Thứ hai, với đề xuất của Bộ GTVT thì người sử dụng phương tiện cá nhân phải chịu phí và thuế chồng chéo lên nhau. Chẳng hạn, đối với ôtô du lịch dưới năm chỗ ngồi phải chịu ba loại thuế gồm thuế nhập khẩu (78%), thuế tiêu thụ đặc biệt (45 – 60% tùy dung tích), thuế giá trị gia tăng (10%) và sáu loại phí gồm phí trước bạ (10 – 20%), phí cấp biển số, phí xăng dầu, phí đăng kiểm, phí bảo hiểm bắt buộc, phí bảo trì đường bộ (thu từ ngày 1-6-2012). Chưa kể dự kiến có thêm hai loại phí là phí hạn chế phương tiện giao thông cá nhân và phí lưu thông vào trung tâm thành phố giờ cao điểm.
Thứ ba, Bộ GTVT đề xuất các loại phí mới nhằm mục tiêu giảm ùn tắc giao thông và có thêm nguồn thu cho việc đầu tư xây dựng, duy tu cơ sở hạ tầng, nhưng cả hai mục tiêu này không đủ luận chứng để thuyết phục. Lâu nay, ngân sách nhà nước phân bổ kinh phí cho ngành GTVT để đầu tư xây mới và duy tu cầu đường, thực ra đó cũng là tiền từ người dân đóng thuế.
Tình trạng ùn tắc giao thông một phần lớn do đường sá không phát triển kịp với tốc độ tăng phương tiện xe cộ. Do vậy điều Nhà nước cần làm là đầu tư xây dựng đường sá thật tốt để thúc đẩy kinh tế phát triển, từ đó góp phần làm tăng thêm nguồn thu cho ngân sách để tái đầu tư hạ tầng. Đưa ra nhiều loại phí áp dụng đối với các phương tiện giao thông đường bộ sẽ tạo thêm khó khăn cho người dân.
Thứ tư, mục tiêu hạn chế phương tiện giao thông cá nhân là đúng, nhưng việc thu phí hạn chế phương tiện cá nhân trong hoàn cảnh hiện nay sẽ đặt người dân vào một tình thế lưỡng nan. Do phương tiện công cộng không đáp ứng được, người dân sẽ bị đặt vào tình thế bị cưỡng bách phải đóng phí để có thể sử dụng xe của mình vì không có sự chọn lựa nào khác.
Phải chăng với 35 triệu xe môtô và xe gắn máy, mục đích chính của loại phí này là tận thu cho ngân sách hơn là hạn chế phương tiện giao thông cá nhân. Làm bài tính đơn giản sẽ thấy rõ điều này. Cả nước có 35 triệu xe máy đang lưu hành, trung bình mỗi xe phải nộp phí thấp nhất là 150.00đ/năm, thì mỗi năm đã thu được 5.250 tỉ đồng. Với gần 2 triệu xe ôtô cá nhân, tính phí thấp nhất khoảng 10 triệu đồng/xe thì số thu cũng lên tới 20.000 tỉ đồng.
Không chỉ vậy, một trong các mục tiêu đề ra trong đề xuất của Bộ GTVT nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông là rất khiên cưỡng vì tai nạn giao thông đường bộ chủ yếu là do đường sá không đạt tiêu chuẩn cộng với ý thức chấp hành giao thông của người dân còn kém.
Tóm lại, sau khi tiếp thu ý kiến phản hồi của người dân, Bộ GTVT nên xem lại đề xuất của mình. Nếu thật sự việc thực hiện phí hạn chế phương tiện giao thông đường bộ chưa hợp lý thì cần nghiên cứu thêm để biện pháp đưa ra có được tính thuyết phục.
Ngọc Anh (Quận 7)
