổi thói quen đi tiêu mà không tìm thấy tổn thương thực thể nào. Và nếu chỉ nhìn vào bên trong là chưa đủ, viên thuốc cảm biến “có thể nuốt được” của Proteus Health kết hợp với miếng dán thông minh và ứng dụng di động để theo dõi tình trạng của bệnh nhân.
Cảm nhận sóng não đi từ theo dõi cơ bản để giúp thiền, ngủ và làm việc mang lại cho chúng ta trạng thái trôi chảy giữa thế giới mất tập trung nhất từng có. Berkeley Ultrasound kích thích não của bạn bằng sóng siêu âm để điều trị chứng trầm cảm. Liệu thiết bị như vậy có cạnh tranh với các loại thuốc chống trầm cảm? Nó dường như cũng có tiềm năng như một phương pháp chữa bệnh Alzheimer. Bạn có biết rằng không dưới 3 công ty phát triển bộ xương ngoài đã ra mắt công chúng vào năm 2014? Hai ở Mỹ – với Ekso Bionics và ReWalk Robotics – và một ở Nhật Bản, tên là Cyberdyne.
Nhiều công nghệ sắp ra mắt như SuitX đưa ra giải pháp phục hồi chức năng sinh học cho chứng đau lưng. Giấc mơ của mọi hacker sinh học đã trở thành hiện thực: cuối cùng chúng ta cũng có bộ cấy ngoài chip RFID (công nghệ dùng kết nối sóng vô tuyến để tự động xác định và theo dõi các thẻ nhận dạng gắn vào vật thể) cơ bản. Ví dụ, Profusa là một mô cấy nhỏ tương thích sinh học đặt dưới da của bạn và sử dụng huỳnh quang để chỉ ra mức độ oxy, glucose, lactate hoặc các dấu ấn sinh học khác. Các thiết bị công nghệ y tế chỉ mới bắt đầu.
Chúng ta chỉ đang đề cập sơ bộ về những gì cảm biến, dữ liệu lớn, máy học và AI có thể làm cho chúng ta. Trong tương lai không bệnh tật của chúng ta, mệt mỏi hoặc không tập trung có thể được coi là một vấn đề sức khỏe lớn. Trên con đường của chúng ta để có một sức khỏe tốt hơn, đã đến lúc chúng ta phải suy nghĩ lại về ý nghĩa của việc khỏe mạnh.
