Quyết định đứng trên hai chân được xem là một trong những bước tiến quan trọng trong quá trình tiến hóa của con người. Nó giải phóng đôi bàn tay, tạo điều kiện cho nhân loại đi đến nhiều sáng tạo, phát minh. Nhưng cái giá phải trả cho việc đi đứng trên hai chân cũng không nhỏ như một số vấn đề được đề cập đến sau đây.
Bệnh trĩ
Không còn nghi ngờ gì nữa, việc bước đi bằng hai chân đã giúp tăng cường sức khỏe tổng thể của chúng ta. Do sự phát triển ổn định của các công cụ y tế phức tạp trong suốt lịch sử nhân loại, giờ đây chúng ta có thể điều trị nhiều loại bệnh mà trước đây chúng ta thậm chí không dám mơ tới. Con người bình thường khỏe mạnh hơn nhiều so với bất kỳ loài vượn thông minh nào, điều này trực tiếp do quyết định bước đi thẳng đứng của chúng ta.
Mặt khác, nó đi kèm với một loạt các vấn đề sức khỏe mà có lẽ sẽ không bao giờ biến mất. Một trong số đó là bệnh trĩ, căn bệnh phổ biến đến mức khoảng một nửa số người mắc phải loại bệnh này vào thời điểm họ 50 tuổi. Mặc dù mọi người đều cho rằng đó là vấn đề tiến hóa bình thường, nhưng thực tế không phải như vậy. Đó là kết quả trực tiếp của áp lực bất thường do cấu trúc thẳng đứng của cơ thể tạo ra và chỉ là một trong nhiều bệnh tiêu hóa mà chúng ta phải đối phó khi bước đi trên đôi chân.
Đau lưng và các vấn đề cột sống khác
Hệ tiêu hóa hầu như không phải là tổn thương sức khỏe duy nhất trong kỷ nguyên bước đi bằng hai chân (bipedal), nếu chúng ta có thể gọi như vậy. Một vấn đề sức khỏe khác mà chúng ta chưa bao giờ gặp phải trước khi con người đứng lên bằng hai chân là chứng đau lưng.
Theo một số ước tính, chỉ riêng ở Mỹ, gần đây đã có khoảng 65 triệu người được cho là đã gặp phải một số vấn đề về lưng. Điều đáng chú ý hơn nữa là 16 triệu người trong số họ (khoảng 8% dân số) đang mắc phải các bệnh mãn tính về lưng, khiến họ không thể thực hiện ngay cả những công việc hàng ngày.
Câu trả lời nhanh chóng? Quyết định tiến hóa đứng dậy bằng hai chân đã cung cấp cho chúng ta một số công cụ không thể thay thế – theo nghĩa đen – để leo lên hệ thống phân cấp tiến hóa, nhưng nó cũng khiến cho vùng lưng của chúng ta dễ bị chấn thương hơn vì đây không phải là trạng thái tự nhiên của con người. Hầu như tất cả mọi người đều sẽ trải qua một số loại đau lưng ít nhất một lần trong đời, và bạn có thể nghĩ đến sự tiến hóa đứng trên hai chân là nguyên nhân chính.
Quá nhiều công việc
Hầu hết các vấn đề liên quan đến việc đi đứng bằng hai chân đều xuất phát từ việc cơ thể chúng ta chưa quen với lối sống mới. Mặc dù một số người nói rằng 4.000.000 năm là thời gian đủ để thích nghi với trật tự mới, nhưng trên quy mô tiến hóa, nó không dài chút nào.
Do đó, việc đi lại bằng hai chân vẫn đòi hỏi sự chú ý nhất quán từ nhiều bộ phận quan trọng của cơ thể, tiêu hao năng lượng có thể được tiêu thụ bằng cách khác tốt hơn. Tất cả các giác quan của chúng ta phải làm việc cùng nhau để hỗ trợ tư thế thẳng đứng của chúng ta, với các cơ liên tục tự điều chỉnh lại để thích ứng với sự phân bổ trọng lượng kỳ lạ. Tất cả những thông tin đó sẽ giúp duy trì định hướng và cân bằng bất cứ khi nào chúng ta đứng lên, vì theo bản năng, cơ thể chúng ta vẫn chưa quen với điều đó.
Chúng ta không còn các ngón chân đối diện tương ứng nhau
Nếu tính tất cả những điều tuyệt vời mà chúng ta có thể đạt được nhờ quyết định đứng thẳng thì có lẽ sẽ còn rất nhiều điều để nói đến. Việc rảnh hai bàn tay để tạo ra các công cụ đã mang lại sự thúc đẩy nhận thức chưa từng có cho bộ não của chúng ta vì các nhiệm vụ đòi hỏi mức độ khéo léo khác nhau để thực hiện. Nó cho phép cơ thể chúng ta phát triển những cách hiệu quả để sử dụng năng lượng bổ sung được giải phóng từ việc đi bằng bốn chân, giúp chúng ta săn mồi và sử dụng lực tốt hơn nhiều so với bất kỳ động vật ăn thịt nào.
Tất nhiên, chúng ta cũng đã phải từ bỏ một vài khả năng đáng kinh ngạc đáng được nhắc đến để, chủ yếu là ngón chân đối nghịch tương ứng như nhau của chúng ta. Loài người thời tiền sử và vượn người đều có các ngón chân đối nhau tương xứng. Tất nhiên, chúng vẫn không phù hợp với các chức năng linh hoạt đến kỳ lạ của các ngón tay cái đối nhau, nhưng chúng vẫn cung cấp cho chúng ta một số khả năng khá thú vị, chẳng hạn như dễ dàng leo cây. Khi chúng ta mất khả năng lẫn ý chí để đi lại bằng bốn chi, các ngón chân đối nghịch dần trở nên lỗi thời, và cuối cùng sự đối nhau tương ứng đó đã biến mất hoàn toàn khỏi loài người.
Nó khiến chúng ta bị phát hiện dễ hơn bởi những thú săn mồi
Tất nhiên, không có thông tin nào khi chứng tỏ bước đi bằng hai chân là một đãi ngộ có lợi cho chúng ta, với tất cả những gì chúng ta đã đạt được như một loài ưu việt kể từ thời điểm đó. Toàn bộ những quyển sách đã được viết để lý giải tại sao đó là một bước ngoặt không thể thay thế trong quá trình tiến hóa của con người. Mặc dù chúng ta biết rằng đi đứng trên hai chân đã được chứng minh là tốt cho con người theo thời gian, nhưng những lợi thế tức thời của nó đối với những người sơ khai thì không hẳn như vậy.
Hạn chế rõ ràng nhất của việc đi bằng hai chân trong một thế giới đầy rẫy những thú săn mồi là nó khiến người ta không thể nhìn thấy bao quát trên mặt cỏ; điều đó dường như là một bất lợi rõ rệt. Nó sẽ làm cho những con người sơ khai dễ bị các động vật tấn công hơn nhiều.
Nó khiến chúng ta dễ bị thương ở chân hơn
Giống như vùng lưng, bàn chân của chúng ta cũng có khuynh hướng dễ bị chấn thương; điều này đã được chứng minh bằng cách chúng ta dễ bị trật mắt cá chân trong khi làm những việc bình thường hàng ngày. Nó khiến bạn tự hỏi: liệu các động vật có bị như vậy không? Có phải loài vượn cũng luôn bị trật mắt cá chân khi đi lại trong rừng như chúng ta không?
Mặc dù chúng ta cần dữ liệu để khẳng định rằng chắc chắn là không, nhưng khoa học cho thấy rằng đó không phải là vấn đề đối với bất kỳ loài động vật nào khác và có lý do chính đáng cho điều đó. Trong khi chúng ta từ bỏ lối sinh hoạt bằng 4 chân, bàn chân của chúng ta không thể phát triển nhanh như vậy và vẫn còn dấu tích của các cơ và dây chằng linh hoạt từ thời đó. Ngoại trừ việc bây giờ, chức năng của bàn chân bị hạn chế để trở thành một nền tảng hỗ trợ cứng nhắc cho cấu trúc đứng nặng của cơ thể. Rõ ràng, điều thất bại là ở chỗ đó.
Cái đau sinh nở khác thường của con người
Bạn đã bao giờ nhìn vào vương quốc động vật và nhận thấy có một sự khác biệt kỳ lạ nhưng rõ rệt chưa? Những con vật sắp sinh không có vẻ gì là đau đớn hay khó chịu, ngoại trừ trường hợp việc sinh nở không diễn ra theo đúng kế hoạch. Thông thường, hầu hết các loài động vật sinh con như thể đó là một chuyện bình thường trong ngày của chúng, mặc dù điều đó so với chúng ta không giống nhau chút nào. Hãy hỏi bất kỳ ai đã trải qua toàn bộ quá trình và họ sẽ cho bạn biết tất cả về những loại đau đớn tồi tệ nhất mà bạn có thể trải qua. Tại sao thế?
Câu trả lời là do chuyện đi đứng trên hai chân. Sự đau đớn mà chúng ta phải trải qua khi sinh con là kết quả trực tiếp của quyết định tiến hóa đi đứng trên hai chân, vì nó yêu cầu xương chậu của chúng ta phải hẹp lại để thích nghi. Mặc dù điều đó hữu ích về một số mặt, nhưng nó cũng khiến cho việc sinh con trở nên khó khăn hơn nhiều đối với phụ nữ.
Nó làm cho chúng ta chậm chạp hơn
Khi nói đến tốc độ, con người kém hơn hẳn so với hầu hết các loài động vật mà chúng ta biết. Ngay cả những loài động vật ăn cỏ ngoan ngoãn nhất cũng có khả năng chạy nhanh hơn chúng ta, ngay cả khi chúng ta được coi là loài sinh vật hàng đầu trên hành tinh. Trong khi đứng thẳng bằng hai chân đã mang lại cho chúng ta nhiều công cụ để quản lý năng lượng một cách hiệu quả, nhưng để làm được điều đó, chúng ta phải từ bỏ tốc độ và sự nhanh nhẹn.
Vì thế, có lẽ con người là một trong những loài động vật có vú chậm nhất hành tinh. Tất nhiên, không ai có thể tranh luận rằng con người hiện đại không cần tốc độ để tăng cơ hội sống sót của chúng ta, mặc dù điều tương tự cũng không thể xảy ra đối với loài người đứng trên hai chân sớm nhất. Ngày ấy, tốc độ thấp hơn hẳn là một bất lợi rõ ràng, vì có thể chạy trốn khỏi những thú săn mồi nguy hiểm vẫn là một trong số ít cách để chúng ta có thể tồn tại và sinh sản.
