Một lần tình cờ đến quán cà phê Sống Xanh (64 Hồ Hảo Hớn, quận 1, TP.HCM), chúng tôi khá bất ngờ khi biết nơi đây có nhiều hoạt động về môi trường, thu hút giới trẻ, các doanh nghiệp xã hội tham gia dưới nhiều hình thức do hai anh em Bùi Việt Hà, Bùi Hải Hà sáng lập và điều hành. Câu chuyện về “đứa con” mang tên Sống Xanh của hai anh chủ trẻ từ lúc thai nghén cho đến khi ra đời, phát triển như một câu “chuyện lạ” giữa đời thường, nhưng lại khiến cho nhiều người suy nghĩ về cách sống của mỗi người, cách ứng xử với môi trường sống hôm nay.
Doanh nghiệp xã hội về môi trường
Gia đình có hai anh em trai, Việt Hà học về kỹ thuật và kinh tế, Hải Hà học về quản trị. Cả hai anh em có việc làm ổn định đúng với chuyên môn, nhưng rồi có những sự việc đưa đến khiến Việt Hà quyết định rẽ sang hướng khác hoàn toàn: hướng đến giá trị bền vững trong cuộc sống, hài hòa giữa con người và thiên nhiên, ứng xử văn minh với môi trường. Hiểu được ý nghĩa công việc mà anh mình theo đuổi, Hải Hà nghỉ việc để toàn tâm giúp sức với vai trò đối nội, quản lý. Lúc đầu có không ít người thân lo lắng cho hai anh em có sống được với công việc này hay không, chưa kể người không hiểu thì lắc đầu, cho rằng thời buổi này mà đi “vác tù và hàng tổng”. Lắng nghe, ghi nhận mọi góp ý, dù biết có tính rủi ro cao, nhiều khó khăn nhưng hai anh em vẫn kiên định với lập trường của mình. Sau gần một năm, từ hoạt động đầu tiên trên thế giới mạng đã bước ra ngoài đời, thành lập Hội quán café Sống Xanh và được quản lý bởi Công ty Phát triển Sống Xanh – đơn vị doanh nghiệp xã hội mà hai anh em “Song Hà” tâm huyết gầy dựng nên. Tất cả đều cùng chung mục đích cổ vũ lối sống xanh, vì môi trường bền vững.
Bùi Việt Hà tại Hội quán café Sống Xanh
Anh Việt Hà nói, bất cứ ai cũng thấy nước ta kinh tế phát triển, nhưng bên cạnh đó, việc tiêu dùng lãng phí tài nguyên, thiếu an toàn lại ngày càng phổ biến: Các loài động, thực vật quý hiếm và tài nguyên thiên nhiên không tái tạo bị khai thác cạn kiệt; các loại hóa chất, chất kích thích tăng trọng, các sản phẩm biến đổi gen có hại cho sức khỏe con người được sử dụng ngày càng nhiều; tiêu dùng năng lượng cho sinh hoạt và giao thông vận tải tăng cao dẫn đến ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng; sản xuất ít chú ý tới môi trường thiên nhiên, khai thác tài nguyên bừa bãi gây suy thoái môi trường. Quá trình đô thị hóa tăng nhanh kéo theo sự khai thác quá mức nguồn nước ngầm, ô nhiễm nguồn nước mặt, không khí và ứ đọng chất thải rắn… Các khu vực giàu đa dạng sinh học, rừng, môi trường biển và ven biển đang bị khai thác quá mức. Tất cả những điều trên đều có cùng nguyên nhân là do nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững còn chưa cao. Để giải quyết vấn đề này, cũng phải bắt đầu từ yếu tố con người. Nếu không hành động từ hôm nay, thế hệ mai sau sẽ gánh lấy hậu quả rất nặng nề. Anh đặt câu hỏi với các bạn trẻ: Bạn có muốn sống hưởng thụ đầy đủ cho bản thân, không quan tâm đến thế hệ sau sẽ như thế nào? Bạn có thực sự sống an toàn khi chỉ bản thân bạn có suy nghĩ và hành động ý thức, còn những người xung quanh bạn thì không? Bạn chọn cách im lặng, mặc kệ trước những vấn đề môi trường xã hội đang nhức nhối vì bạn nghĩ “không liên quan đến mình”, “mỗi mình thì làm được gì”, hay bạn sẽ chọn cách “góp ý tích cực và hành động” vì bạn tin rằng mọi hành động dù nhỏ của mỗi người cũng đều có ảnh hưởng đến người khác? Anh thành lập doanh nghiệp là với mong muốn “làm được cái gì đó cho môi trường sống tốt hơn”.
Nếu như việc kinh doanh của doanh nghiệp bình thường khó một, thì doanh nghiệp xã hội muốn sống được phải khó gấp chục lần, và còn rất đơn độc. Vì có những nguyên tắc tự đặt ra, không được vì lợi nhuận mà phá vỡ. Đây lại là mô hình mới, chưa có nhiều doanh nghiệp đi trước để học hỏi theo nên hai anh em phải mày mò, sai đâu sửa đó. Anh Việt Hà cho biết, có rất nhiều bài học mà khách hàng đã mang đến. Trong đó, phải xem công việc dịch vụ như là một loại sản phẩm, phải đáp ứng nhu cầu của thị trường. Hai nhóm đối tượng chính mà Sống Xanh hướng đến là sinh viên, các bạn mới ra trường và giới công chức, doanh nhân.
Từ mạng xã hội Sống Xanh
Việt Hà từng có thời gian học ở Thụy Điển – đất nước xanh, sạch, người dân có ý thức bảo vệ môi trường rất cao khiến công dân nước đang phát triển như anh phải học hỏi, từ nhận thức cho đến thay đổi hành vi. Về nước, anh làm việc trong các công ty đa quốc gia, họ rất chú trọng tới công tác bảo vệ môi trường và luôn khuyến khích nhân viên thực hiện nếp sống xanh. Nhưng xung quanh thì anh vẫn thấy nhiều người vẫn thờơ với môi trường, chỉ biết sống cho hiện tại. Anh thấy cũng có một số hoạt động vì môi trường của các doanh nghiệp, tổ chức nhưng chưa thiết thực, hiệu quả không cao. Sau nhiều lần vắt óc suy nghĩ, anh quyết định phải làm một cái gì đó thật cụ thể, góp phần tác động tích cực đến xã hội, làm thay đổi cách nghĩ, nhận thức, hành vi của con người để thực hiện lối sống văn minh, an toàn không chỉ hiện tại mà còn hướng đến phát triển bền vững cho thế hệ sau.
Giờ trà chiều – Ngày hội vì cuộc sống xanh, một trong những hoạt động thu hút nhiều người tham gia của Sống Xanh
Cuối năm 2010, anh lập trang web xã hội (songxanh.vn), làm phương tiện kết nối cộng đồng, nhất là giới trẻ, cũng là nơi chia sẻ nhiều thông tin về xã hội, môi trường… Đó là định hướng liên kết cộng đồng bằng những hoạt động thực tế, phần lớn nhắm vào các chủ đề xã hội, môi trường và phát triển con người. Từ một nhóm nhỏ lan tỏa dần, đến nay đã có hơn một ngàn người đăng ký làm thành viên, tham gia vào những hoạt động của Sống Xanh. Dù vừa làm vừa rút kinh nghiệm, nhưng ông chủ “khoe”, nội dung của Sống Xanh cũng rất đa dạng với nhiều chuyên mục rất gần gũi với cuộc sống đời thường: Tham gia mạng xã hội Sống Xanh để cùng mang lại những thay đổi tích cực cho môi trường xã hội hiện tại và tương lai, được tư vấn, trao đổi thông tin, bình luận, tham gia vào các hoạt động bổ ích qua các chuyên mục Sống Khỏe (rèn luyện sức mạnh tinh thần và thể chất), Sống Vui (thư giãn), Sống Đẹp (chia sẻ yêu thương, những bài học nhân ái), Tin Tức Xanh (tin tức về môi trường, hoạt động vì cộng đồng, xã hội, tình nguyện, thiện nguyện…), Tiêu Dùng Xanh (gia đình xanh, ẩm thực xanh, du lịch xanh, công sở xanh, kiến trúc xanh…), Kinh Doanh Xanh (doanh nghiệp xã hội sản xuất kinh doanh theo hướng bền vững, năng lượng xanh, tài nguyên xanh, giao thông xanh…) Anh Việt Hà bày tỏ: “Tôi nghĩ việc gì có ích cho cộng đồng, dù nhỏ cũng nên làm. Mỗi người góp một chút công sức thì xã hội mới có thêm những điều tốt đẹp. Hôm nay bạn tham gia vào Sống Xanh, bạn có thể cổ vũ, khuyến khích và mời nhiều người khác cùng tham gia. Càng có nhiều người hành động thì cuộc sống và môi trường càng được cải thiện nhanh chóng. Đừng để thế hệ sau phải gánh lấy hậu quả do cách sống của chúng ta từ hôm nay”.
Đến Hội quán café Sống Xanh
Sau một năm website Sống Xanh hoạt động, anh Việt Hà thấy cần phải có địa điểm ổn định để việc tập hợp sinh hoạt được thuận tiện, thế là tiến thêm một bước, Hội quán café Sống Xanh ra đời. Hội quán không chỉ là điểm hẹn của thành viên Sống Xanh mà còn rộng mở đối với các nhóm, tổ chức khác có cùng mục tiêu, định hướng tổ chức sự kiện, lớp học kỹ năng sống… Sống Xanh đã thành lập Câu lạc bộ Doanh nhân xã hội – tập hợp những doanh nghiệp và những dự án xanh cùng hỗ trợ nhau. “Giờ trà chiều” cũng là một hoạt động thu hút sự quan tâm của nhiều người đến cùng chia sẻ, trao đổi những câu chuyện thú vị về môi trường. Tại Hội quán cũng có một Green Shop trưng bày và bán các sản phẩm của các tổ chức xã hội liên kết hỗ trợ người khuyết tật, trẻ em vào đời sớm như tranh gạo, tranh xoắn giấy, tranh ốc…
Vào sáng Chủ nhật hằng tuần, Hội quán còn có chương trình “Green Agents” nhằm thực hiện sứ mệnh cổ vũ lối sống xanh. Mỗi chương trình là một buổi chia sẻ đa chiều với khách mời là những gương mặt hoạt động trong các lĩnh vực xã hội, môi trường, phát triển con người và doanh nghiệp xã hội. Sau mỗi chương trình, những người tham dự đều có thể trở thành những tác nhân xanh mang đến những thay đổi tích cực cho chính mình và những người xung quanh, gia đình, bạn bè… Anh Việt Hà mới đây còn có thêm nghề mới, là giám khảo cuộc thi viết về chủ đề Sống xanh trên báo Tuổi Trẻ, và cuộc thi Đại sứ Môi trường của Đại học Hoa Sen. Hà “Sống Xanh” đã không còn đơn độc khi ngày càng có nhiều sựủng hộ của cộng đồng.
Ngân An
Ảnh Việt Hải
