Thành phố Lincoln, thủ phủ của hạt Lincolnshire, nước Anh, vốn nổi tiếng với những con đường, lâu đài và nhà thờ thời Trung cổ, nhưng bên trong thánh địa này còn có một thế lực xấu xa. Các du khách đến Nhà thờ lớn Lincoln có thể nhìn vào một chiếc tô có gương, ở đó họ sẽ nhìn thấy ánh đèn chiếu vào dáng vẻ nham hiểm của “Lincoln Imp” (Tiểu Quỷ Lincoln) mà không cần phải nghiêng cổ hay nheo mắt nhìn vào chỗ bóng tối.
Mặc dù có kích thước nhỏ bé, bạn cũng có thể thấy đó là một con quỷ trông xấu xí. Những cái chân móng guốc xẻ đôi, một cặp sừng bò sừng nhô ra từ mái tóc bù xù của nó, chân này vắt chéo qua chân kia, kèm theo một nụ cười gian xảo để lộ ra hàm răng sắc lẻm của nó.
Ngôi nhà thờ, từng là nơi cao nhất thế giới, có niên đại từ thế kỷ 11, và Dàn Hợp xướng Thiên thần ở đây được thánh hiến vào năm 1280, có khả năng xưa đến hơn 700 năm.
Dàn hợp xướng Thiên thần là dãy ban công dài dọc theo hai bên của bàn thờ, nơi dàn hợp xướng từng ngồi kín đáo trong các buổi lễ, tiếng hát tuyệt vời của họ vang lên qua các mái vòm kiến trúc kiểu gothic và lên trần nhà hình vòm ngoạn mục như thể phát ra từ chính chốn thiên đường.
Dàn hợp xướng Thiên thần không chỉ bao gồm khoảng cách hợp xướng với nền nhà, hay âm thanh dường như thần thánh. Các cửa sổ hình vòm được trang trí với những hình chạm khắc của 28 vị thiên thần mặc áo choàng tha thướt, Chúa Jesus và Đức Mẹ.
Hình tượng Lincoln Imp được giải thích bởi một số câu chuyện dân gian khác nhau được kể lại trong thế kỷ 14. Tương truyền vào một hôm, Quỷ dữ nổi hứng và cho những tiểu quỷ của mình ra ngoài chơi. Những con quỷ nhỏ hoành hành quanh các nhà thờ và nhà thờ lớn ở phía bắc nước Anh, và một con tiểu quỷ (về sau trở thành Lincoln Imp) lao vào bên trong và bắt đầu xé nát các đồ đạc. Phát hiện thấy các hình thiên thần được chạm khắc trên Dàn Hợp xướng Thiên thần, nó nói:
“Những thứ thật đẹp đẽ, một đống lông vũ mà ta sẽ nhổ từ đôi cánh của các ngươi và làm cho ta một chiếc ghế dài để nghỉ ngơi, sau khi ta đã mệt với trò chơi này”.
Nhưng vị nhỏ nhất trong số các thiên thần có đôi mắt thạch anh tím và mái tóc vàng đã bay lên trước bàn thờ và nguyền rủa quỷ rằng: “Loài quỷ vô đạo kia, ngươi hãy biến thành đá!”
Lincoln Imp không phải là con quỷ duy nhất được khắc vào những thành trì của Kitô giáo. Thậm chí nó cũng không phải là con quỷ duy nhất tại Nhà thờ lớn Lincoln. Ở trên cao về mặt phía đông bên ngoài nhà thờ còn có một hình quỷ sừng dài, những đường nét của nó đã bị biến mất trong thời Cải cách khi những người theo đạo Tin lành cực đoan cho rằng những trang trí nhà thờ như vậy có khuynh hướng sùng bái ngẫu tượng, họ gọi đó là sự tôn sùng những hình tượng giả tạo. Quan niệm này được biết đến trong những câu truyền khẩu dân gian như “Con quỷ nhìn xuống Lincoln”.
Một phiên bản khác của câu chuyện kể rằng, có hai con quỷ nhỏ chạy ùa qua Nhà thờ lớn Lincoln, và trong khi một con bị biến thành đá, con còn lại đã ẩn núp và trốn thoát. Nhưng sau đó nó bị dồn vào chân tường bởi một thiên thần ở nhà thờ Grimsby Minister, cách đó 44 dặm, và bị ăn đòn trước khi bị hóa đá tương tự, bức tượng mô tả tiểu quỷ bằng đá này còn nắm chặt lấy vết thương bị bầm tím ở thân sau của nó.
Những hình tượng kỳ lạ và biến dạng, từ các yêu ma, quỷ quái cho đến những con mèo (có liên quan đến ác quỷ), những con rắn và các quái vật cổ điển khác, những kẻ bất hảo đi lang thang được bao quanh bởi những tán lá gọi là Green Men), hoặc nửa người nửa thú, rất phổ biến trong kiến trúc các giáo đường vào thế kỷ 13.
Imp (xuất xứ từ tiếng Anh cổ “Impa”, có nghĩa là “cái nhánh”) thường được sử dụng để nói về một “tiểu quỷ” cho đến thế kỷ 17, trước đó rất có thể chúng đã được gọi chung là những ác quỷ. Nhưng trong văn hóa dân gian hiện đại ban đầu, chúng đã được coi là tay sai của Quỷ dữ, thường được xem như những chiếc cầu nối giữa Satan và những kẻ đang phục vụ hắn.
Nếu nhìn kỹ, bạn có thể thấy trong một số công trình tôn giáo nổi tiếng nhất của Anh cũng có chứa những con quỷ tương tự. Tu viện Westminster ở Luân Đôn, nơi tổ chức các lễ đăng quang và các đám cưới hoàng gia, có một con quỷ mang theo một thày tu và một con khác đánh trống, cùng với vô số quái vật khác được khắc vào những băng ghế dài bằng gỗ có bản lề được lắp đặt vào thế kỷ 16.
Nhà thờ thời trung cổ lớn nhất nước Anh, York Minister, có một tác phẩm điêu khắc nổi bật với cái tên báo điềm xấu là “Doomstone” (đá diệt vong), đó là một bức phù điêu đá vôi có từ thế kỷ 12, cho thấy những linh hồn bị tra tấn, họ bị đẩy vào một cái vạc do lũ quỷ canh giữ. Một cái miệng địa ngục cũng được miêu tả cùng với lỗ mũi của nó (!) Tất cả được làm sạch bởi những con cóc.
Trong khi đó, một imp cũng có thể được tìm thấy được khắc vào một cây cột trong hầm mộ của Nhà thờ Canterbury, nơi chỗ ngồi của vị thủ lãnh đạo Tin lành, Tổng Giám mục Canterbury.
Những mô tả về chúng trong các nhà thờ, cũng như tất cả những khuôn mặt và những sinh vật độc ác khác được khắc trên đá hoặc gỗ, đều được cho là tượng trưng cho tội lỗi, chúng đóng vai trò như một lời nhắc nhở liên tục đối với cộng đoàn các tín hữu rằng, ngay cả trong những môi trường thiêng liêng như vậy, họ cũng vẫn có thể bị sa vào chước cám dỗ.
Cũng không phải là điều bất kính khi tìm thấy chúng trong các nhà thờ, đối với các Kitô hữu thời Trung cổ, thế giới là một nơi cực kỳ thiêng liêng, một chiến tuyến trong cuộc chiến giữa thiện và ác. Ma quỷ và những cạm bẫy của chúng ẩn nấp phía sau mọi bất hạnh và bàn tay của Thiên Chúa hiện diện sau mỗi chiến thắng.
Không nhất thiết phải có bất kỳ kế hoạch tổng thể nào đằng sau sự lựa chọn các sinh vật. Mặc dù các cảnh trong Kinh thánh, các vị thánh và các thiên thần đã nói về chính họ, những con quỷ, những tiểu quỷ và quái vật phải cảnh giác có nhiều khả năng là những chủ đề thuộc về nghệ thuật.
Những người thợ nề được ủy thác cho công việc xây dựng thường được cho quyền tự do để tô điểm cho các chi tiết nhỏ hơn khi họ thấy phù hợp và sẽ tự đưa ra các tác phẩm điêu khắc hoặc tác phẩm nghệ thuật mà họ đã từng thấy qua ở những nơi khác. Các loại hình khác nhau của điêu khắc nhà thờ có thể được tìm thấy vang vọng qua các ghi chú ngoài lề kỳ lạ và tuyệt vời của các bản thảo thời Trung cổ.
Không phải tất cả các nhà thờ đều ấn tượng. Vị tu viện trưởng người Pháp, Thánh Bernard ở Clairvaux, người thường tranh luận về những nơi thờ phụng được trang trí đơn giản hơn, đã viết:
“Những quái vật tuyệt vời này đang làm gì trong những tu viện dưới con mắt của anh em? Ý nghĩa của những con khỉ ô uế, những sư tử man rợ kỳ lạ và những quái vật này là gì? Mục đích của người ta là gì ở đây, khi họ vào đặt vào những sinh vật nửa thú, nửa người này?”.
“Tôi thấy một số hình tượng có một đầu hoặc một số đầu trong một cơ thể. Đây là một động vật bốn chân với cái đầu rắn, có một con cá có đầu với bốn chân, kế đến lại là một con vật nửa ngựa, nửa dê… Chắc chắn nếu chúng ta không thấy sượng sùng vì những điều phi lý đó, ít nhất chúng ta cũng nên hối tiếc về những gì chúng ta đã đầu tư cho chúng”.
- Xem thêm: Xây lâu đài bằng kỹ thuật thời Trung cổ
Có lẽ có thể thiếu các dẫn chứng hoặc lý do, điều đó thường dẫn đến những câu chuyện nguồn gốc phức tạp để lý giải sự có mặt của một số trong những con thú này, nhưng với một số những hình tượng đầy vẻ đe dọa chẳng hạn như những con Lincoln Imp, chúng lại có những câu chuyện hậu thuẫn rất phù hợp.
