Một người đàn ông mặc đồ đồng phục màu đen thả bước vào cửa hiệu McDonald bên đường tại thị trấn Golden bang Colorado. Một khẩu súng có thể nhìn thấy trong bao da gắn nơi thắt lưng khi anh ta đến gần quầy. Nhưng thay vì đặt mua hàng, anh ta đi vòng ra phía sau và tiến đến nơi một nhóm nhân viên trẻ, trông có vẻ lo lắng, đang chuẩn bị thức ăn.
Người đàn ông mặc đồng phục tiến đến gần những người làm bếp, nhìn chàng trai trẻ – đội mũ lưỡi trai và mặc áo mang logo – McDonald đang đảo khai tây chiên. “Được rồi, chúng tôi đã có anh! Anh bị bắt giữ”, anh ta lên tiếng. Chàng trai chiên khai tây tên là Bryce. Một người đàn ông thứ hai mặc đồng phục màu đen theo sau lấy vội ra một chiếc còng tay, trong khi người đàn ông đầu tiên giữ cánh tay Bryce sau lưng. Bryce hoàn toàn không có ý định chống cự. Đối với người ngoài cuộc, những gì vừa xảy ra trông có vẻ như một vụ bắt giữ đơn giản. Nhưng cả hai người này đàn ông mặc đồng phục này đều không phải là sĩ quan cảnh sát: họ là chuyên gia săn tiền thưởng ở Mỹ.
Nghề săn tiền thưởng là nghề nguy hiểm
Ở nhiều bang của nước Mỹ, những người không có quyền lực cảnh sát và đôi khi không được đào tạo được phép sử dụng vũ lực – và vũ khí – để đưa những người bỏ trốn vào tù. Bryce, 21 tuổi, không xuất hiện tại tòa án nhiều lần trong suốt hơn 4 tháng. Bryce bị cáo buộc nhiều tội danh – bao gồm bạo lực gia đình và lái xe trong tình trạng không tỉnh táo.
Ở Mỹ, nếu bị buộc tội, bạn có quyền hưởng quy chế tại ngoại trong khi chờ ngày xét xử, nhưng để chắc chắn rằng bạn xuất hiện trở lại, tòa án sẽ yêu cầu một số tiền bảo lãnh theo quy định. Nếu có mặt tại tòa án khi được yêu cầu, bạn sẽ nhận lại được số tiền này. Tuy nhiên, nếu ai đó không có tiền, họ phải ở tù. Hoặc có một lựa chọn khác: tranh thủ dịch vụ cho vay của người bảo lãnh. Họ sẽ cho bạn vay tiền để ra tù nhưng tính bạn 10 – 15% chi phí; đó là cách họ kiếm được lợi nhuận.
Ở Anh, những người được tại ngoại đôi khi phải trả một khoản tiền cho tòa án để đảm bảo họ không biến mất trước phiên tòa. Nhưng ở Anh không có dịch vụ người bảo lãnh hay thợ săn tiền thưởng bởi vì việc tìm bắt kẻ chạy trốn là trách nhiệm của cảnh sát. Trên toàn nước Mỹ, quảng cáo của người bảo lãnh hứa hẹn tự do tại ngoại cho các bị cáo tuyệt vọng. Họ là người bạn cần đến trong lúc bạn cần và họ làm cho quá trình này trở nên đơn giản và nhanh chóng.
Những gì bạn không nhìn thấy trong quảng cáo của người bảo lãnh là nếu bạn tiếp tục chạy trốn, người cho vay có thể không lấy lại được tiền từ tòa án. Nếu điều này xảy ra, ở nhiều bang của nước Mỹ, họ có thể thuê chuyên gia săn tiền thưởng, công việc của họ là theo dõi bạn và đưa bạn trở lại nhà tù. Scott Gribble là chuyên gia săn tiền thưởng được thuê để bắt Bryce. Hope Bail Bonds – công ty nơi Scott làm việc – đã gửi giấy chứng nhận nộp tiền bảo lãnh đến cho Bryce với tổng trị giá 24.500 USD. Khi một khách hàng của người bảo lãnh không xuất hiện tại tòa án, những chuyên gia săn tiền thưởng có quyền cưỡng chế bất kỳ tài sản nào được tin là bị cáo đang giấu kín.
Scott đã thu hút hơn 20.000 người theo dõi trên Instagram, nơi anh đăng ảnh và video về những vụ bắt giữ. Scott cũng điều hành chương trình đào tạo được gọi là Bounty Hunter Bootcamp dành cho những người muốn học nghề của anh. Một trong những học sinh của anh là Brie, nữ vũ công múa thoát y 25 tuổi, muốn bắt đầu làm nghề săn tiền thưởng vào buổi tối. Khi được hỏi tại sao muốn trở thành một chuyên gia săn tiền thưởng, Brie nói: “Tôi thực sự thích ý tưởng hạ gục những kẻ xấu và thích hành động – Tôi là một kẻ nghiện phiêu lưu mạo hiểm. Tôi thực sự thích là một phần của hệ thống tư pháp”.
- Xem thêm: Vũ khí mới trong đấu tranh tội phạm
Khóa học của Scott cung cấp cho các chuyên gia săn tiền thưởng đầy tham vọng chứng nhận sử dụng súng điện Taser, còng tay và súng trường, súng ngắn. Nghề săn tiền thưởng là nghề nguy hiểm. Do đó, một số bang nước Mỹ có quy định độ tuổi tối thiểu để trở thành chuyên gia săn tiền thưởng và quy định số giờ được đào tạo. Ở Mỹ, có 6 bang không có hoạt động của chuyên gia săn tiền thưởng. Scott giải thích: “Chính quyền quy định 32 giờ đào tạo.
Ở một số bang khác, bạn chỉ cần đến một cuộc họp hiệp hội và trả phí. Không đào tạo sử dụng súng taser, không đào tạo dùi cui. Ở bang Colorado, chuyên gia săn tiền thưởng phải có giấy phép hành nghề và để đủ điều kiện họ phải hoàn thành khóa đào tạo và vượt qua khâu kiểm tra lý lịch. Ngày nay lĩnh vực kinh doanh bảo lãnh tại Mỹ mang lại doanh thu từ 1,4 tỷ USD đến 2,4 tỷ USD/năm.
Năm 1990, 1/4 số người cần tiền bảo lãnh dựa vào dịch vụ do người lãnh cung cấp – đến năm 2009, con số đó đã tăng gấp đôi đối với những người bị bắt vì tội đại hình (các tội nghiêm trọng hơn như giết người, hiếp dâm và cướp). Giả sử một chuyên gia săn tiền thưởng đảm nhận 100-150 trường hợp mỗi năm, họ có thể kiếm được mức lương hàng năm từ 50.000 USD đến 80.000 USD – Scott gọi công việc của mình là một doanh nghiệp chống suy thoái kinh tế.
Một công việc khó khăn và tế nhị
Thông qua học viện săn tiền thưởng của mình mà Scott có cơ hội gặp gỡ Lydia – người vợ mà anh gọi là “người đam mê” săn tiền thưởng. Lydia quan tâm đến việc trở thành một chuyên gia săn tiền thưởng và liên lạc với Scott về chương trình đào tạo của anh. Nhưng chuyện tình lãng mạn của họ không phải không có những chuyện oái ăm, sóng gió.
Một trong những người bị Scott bắt giữ lại chính là… mẹ ruột của Lydia và cũng chính Lydia đã giúp anh truy tìm người đàn bà này. Điều đáng nói là Lydia được người khác nhận nuôi khi cô còn nhỏ sau khi người mẹ ruột phải vật lộn với các vấn đề nghiện ngập. Scott nói: “Mẹ của Lydia bị kết án 5 năm tù giam. Tôi đã nói với bà rằng hãy tuân thủ tất cả những quy định và tôi sẽ luôn đảm bảo với bà rằng con gái của bà sẽ luôn ở bên cạnh”.
Giống như mẹ của Lydia, những người bị bắt bởi thợ săn tiền thưởng thường là một số người dễ bị tổn thương nhất trong xã hội. Một vụ bắt giữ khác mà chúng tôi thấy Scott thực hiện là Keri, 29 tuổi, một bà mẹ hai con đang phải vật lộn với rượu và muốn tấn công bạo lực gia đình đối với bạn trai cũ. Scott phải mặc áo chống đạn, một khẩu súng ngắn và một khẩu súng taser khi đến ngôi nhà nơi anh tin rằng Keri đang lẩn trốn. Mọi chuyên gia săn tiền thưởng đều được trang bị một chiếc áo chống đạn, một khẩu súng ngắn, trong đó có một khẩu súng ngắn trong xe và tất cả đều có khẩu súng taser.
Scott cho biết: “Bạn có thể nghiêng về tỷ lệ cược có lợi cho bạn bằng vũ khí, kỹ thuật và chiến thuật vượt trội để bắt giữ thành công kẻ chạy trốn pháp luật. Đôi khi chúng tôi phải truy bắt những người nguy hiểm và buộc phải mặc trang phục dự tiệc. Trong những tình huống nguy hiểm như thế, chúng tôi phải cố gắng hết sức có thể”. Khi nhóm Scott gõ cửa căn nhà nơi anh tin rằng Keri đang lẩn trốn, thì chỉ có bà ngoại cô ấy trả và mời họ vào trong nhà. Sau khi nghe Scott nói đang tìm Keri, người đàn bà lớn tuổi trông có vẻ hoảng hốt và hét xuống cầu thang xuống tầng hầm để xem cô ấy có ở đó không.
Khi Scott xuống tầng hầm, tất cả các đèn đều tắt và một nhân vật nam bước ra khỏi bóng tối, theo sau là một người phụ nữ – đó chính là Keri. Điều may mắn là Keri không có ý định chống cự. Scott lên tiếng: “Xin chào bạn. Bạn tiến lên phía trước và đưa hai tay ra sau lưng”. Keri hỏi: “Tôi có thể mang giày vào được không?” “Con làm tan nát trái tim bà” – bà ngoại Keri, nói khi Scott đưa Keri trở lên lầu. Keri nói lại “Con yêu bà” khi được nhóm Scott dẫn ra cửa trước, hai tay bị còng sau lưng.
- Xem thêm: Người săn lùng phóng xạ
Ngồi với Stacey ở phía sau xe Scott, Keri bắt đầu khóc. Scott hỏi: “Bạn có sợ không?” Keri gật đầu. “Bạn sợ cái gì?”. “Sợ phải xa gia đình” – Keri trả lời, qua tiếng nức nở. Keri đã nhận được số tiền bảo lãnh 2.000 USD, trong đó cô ấy đã trả một khoản phí 200 USD và có nghĩa vụ phải quay trở lại tào án vào đúng ngày quy định nhưng cô đã không xuất hiện như đã cam kết.
Sau khi bị bắt, số tiền bảo lãnh của Keri đã tăng gấp đôi. Keri không có khả năng trả tiền, vì vậy cô đã bị bắt giam. Sau khi bị Scott bắt giữ và bị kết án 30 ngày tù, cô đã đồng ý nói chuyện về những trải nghiệm dẫn cô đến nhà tù. Keri cho biết cô đã bị bắt ở đâu đó từ 10 đến 13 lần, chủ yếu là vì không xuất hiện trước tòa án. Keri cũng giải thích rằng cô đã phải vật lộn với chứng nghiện rượu và khi ngừng uống rượu thì bị nôn mửa và lên cơn co giật.
Hệ thống bảo lãnh bị chỉ trích
Việc những chuyên gia săn tiền thưởng được trả tiền cho mỗi lần bắt giữ những người chạy trốn như Keri và Bryce – những đối tượng phải sử dụng dịch vụ bảo lãnh do khó khăn tài chính – đã khiến một số người lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ hệ thống bảo lãnh của Mỹ. Nhưng Robert Boykin, chủ sở hữu của công ty cho Keri vay tiền, không nhận thấy vai trò của mình là tiêu cực.
Boykin lập luận: “Có những phe phái ngoài kia sẽ nói rằng, vâng, chúng tôi đang lợi dụng những người nghèo nhất trong xã hội. Vâng, sau đó có lẽ các tòa án cần phải làm một cái gì đó bởi vì chúng tôi đang làm những gì nhà nước nói rằng chúng tôi có thể làm để đưa bạn ra ngoài. Có một người mẹ có năm đứa con ở nhà mà không có khả năng đóng tiền bảo lãnh tại ngoại chờ xét xử. Có một chàng trai ngồi trong tù vì điều gì đó rất ngu ngốc và nếu không có tôi thì anh ta sẽ tiếp tục ngồi trong tù.
Thế thôi”. Ở các bang nước Mỹ có hệ thống dịch vụ bảo lãnh, đó chính là cách duy nhất nhiều người có thể để tránh phải ngồi tù trước khi xét xử. Nếu bạn cần một đối tác liên kết để khỏi bị ngồi tù, bạn phải chấp nhận rằng khi không chơi đúng luật, bạn có nguy cơ đối đầu với những chuyên gia săn tiền thưởng có vũ trang như Scott Gribble.
