Năm 2016, doanh thu toàn ngành khách sạn Việt Nam đạt khoảng 15 tỉ USD, cao nhất từ trước tới nay. Trong đó, tỷ lệ đặt phòng trực tuyến mới chiếm khoảng 8% tổng doanh thu, khá thấp so với các nước Thái Lan, Malaysia. Cùng với 70% dân số Việt Nam đã sử dụng điện thoại thông minh, đây được coi là cơ hội lớn cho các đại lý du lịch trực tuyến (Online Travel Agency – OTA).
Nếu như các đại lý du lịch truyền thống khi quy mô càng lớn thì càng cần nhiều nhân viên tư vấn, khiến chi phí vận hành càng cao thì OTA, vốn tận dụng tốt công nghệ nên giảm bớt nhân sự và chi phí mặt bằng, theo đó đang ngày càng chiếm ưu thế trong kinh doanh du lịch. Tại mảng đặt phòng khách sạn, cán cân nghiêng hẳn về doanh nghiệp nước ngoài.
Lý do là với tiềm lực tài chính dồi dào, các trang Agoda.com hay Booking.com có thể trả trước bằng tiền mặt để giành phòng các khách sạn có vị trí đẹp, dịch vụ tốt trong một năm, chưa kể chi phí cho các chương trình truyền thông quảng cáo đi kèm các hình thức khuyến mãi. “Cách làm này giúp OTA nước ngoài chủ động được số lượng phòng bán ra trong những dịp cao điểm.
Từ đó, tối ưu hóa được chi phí quảng cáo và thu hút người sử dụng với giá tốt. Đây có thể coi là rào cản lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ khi tham gia thị trường”, ông Nguyễn Minh Bảo, đồng sáng lập trang đặt phòng Tugo.com.vn, nhận định.
Khi các doanh nghiệp nước ngoài mỗi lúc mỗi chiếm ưu thế trong lĩnh vực đặt phòng trực tuyến, Việt Nam sẽ bị thất thu thuế ngày càng nhiều. Ví dụ một khách hàng Việt Nam trả 1 triệu đồng tiền phòng khi đặt qua Agoda hay Booking thì các doanh nghiệp này sẽ hưởng 15 đến 20% tiền hoa hồng mà không phải đóng một khoản thuế nào ở Việt Nam.
Tại Việt Nam, nhóm OTA khách sạn thường đóng góp 15 – 20% doanh thu từ lượng phòng cho thuê của các khách sạn hiện nay. Có thể ước tính doanh thu của nhóm này là hơn 60.000 tỉ đồng trong năm 2016. Ít nhất một nửa trong số đó chảy vào dịch vụ của các trang nước ngoài, như vậy con số thuế bị thất thu lên đến ít nhất vài ngàn tỉ đồng.
Thấy rõ thiệt hại như vậy nhưng để doanh nghiệp trong nước có thể chiếm ưu thế trong lĩnh vực đặt phòng trực tuyến là không dễ dàng. Rào cản về kỹ thuật và chi phí tiếp thị khiến các OTA Việt Nam khó cạnh tranh được với OTA quốc tế. Mô hình của ngành này đòi hỏi phải tạo dựng thương hiệu thật mạnh và tìm cách để thu hút lượng truy cập thật lớn.
Vì thế tính cả ngành OTA, xu hướng chung là chi tiêu quảng cáo trực tuyến tăng khoảng 20% mỗi năm. Một khó khăn khác là phí thanh toán thẻ tín dụng ở Việt Nam vẫn quá cao với mức 2 – 3%, trong khi phí thanh toán thẻ tín dụng ở nước ngoài chỉ dưới 1%.
Hiện các trang đặt phòng trực tuyến trong nước chỉ có một điểm mạnh so với các trang nước ngoài, đó là có được bộ phận chăm sóc khách hàng. Nhưng nhiều người đang e ngại lợi thế này rồi cũng sẽ không kéo dài. Chỉ chưa đầy một năm qua, trang đặt phòng Traveloka của Indonesia đã giành được lượng khách Việt khá lớn.
Hiện Traveloka là đối thủ lớn của Agoda và Booking vì có giá phòng tốt, nhiều khuyến mãi và đặc biệt việc thanh toán tiện lợi. Traveloka Việt Nam hiện đã có bộ phận hỗ trợ khách hàng trong nước 24/7. Đại diện doanh nghiệp này cho biết Traveloka sẽ phát triển các thiết kế riêng cho người Việt Nam để việc đặt vé trên OTA trở nên dễ dàng nhất.
