Gạo nếp cẩm có nhiều protein, chất béo hơn các loại gạo khác và chứa tới 8 loại axit amin rất tốt cho sức khỏe. Theo kết quả phân tích của nhóm nghiên cứu từ Đại học bang Louisiana (Mỹ), chất chống oxi hóa màu đen trong nếp cẩm giúp bảo vệ thành mạch và ngăn ngừa sự phá hủy ADN – yếu tố dẫn đến ung thư.
Nếp cẩm có tên khoa học là Philydrum lanuginosum Banks, còn gọi là nếp than (ở nước ta, nếp than có tới 2 loại: than lợt (đỏ đậm) khi nấu rượu sẽ thành màu đỏ và than đen (tím đen) khi nấu rượu sẽ thành màu tím đậm) hay còn gọi là gạo đen.
Gạo nếp cẩm có chứa hoạt chất ergosterol và lovastatin là chất giúp hạn chế các tai biến về tim mạch, giúp tái tạo thành mạch máu. Nghiên cứu mới đây cho thấy cơm rượu nếp cẩm có thể giúp phòng ngừa bệnh tim mạch và đột quỵ, tăng huyết áp. Cơm rượu nếp cẩm được làm từ loại gạo nếp cẩm lên men.
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành trên những người bệnh mắc chứng dị ứng với các loại thuốc hạ huyết áp thì thấy rằng cơm nếp cẩm có thể làm hạ được nồng độ cholesterol có hại trong máu. Tiến hành nghiên cứu trên 2 nhóm bệnh nhân. Một nhóm dùng thuốc hạ huyết áp, còn nhóm kia ăn cơm rượu nếp cẩm. Cả 2 nhóm này đều tham gia vào chương trình điều trị bằng cách thay đổi lối sống. Công trình nghiên cứu cho thấy sau 12 tuần và sau 24 tuần, lượng cholesterol (gồm cholesterol có hại và tổng mức cholesterol) giảm nhiều ở nhóm ăn cơm gạo nếp cẩm.
Những nghiên cứu khác cũng cho rằng gạo nếp cẩm là siêu thực phẩm chống ung thư.
Nhóm nghiên cứu từ Đại học bang Louisiana (Mỹ) đã phân tích mẫu cám lấy từ gạo nếp cẩm trồng ở miền Nam nước này. Họ phát hiện thấy chúng chứa hàm lượng rất cao chất chống oxi hóa anthocyanin – một chất có tiềm năng chống lại bệnh ung thư, tim mạch và nhiều bệnh khác. Anthocyanin tạo ra màu đen sẫm cho nhiều loại rau, quả như việt quất, ớt… Các nhà nghiên cứu cho rằng chất chống oxi hóa màu đen này giúp bảo vệ thành mạch và ngăn ngừa sự phá hủy ADN – yếu tố dẫn đến ung thư. Theo UPI, gạo nếp cẩm có màu đen sẫm, khi nấu lên sẽ chuyển thành màu tím sẫm. Nó chứa nhiều khoáng chất và một vài loại amino axit.
Một số cách chế biến gạo nếp cẩm ngon bổ, dễ thực hiện cho người bận rộn:
– Sữa chua nếp cẩm: Sữa chua nếp cẩm được rất nhiều chị em mê mẩn không chỉ làm thực phẩm mà còn được dùng làm đẹp da cho chị em. Có thể nấu nếp cẩm rồi trộ với sữa chua hoặc dùng nếp cẩm đã lên men như trên để trộn cùng sữa chua là bạn đã có món ăn khoái khẩu mà bổ dưỡng.
– Xôi nếp cẩm: Xôi nếp cẩm mặc dù chỉ là một món ăn bình dân nhưng được rất nhiều người yêu thích nhờ hương vị dịu ngon đặc biệt, vừa giàu dinh dưỡng, tốt cho tim mạch.
– Chè nếp cẩm: Món chè kết hợp vị bùi của khoai sọ với vị dẻo của nếp và béo ngậy của nước cốt dừa, lại có màu tím đẹp mắt.
– Cơm rượu nếp cẩm: Nếp cẩm (nếp than) vừa ngon vừa đẹp mắt nhờ màu tím đặc trưng. Ngoài nấu xôi, nếp cẩm còn được dùng làm cơm rượu. Cơm rượu nếp cẩm là món ăn truyền thống của người Việt trong dịp Tết Đoan Ngọ.