Trong hàng trăm năm ở châu Âu, phần lớn các tác phẩm nghệ thuật vĩ đại được sáng tác để phục vụ cho đức tin Kitô giáo. Những người bảo trợ hoặc là các quý tộc giàu có đang tìm cách tăng cường uy tín của họ hoặc của chính Giáo hội. Các vị thánh là chủ đề phổ biến trong nghệ thuật vì hình ảnh về hành động của họ trong cuộc sống, và đặc biệt là cái chết của họ, là những lời nhắc nhở hùng hồn về sức mạnh của đức tin.
Nhiều tác phẩm trong số này ngày nay vẫn được chúng ta chiêm ngưỡng và khơi gợi những cảm xúc mạnh mẽ. Tuy nhiên, những hình ảnh gợi lên sự tôn kính đôi khi cũng mang lại nụ cười trên môi chúng ta không phải vì các nghệ sĩ thực hiện mà vấn đề là các biểu tượng được sử dụng để miêu tả các vị thánh. Dưới đây là 10 hình ảnh các vị thánh với những biểu hiện hết sức kỳ lạ.
Lớp da của thánh Bartholomew
Thánh Bartholomew, một trong những tông đồ của Chúa Giêsu, đã có cuộc sống bận rộn sau khi Chúa bị đóng đinh. Giống như các tông đồ khác, ông đã đi và truyền bá lời của Chúa, nhưng với Bartholomew, đó là sứ mệnh đi ra nước ngoài và rao giảng. Ông đã đến vùng Lưỡng Hà, Ethiopia và dừng lại tại Ấn Độ. Ở đó, ông đã hạ bệ các thần tượng, dạy cho người Ấn sách Phúc âm của Matthew và xua đuổi ma quỷ. Trong khi đang rao giảng ở Armenia, ông được cho là đã gặp kết cục đau đớn của đời mình.
Bartholomew đã cải đạo cho anh trai của vua Armenia. Điều này làm nhà vua cảm thấy khó chịu; vì vậy, ông ra lệnh lột da Bartholomew. Đây là lý do tại sao trong các bức tượng và tranh vẽ trên khắp thế giới, Bartholomew được thể hiện như đang giữ lại lớp da của chính mình. Trong một số phiên bản, chẳng hạn như bức Sự phán xét cuối cùng của Michelangelo, Bartholomew được thể hiện như một người vừa có da, vừa đang giữ lớp da, nhưng các nghệ sĩ khác đã chọn phương án đẫm máu hơn là thể hiện một người với lớp da đẫm máu xếp nếp một cách vô cảm trên cơ thể. Ít nhất đó là một cách để đảm bảo rằng mọi người không quên bạn phải chịu đựng điều gì và chịu đựng bao nhiêu cho niềm tin của mình.
Thánh Antipas và con bò bằng đồng
Ít ai biết chắc chắn về thánh Antipas của xứ Pergamum. Một đề cập ngắn gọn trong sách Khải huyền ghi chép rằng: “Antipas là vị thánh tử đạo trung thành của Chúa, người bị giết một cách hung bạo giữa mọi người, nơi Satan ngự trị”. Vị thánh tử đạo này đã để lại cho chúng ta vài hình ảnh rất kỳ lạ về ông.
Theo truyền thuyết, thánh Antipas đã bị các thầy tu ngoại đạo của Pergamum tấn công vì không hiến tế tại các đền thờ của họ. Khi nghe họ nói: “Cả thế giới chống lại ngươi!”, thánh Antipas đã trả lời: “Vậy thì tôi sẽ chống lại cả thế giới!” Vì sự ngoan cố của ông, các thầy tu đã kéo Antipas đến đền thờ nữ thần Artemis và đặt ông vào trong một con bò bằng đồng rỗng. Một ngọn lửa được thắp dưới nó, và vị thánh bị nướng sống. Nhiều hình ảnh của vị thánh được chọn tập trung vào khía cạnh tử đạo này của vị thánh.
Bây giờ Antipas được gọi là vị thánh bảo trợ cho những người bị đau răng. Điều này dường như cho thấy đau răng tệ hơn mọi người nghĩ, hoặc bị đốt đến chết không đau đớn như chúng ta tưởng tượng.
Cái lưỡi của thánh Romanus
Khi bạn sợ những gì mà ai đó nói ra, có vẻ như điều khôn ngoan phải làm là cắt lưỡi họ. Đây chính xác là những gì người La Mã đã làm với thánh Romanus khi ông thách thức họ, và hình ảnh vị thánh có thể được nhìn thấy trong tranh ngày nay là cùng với cái lưỡi trong tay.
Thánh Romanus là một người Kitô giáo, và vào thời điểm đó không phải là một điều tốt. Thế giới La Mã vào khoảng năm 300 Công nguyên vẫn bắt bớ các tín đồ Kytô giáo vì họ không ủng hộ các vị thần chính thức của đế chế. Các tín đồ Kitô giáo có cơ hội thoát khỏi hình phạt nếu họ cúng dường tại bàn thờ của các vị thần ngoại giáo. Khi thánh Romanus khuyến khích các bạn tù của mình không làm điều này, ông đã được chọn ra để trừng phạt đặc biệt.
- Xem thêm: 10 bức tranh khảm bí ẩn
Đầu tiên ông bị đánh, sau đó bị treo lên và tấn công bằng lưỡi kiếm, và lưỡi ông bị cắt ra. Mặc dù bị ngăn cản bằng cách này, vị thánh vẫn có thể nói được một cách kỳ diệu, vì vậy ông đã bị chặt đầu. Bây giờ vị thánh có thể được nhìn thấy vẫn vẫy lưỡi để truyền bá đức tin.
Thánh Margaret và bụng rồng
Thánh Margaret của xứ Antioch luôn được các nghệ sĩ yêu thích vì cuộc sống của bà cung cấp cho họ nguồn cảm hứng phong phú. Là vị thánh bảo trợ cho việc sinh nở bà được cầu nguyện thường xuyên, và hình ảnh của vị thánh để lại cho chúng ta nhiều ví dụ về cuộc đấu tranh của bà.
Khi Margaret còn là một hầu gái trẻ, một quan chức La Mã đã si mê bà. Là một tín đồ Kitô giáo trung thành, Margaret đã từ chối những lời tán tỉnh của ông ta. Ông ta cảm thấy khó chịu vì bị cự tuyệt nên đã tống Margaret vào tù. Ở đó, ma quỷ đã tìm đến bà dưới hình dạng một con rồng và nuốt chửng Margaret, nhưng bằng cách cầu nguyện, bà đã thoát ra khỏi bụng rồng, do việc này mà bà trở thành vị thánh bảo trợ cho việc sinh nở.
Đối với các nghệ sĩ, hình ảnh này đã được chứng minh là không thể cưỡng lại, và thánh Margaret có thể được nhìn thấy đang trốn thoát khỏi con rồng ở mọi hình dạng và kích cỡ. Bà chủ yếu xoay xở để bò ra từ bên trong người chúng với mái tóc và quần áo còn nguyên vẹn dù vây quanh bà là máu của con rồng.
Thánh Wilgefortis
Mỗi người đều có những cuộc hẹn mà đôi khi họ muốn thoát ra. Tuy nhiên, rất ít người đi đến tận cùng ước muốn như thánh Wilgefortis, khi nói đến việc trốn tránh lãng mạn.
Truyền thuyết về thánh Wilgefortis là một câu chuyện dân gian nổi tiếng. Theo những câu chuyện kể, cô gái trẻ Wilgefortis là con gái của một vị vua ngoại giáo và thực hiện một lời thề trinh tiết vĩnh viễn. Cha cô, bất chấp lời thề thiêng liêng của cô, muốn cô kết hôn với một vị vua khác. Để thoát khỏi đám cưới sắp diễn ra, Wilgefortis đã cầu xin Chúa làm cho cô trở nên gớm ghiếc đến nỗi không ai muốn cưới cô. Vào buổi sáng khi thức dậy, Wilgefortis đã mọc… râu. Đám cưới đã kết thúc!
Thật không may cho Wilgefortis, cha cô không thích thú với vẻ ngoài xồm xoàm mới của cô và ra lệnh rằng cô sẽ bị giết bằng cách đóng đinh. Đây là lý do tại sao có nhiều bức tranh và tượng của một phụ nữ trẻ có râu trên thập giá được tìm thấy trong các nhà thờ trên khắp thế giới.
Thánh Roch và cái chân bị liếm
Thánh Roch là một vị thánh tương đối ít được biết đến với hình tượng pha trộn cả sự dễ thương và sự thối rửa cùng một lúc. Phần dễ thương đến từ chú chó trung thành của ông ấy, con vật hầu như luôn được thể hiện cùng ông. Phần kém đáng yêu đến từ những vết loét thối rữa mà thánh Roch dường như thích thể hiện.
Thánh Roch sinh ra trong một gia đình quý tộc và sự thánh thiện của ông được tiên đoán khi ông sinh ra với một vết bớt có hình chữ thập trên ngực. Khi cha mẹ qua đời, Roch đã cho đi tất cả đồ đạc trần tục của mình cho người nghèo và trở thành một người đàn ông thánh thiện. Ông nghèo đến mức sẽ chết đói nếu không có một con chó mang bánh mì cho ông ăn. Roch cũng sẽ chết vì vết loét bị nhiễm trùng ở chân nếu con chó không liếm sạch chúng. Hầu hết các bức tranh đều cho thấy Roch với con chó, nhưng một số thực sự cho thấy thánh Roch bị liếm bởi con chó.
Thánh Roch hiện là vị thánh bảo trợ cho chó và các bệnh về da, mặc dù cả chó và bác sĩ da liễu đều không khuyến khích liếm như một cách để làm sạch vết thương.
Đôi mắt của thánh Lucy
Mặc dù thông thường phụ nữ hay nói với đàn ông, “Này, mắt tôi hướng lên đây!”. Nhưng đối với thánh Lucy, không phải là trường hợp đó. Trong những hình ảnh của thánh Lucy, cô thường được cho thấy mang theo một chiếc đĩa với đôi mắt của mình trên đó.
Thánh Lucy là người theo Kitô giáo, nhưng mẹ cô thì không. Mẹ cô đã sắp xếp một cuộc hôn nhân cho cô với một người ngoại đạo địa phương, nhưng Lucy khao khát được giữ gìn trinh tiết và dành của hồi môn cho người nghèo. Thánh Lucy đã đưa mẹ đến ngôi mộ của thánh Agatha và cầu nguyện cho mẹ mình được chữa khỏi bệnh tật. Người mẹ đã được chữa khỏi và đã cải sang Kitô giáo ngay lập tức. Điều này xảy ra trong một cuộc đàn áp Kitô giáo của người La Mã vào thế kỷ 4, và người chồng sắp cưới của Lucy không ấn tượng với đức tin của cô và tố cáo cô với chính quyền.
Bởi vì Lucy không từ bỏ niềm tin của mình, người La Mã đã hành hạ cô bằng nhiều cách tàn nhẫn và khác thường, một trong số đó là móc mắt cô. Các truyền thuyết khác nói rằng thánh Lucy tự móc mắt ra để làm nản lòng người hứa hôn với cô.
Ngực của thánh Agatha
Thánh Agatha, người đã từng giúp đỡ thánh Lucy, có phong cách biểu tượng tương tự như vị thánh trẻ tuổi Lucy. Tuy nhiên, thay vì mang đôi mắt của mình trên một cái đĩa, thánh Agatha lại mang theo bộ ngực của mình. Làm thế nào mà chúng rời khỏi cơ thể cô là chìa khóa cho sự linh thiêng của Agatha.
Là một trong những vị thánh tử đạo đầu tiên được kính trọng nhất, Agatha sinh ra ở Sicily. Là một phụ nữ xinh đẹp, cô thường phải đối mặt với những lời cầu hôn, nhưng ngay từ khi còn rất nhỏ cô đã cống hiến hết mình cho một cuộc sống khiết tịnh. Tuy nhiên, một người La Mã cấp cao tên là Quintianus đã không muốn bị từ chối bởi lời thề của Agatha. Khi cô từ chối anh ta quá nhiều lần, Quintianus đã thông báo cho chính quyền việc cô là tín đồ Cơ đốc và tòa án đã lôi cô ra trước một thẩm phán chính là Quintianus.
Vị thẩm phán thiên vị này đã mạnh tay trong việc tra tấn người phụ nữ mà hắn muốn kết hôn, và một trong những hành động man rợ của hắn ta là cắt bỏ bộ ngực cô. Hành động này đã được chứng minh là quá kích động nên một số nghệ sĩ đã bỏ qua, không thể hiện trong các tác phẩm của họ; vì vậy thánh Agatha thường được thể hiện với bộ ngực cô trên một cái đĩa.
Thánh Bernard
Đức Mẹ Maria, mẹ của Chúa Giêsu, được nhiều người xem là người phụ nữ lý tưởng. Hình ảnh bà đang chăm sóc Chúa Hài đồng là những bức ảnh phổ biến trong nhà thờ và cho thấy rằng khi bà nuôi dưỡng Chúa, bà sẽ nuôi dưỡng tất cả mọi người. Trong khi sự nuôi dưỡng này mang nghĩa ẩn dụ, có một vị thánh đã nhận được sự nuôi dưỡng đức tin theo nghĩa đen.
Theo truyền thuyết, thánh Bernard đã cầu nguyện vào một ngày khi hình ảnh của Đức Mẹ và Chúa Hài đồng xuất hiện với ông. Khi Chúa Hài đồng ngưng bú, Đức Mẹ đặt vú của mình vào miệng thánh Bernard và cho ông bú. Một phiên bản khác của câu chuyện là Đức Mẹ nặn sữa vào miệng thánh Bernard từ khoảng cách khá xa. Một truyền thuyết khác là sữa bắn vào mắt ông và chữa cho ông khỏi một căn bệnh về mắt. Trong nghệ thuật, hình ảnh phổ biến nhất cho thấy một dòng sữa ấn tượng bắn vào miệng vị thánh đang quỳ.
Một biến thể cuối cùng cho thấy thánh Bernard không uống sữa mà được rửa tội trong khi nó bắn thẳng vào trán ông ta.
Thánh Christopher với cái đầu chó
Thánh Christopher là một trong những vị thánh Kitô giáo nổi tiếng và được biết đến nhiều nhất. Nhiều người đeo hình ông trên cổ vì Christopher là vị thánh bảo trợ của khách du lịch và được cho là giúp mọi người tìm đường trở về nhà. Trên các tấm mề-đay có hình ông, Christopher thường thấy mang theo một đứa trẻ (thực ra là Chúa Giêsu) qua một dòng sông. Điều mà ông thường không được thể hiện là một người đàn ông đầu chó.
Tuy nhiên, trong một số biểu tượng đầu tiên của thánh Christopher, ông được thể hiện với sự hoài nghi – có cái đầu chó. Sự lựa chọn nghệ thuật rõ ràng kỳ quái này xuất phát từ những hiểu lầm cổ xưa về thế giới. Vượt xa những nơi được người xưa biết đến, thế giới được cho là có nhiều loại người kỳ lạ và ngoại lai. Có những bộ lạc với một chân nhảy khắp nơi, những người có khuôn mặt ở giữa ngực và thậm chí có thành phố của con người với đầu chó.
Một giả thuyết cho lý do tại sao thánh Christopher được thể hiện với cái đầu chó là ông được mô tả là người Canaanite (Cananeus), và ai đó đã hiểu nhầm đây là “người – chó” (canineus). Mặc dù những bản vẽ về thánh Christopher không được ủng hộ, nhưng chúng vẫn có thể được tìm thấy trong một số nhà thờ và các bản thảo cổ.
