Năm 2013, có một chàng trai đã quyết định gác lại “Giấc mơ Mỹ” để trở về Việt Nam thành lập doanh nghiệp bán vé xe khách trực tuyến Vexere.com. Đó là Trần Nguyễn Lê Văn, người vừa nhận được giải thưởng Doanh nhân trẻ tiêu biểu về khởi nghiệp năm 2016. Ở Việt Nam đã từng có một số người thực hiện ý tưởng này nhưng không thành công. Lê Văn thì cho rằng anh sẽ không thất bại vì mục tiêu chính của anh không phải là lợi nhuận và những năm đầu khởi nghiệp đã cho anh nhiều bài học cũng như sự trưởng thành về nhân cách.
Khởi nghiệp từ sự đồng cảm
Ý tưởng về hệ thống bán vé xe trực tuyến đến với Trần Nguyễn Lê Văn từ lúc anh đang học thạc sĩ Quản trị kinh doanh tại Mỹ vào năm 2012. Vào kỳ nghỉ đông, anh ở lại ngôi trường vắng trong lúc bạn bè có điều kiện đã đi du lịch hoặc về thăm nhà. Trong tâm trạng nhớ nhà, anh đọc được nhiều bài báo và hình ảnh về cảnh người dân xếp hàng chờ mua vé tết. Lê Văn cảm thấy chạnh lòng vì cũng như anh, những người sống xa quê hương luôn chờ đến ngày lễ tết để được về đoàn tụ với gia đình. Cảnh công nhân phải mang chăn chiếu ra bến xe, nhà ga nằm chờ mua vé cứ ám ảnh anh mãi.
“Tại sao mình không xây dựng hệ thống đặt vé xe khách trực tuyến tại Việt Nam để người dân đỡ vất vả với việc mua vé?”. Câu hỏi này đã thôi thúc cậu sinh viên năm cuối gác lại việc học để trở về quê hương khởi nghiệp. Tại Việt Nam hiện có trên 24 triệu người đi làm bằng xe khách và hơn 100 triệu vé xe bán ra mỗi năm. Đây thật sự là một thị trường tiềm năng chưa được khai thác đúng mức.
Mô hình khởi nghiệp mà anh đang theo đuổi đã thành công ở Mỹ, Ấn Độ và một số nước tiên tiến khác. Doanh nghiệp bán vé xe trực tuyến ởẤn Độ đã thành công và bán lại cổ phần của mình với giá 100 triệu USD, đó là động lực lớn. Nhưng cha mẹ anh thì muốn con trai có một tấm bằng trong tay và một công việc ổn định hơn là mạo hiểm với một ý tưởng “trên mây”. Lê Văn lại không chọn con đường an toàn như vậy. Anh nghĩ rằng học hành là việc cả đời và học ở thực tế sẽ cho nhiều bài học hữu ích hơn.
Quả thật, trong chương trình thạc sĩ Quản trị kinh doanh, anh cũng được học về khởi nghiệp. Nhưng khi bắt tay vào làm
Vexere.com, anh mới biết cách bán một chiếc vé xe, cách quản trị một công ty khởi nghiệp, cách chiêu dụ nhân tài, cách làm truyền thông tiếp thị khi không có tiền… Hơn nữa, anh thấy nước Mỹ không thể trở thành quê hương thứ hai của mình. Lê Văn đã có kết quả thực tập rất tốt, được doanh nghiệp giữ lại làm việc nhưng anh nghĩ rằng dù có một công việc lương cao, cuộc sống sung túc trên đất khách vẫn chỉ là một cách tồn tại. Điều anh muốn là một cuộc sống thật sự ý nghĩa khi anh có thể làm điều gì đó hữu ích cho người dân Việt Nam.
Ý tưởng kinh doanh hướng đến cộng đồng cùng sự quyết tâm của chàng trai trẻ đã thuyết phục hai mảnh ghép khác trong nhóm đồng sáng lập là Đào Việt Thắng và Lương Ngọc Long. Việt Thắng tốt nghiệp hạng ưu Cử nhân tài chính ở Mỹ, hiện đảm nhận vai trò quản lý tài chính, kinh doanh của hệ thống Vexere.com. Còn Ngọc Long là bạn học với Lê Văn ở Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh, từng đoạt giải Olympic Tin học cấp Quốc gia, hiện đang phụ trách mảng công nghệ thông tin và sản phẩm của doanh nghiệp.
Làm hết mình, thành công sẽ đến
Lê Văn chia sẻ: “Thuyết phục những người làm cùng đã khó, thuyết phục chủ các hãng xe còn khó hơn. Chủ nhà xe phần lớn là những người đi lên từ tài xế, phụ lái nên không dễ thay đổi thói quen và cũng không mặn mà với việc ứng dụng công nghệ thông tin vào doanh nghiệp. Chưa kể ngành vận tải hành khách chịu sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước, những luật lệ còn nhiều bất cập, không theo kịp thời đại và công nghệ”.
Ban đầu, anh và các cộng sự phải tư vấn, làm việc miễn phí cho một số nhà xe để tạo niềm tin. Giai đoạn có một nhà xe lâm vào cảnh khốn đốn khi xảy ra tai nạn làm chết 14 người ở Sa Pa cuối năm 2014, nhóm sáng lậpVexere.com đã dành hai tháng ròng để tham gia xây dựng lại hệ thống quản lý doanh nghiệp cho nhà xe. Ngoài việc hỗ trợ xây dựng hệ thống số hóa, anh còn phải làm nhân viên bán vé khi nhà xe thiếu người.
Đến nay, Vexere.com đã trở thành hệ thống bán vé xe trực tuyến uy tín nhất tại Việt Nam. Lê Văn đã hợp tác với hơn 100 hãng xe, mỗi tháng phục vụ 1,5 triệu người truy cập vào wesite. Không chỉ giúp các hãng xe thay đổi toàn bộ cách vận hành, ứng dụng công nghệ vào quản trị, nhóm của anh còn tư vấn cả chiến lược phát triển, hành vi khách hàng, cách giảm thiểu thất thoát trong vận hành… Người đi xe khách giờ đây có thể đặt mua vé trực tuyến chủ động ngày giờ đi, chọn chỗ, so sánh giá vé nhiều hãng khác nhau và nhận vé qua tin nhắn. Những người chưa quen với việc thanh toán trực tuyến có thể đến thanh toán tại các cửa hàng tiện lợi như VinMart, Family Mart, Circle K…
Nói về ba năm khởi nghiệp vừa qua, Lê Văn cho biết: “Chúng tôi đã trải qua nhiều khó khăn, thử thách, nếu chỉ nghĩ về lợi nhuận, có lẽ chúng tôi đã không thể tồn tại đến hôm nay. Càng “nếm mật nằm gai” với doanh nghiệp, tôi càng thấy công việc của mình có ý nghĩa và tôi thật sự thấy mình trưởng thành về nhân cách”. Anh nói rằng từ một người nóng tính, anh đã trở nên điềm tĩnh, suy nghĩ thấu đáo và kiểm soát cảm xúc tốt hơn. Là chủ của một doanh nghiệp, anh cũng không thể làm cho cảm xúc vui, buồn của mình ảnh hưởng đến tinh thần làm việc của nhân viên.
Mô hình kinh doanh của Lê Văn cũng thay đổi quan điểm của các bạn trẻ về khởi nghiệp. Anh cho biết: “Khởi nghiệp không nhất thiết phải cần có nhiều tiền. Chúng ta luôn tìm được cách xây dựng doanh nghiệp trong nguồn tiền hữu hạn của mình. Nếu chứng minh được doanh nghiệp của mình sẽ phát triển tốt thì sẽ có người mang tiền đến cho bạn làm. Khởi nghiệp cũng không nhất thiết phải có sẵn trong tay nhiều nguồn nhân lực. Tôi cũng chỉ bắt đầu từ một ý tưởng, sau đó mới vạch ra kế hoạch lôi kéo từng nhân lực phù hợp”.
Khởi nghiệp từ tay trắng cũng buộc Lê Văn và các cộng sự phải liên tục sáng tạo trong công việc, chẳng hạn như cách quảng bá thương hiệu khi không có nguồn tài chính cho truyền thông – tiếp thị. “Tôi phát hiện ra là trong mọi hoàn cảnh con người vẫn có thể xoay sở để đạt được mục tiêu của mình, bằng cách này hay cách khác, không có tiền thì mình cần quyết tâm và “động não” nhiều hơn. Tôi hy vọng Vexere.com sẽ làm cuộc cách mạng hóa ngành giao thông vận tải và ngành du lịch, giống như những gì mà Mỹ, Singapore đã làm được. Hẳn nhiên mục tiêu này khó đạt được trong ngày một, ngày hai mà tôi kỳ vọng sẽ đạt được vào năm 2020”, Lê Văn cho biết.
