Trong đời, bất cứ ai cũng ít nhất một lần “sảy miệng”, lỡ lời khi phát ngôn, nhiều lúc hố to. Ông bà xưa dặn kỹ: “Có ba thứ không bao giờ lấy lại được là lời nói, thời gian và cơ hội”, thật ra, cơ hội cũng có thể gặp lại, hay mất cơ hội này sẽ có cơ hội khác: “đời còn dài, cơ hội còn nhiều…”. Người xưa dặn mong con cháu cẩn trọng, chín chắn, biết suy xét và biết nắm bắt thời cơ.
Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói là vì thế. Bây giờ, thêm hỗ trợ của công nghệ số, lời nói còn nhanh gấp triệu lần ngựa chạy tên bay, nhất là những phát ngôn trên mạng xã hội, như chớp. Có những dòng trạng thái, chưa đầy 1 phút mà lượng chia sẻ đã lên đến hàng trăm, hàng ngàn. Người chơi mạng còn nhanh tay chụp màn hình khiến chủ nhân có xóa cũng… hết chối.
Không ai có khả năng “uốn lưỡi bảy lần”. Nhiều khi bột phát, nói ra lời không suy nghĩ. Chưa kể có người còn cho rằng, như ma đưa lối, quỷ dẫn đường hay sao, mình không định nói vậy nhưng cuối cùng lại nói ra, không kiểm soát được.
Với kiểu người nóng nảy, bộp chộp thì sảy miệng thường xuyên, đến độ người ta còn tha thứ, bỏ qua, không chấp, kiểu: “Để ý chi lời nói của tay ấy, hắn nói có bao giờ suy nghĩ đâu mà”. Thế nhưng, trong lời “không chấp” ấy còn hàm nghĩa coi thường, đánh giá thấp.
Trên mạng, sảy miệng không chỉ ở những dòng trạng thái mà còn từ những bình luận. Nhiều khi chỉ là lời bình luận vu vơ, vô thưởng vô phạt, thế nhưng có ai đó “kích” thế là không kiềm chế liền “sảy tay” gõ máy tính hay bấm điện thoại phản pháo. Thành hồ đồ, tự nhiên dính vào chuyện thị phi. Đã hết đâu. Đóng máy vi tính hay tắt điện thoại rồi nhưng “dư âm” vẫn còn. Hậm hực thằng cha kia, con nhỏ đó, bà kia, ông nọ…
- Xem thêm: Giao tiếp chân thành: Học cách nói lời từ trái tim với phương pháp “giao tiếp phi bạo lực”
Nhiều nhân vật nổi tiếng “sảy tay” gõ mấy dòng trạng thái, vô tư, không có ý gì, chỉ là quan điểm cá nhân. Thế nhưng, nếu rơi vào vấn đề đang nhạy cảm, thế là cả cộng đồng hùa nhau ném đá. Dòng trạng thái đã được chụp màn hình lại và lan nhanh. Lúc này coi như hết đỡ. Viết lời xin lỗi càng dở hơn.
Thế gian chín người mười ý, từng câu chữ được bóc tách và suy luận mở rộng, thế là đã “sảy” càng “sảy” hơn. Nhiều người có kinh nghiệm trong việc xử lý khủng hoảng truyền thông cho rằng, im lặng là thượng sách. Thế nhưng, có người không chịu chấp nhận thái độ im lặng, quyết chiến đến cùng. Và, kết quả thì sao? Ít ra cũng mất thời gian sa vào việc thị phi. Ảnh hưởng đến đời sống thực.
Phạm vi hẹp trong một cơ quan. Cho dù người có hiểu biết đến đâu, đôi lúc vẫn có thể sảy miệng, nhiều khi vô tình. Trong một tập thể nhỏ, rồi mọi người sẽ mau chóng quên đi để tiếp tục công việc, nhưng làm sao biết được đến một lúc có ai khơi lại vết thương đã lành miệng.
Phạm vi hẹp hơn nữa – ở gia đình. Việc sảy miệng có lẽ thường xuyên, kiểu “bụm miệng không kịp”. Buổi tối, cả nhà tụ tập coi tivi, chuyện trò rôm rả. Có trái cây, nước trà… Trên màn ảnh nhỏ lướt qua cảnh một gia đình có mẹ già đau ốm phải chăm sóc, nhà bấn người, nhiều lúc rối tung công việc đã thành nếp.
Ông con rể bỗng buột miệng, sống già làm gì khổ con, khổ cháu. Nói xong, ông biết mình “hố” vì mẹ vợ ngồi cạnh đấy. Bà hơn tám mươi, gần đất xa trời lại hay đau ốm, có những lần bệnh phải nhập viện, nhà rối tung lên. Chuyện bé xíu mà xé ra to khi mẹ vợ giận con rể không nói chuyện cả tháng trời, bỏ ăn làm cả nhà bị xáo trộn nếp sinh hoạt. Tất nhiên, ông con rể biết mình lỡ lời, nhưng có lý do gì để xin lỗi mẹ vợ đây?
- Xem thêm: Nói điều hối tiếc!
Ông chồng mang tâm trạng bực tức ở đâu về nhà, đem vào mâm cơm. Hôm đó, rủi sao bà vợ kho nồi thịt hơi mặn, ông bị chứng huyết áp cao. Gắp miếng thịt cho vào miệng, nuốt với miếng cơm xong, ông buông đũa, buột miệng: “Nấu vầy cho chó ăn nó còn chê”. Bà vợ cứng họng, mắc nghẹn.
Hai đứa con lua vội chén cơm rồi đứng lên, tránh phải chứng kiến cảnh xung đột nếu có xảy ra. Sau đó ông chồng biết mình sảy miệng, nhưng ông chẳng ngỏ lời xin lỗi vợ. Bà vợ này luôn nén xuống, bỏ qua bởi đã quen những lời sảy miệng của chồng. Để bụng có mà chết sớm.
Vậy đó, từ chuyện nhỏ cho đến chuyện lớn. Ai kiềm chế được lời nói, cơn giận mới tự tin khẳng định rằng mình đủ “trình” để sống. Còn nữa, biết bỏ qua lời sảy miệng của người khác mới đạt “level” cao hơn!