Cuối năm 1960, một người Mỹ là kẻ giết người hàng loạt đã gửi cho báo chí một bức điện mã hóa trong đó nói rõ lai lịch của anh ta.
Một thách đố đối với các nhà khoa học và công pháp! Sau hơn 50 năm nghiên cứu, một nhóm chuyên viên tuyên bố đã “bật mí” được bí mật. Sự thật như thế nào?
“Ông có thể lặp lại?”, Kevin Knight quay lại phía màn hình của vi tính, ở đó hiện ra khuôn mặt của Craig Bauer. “Tôi đã thành công rồi – người đối thoại lặp lại – tôi đã giải mã được bức điện, bẻ gãy mật mã Z340”. Knight hoảng hốt, không thể nào thốt ra một lời.
Chuyên viên này về mật mã không thể nào tin được, rất đơn giản chỉ vì không thể nào giấu nổi sự xúc động của mình: “Hãy nhìn ngay hộp thư mail của ông, tôi đã gửi cho ông lời giải”.
Sau khi đọc hết bức điện, Knight thở phào: “Ông Craig, nếu cái điều ông nói là đúng thì không nghi ngờ gì nữa: đây là một phát minh lớn về mật mã từ hàng chục năm nay”.
Có đúng như vậy không? Đúng như vậy vì trong bức điện có 20 hàng và 340 chữ có chứa lai lịch của tên giết người hàng loạt đáng sợ nhất chưa hề bị bắt. Và một điều khó tin nhất trong câu chuyện này là chính tên này thảo ra bức điện đó.
Một quái nhân thích sự long trọng
Bạn chưa bao giờ nghe nói đến hành động của Zodiac phải không? Đó cũng là chuyện bình thường vì nó xảy ra từ cuối những năm 1960. Nhưng ở Mỹ, người ta tin rằng chuyện đó rất quan trọng và đen tối nhất trong những chuyện ly kỳ làm dậy sóng dư luận.
Hãy trở về những năm giữa 1967-1968 ở California: một người bị tấn công một cách dã man bằng súng lục hay bằng dao, nhiều cặp tình nhân hay vợ chồng cũng bị bắn chết. Hình như tên sát nhân không cố ý chọn trước đối tượng để thủ ác mà giết người một cách ngẫu hứng…
- Xem thêm: Những căn phòng bí mật ở nơi nổi tiếng
Chỉ có hai người đàn ông thoát khỏi cuộc tàn sát. Nạn nhân cuối cùng là một người lái xe taxi. Tên sát nhân lạnh lùng bắn người đó một phát vào đầu trước khi xé một mảnh áo của anh ta. Để làm gì? Để gửi mảnh áo cho báo chí, xem như bằng chứng.
Tên giết người rất táo tợn, tự xưng là Zodiac, có thói quen tiếp xúc với báo chí và cảnh sát một cách rất kín đáo để khoe khoang hành động dã man thách đố công quyền và để chứng tỏ rằng chính mình là tội đồ, cung cấp nhiều chi tiết mà chỉ có những nhân viên công lực mới biết được.
Ví dụ: loại đạn bắn ra, vị trí của những nạn nhân sau những vụ giết người hay là đối với người tài xế taxi, một mảnh áo sơmi có dấu máu.
Nhưng thất vọng nhất đối với những người điều tra là tên giết người kèm theo một bức thư mã hóa nào đó chứa ít nhiều phức tạp làm điên đầu nhà chúc trách vì không tài nào giải mã được để tìm ra tung tích kẻ thủ ác.
Một mật mã đầu tiên bị bẻ gãy
Mật mã thứ nhất được chia làm ba phần, được gửi đến ba tờ báo với một lệnh là phải đăng ngay, nếu không kẻ sát nhân sẽ tiếp tục gây tội ác. Được gọi là Z408 (số từ trong bức điện), mật mã được giải bởi một giáo sư trung học và vợ ông ta.
Nội dung rất rõ ràng: Zodiac khẳng định rằng hắn thích giết và hắn tính “gặt hái” vô số người sống để làm nô lệ cho hắn ở một nơi nào đó. Thật là đáng sợ! Tên này đúng là một gã điên.
Ngày 8-11-1969, hắn gởi một bức thư mới cho báo San Francisco Chronicle trong đó có một bức điện mã hóa gồm 340 từ với một thách thức tối hậu nói rằng tung tích của hắn nằm trong bức điện đó!
Bức điện mã hóa này khó giải hơn bức điện Z408 nhiều. Bức điện “tối đen” này 50 năm sau vẫn chưa giải mã được.
Vì vậy, vào năm 2017, kênh truyền hình Mỹ History Channel đã đưa ra một thách thức điên rồ: tạo ra một phim tài liệu lớn trong đó người ta theo dõi trong suốt một năm liền những công việc của một ê-kíp chuyên viên nổi tiếng tham gia vào hai cuộc tìm kiếm của tư nhân nhằm giải mã bức điện.
Cố gắng thứ năm và là cuối cùng: giải mã bức điện và tìm ra hung thủ là Zodiac. Chính Kevin được lựa chọn để điều khiển những công việc đó.
Ông này đã sử dụng Carmel, một vi tính được chương trình hóa một cách đặc biệt để giải mã bức điện “tối mò gai góc” này. Với phép tính “hóc búa” này, tất cả những chuyên viên tỏ ra tự tin vào thành công của công việc.
- Xem thêm: Những bí mật đằng sau cánh cửa Nhà Trắng
Tiếc thay, họ sẽ hoàn toàn thất vọng! Vì trải qua nhiều chặng được phổ biến trên hệ thống truyền tin vào tháng 11 và 12 cỗ máy chỉ có thể biểu hiện khả năng cô lập một số từ đặc biệt cũng như hai dãy ký hiệu đồng nhất, một phát minh quá sơ đẳng mà một tay chơi tài tử nào nhìn bằng một con mắt thôi cũng thực hiện được. Có thực là như thế không? Không!
Tới phút cuối cùng của công trình nghiên cứu đoạn thứ tư của tài liệu, Craig Bauer, một giáo sư toán học ở trường trung học báo cho Kevin Knight một tin không thể tưởng tượng được: ông ta đã giải mã được mật mã Z340! Thật là một tin làm chấn động cộng đồng thế giới, đặc biệt là đối với các chuyên viên mật mã.
Vậy ai là thủ phạm của những cuộc bắn giết dã man vừa qua, nhất là cuộc bắn giết mới đây? Lại một sự thất vọng mới! Một sự thất vọng lớn hơn, làm nản các người quan tâm vì Bauer chỉ có thể giải mã được 8 hàng đầu trong 20 hàng của bức mật mã. Tuy vậy cũng có một tên được phát hiện ra. Ai? Các bạn có tin không? Tên đó là Richard Nixon! Một cựu Tổng thống Mỹ”.
Đúng như vậy! Không thể tin được đối với bất kỳ ai có đầu óc bình thường. Bauer là người đầu tiên cho rằng Richard Nixon không phải là thủ phạm Zodiac đang bị truy nã. Thế thì tại sao một chuyên viên cỡ “bự” như Craig Bauer lại đi đến cái kết quả kỳ cục như vậy?
Ông ta trả lời rằng: “Tôi tự gán cho mình tâm lý của kẻ giết người, thế là tên Nixon hiện ra…”. Thật là một chuyện khôi hài, không xứng đáng được nói ra bởi một chuyên viên về mật mã, làm trò cười pha tức giận cho giới khoa học.
Ngay cả bạn thân thiêt của ông ta là Klaus Schmet cũng bác bỏ lời giải đáp quả kỳ cục này. Ông ta cho rằng Bauer có thể có vấn đề về tâm thần.
Các chuyên viên có mối nghi ngờ lớn
Muốn hiểu những điểm yếu trong lý luận của ông ta, chúng tôi đã tiếp xúc với Jacques Patarin, giáo sư về mật mã ở Viện Toán của Đại học Versailles Saint-Quentin (Yveline).
Nhà nghiên cứu nói ngay với chúng tôi: “Một mật mã gọi là được giải khi tất cả những người tham gia giải đều chấp nhận kết quả. Trường hợp này không thể nói rằng lời giải mã là đúng vì các nhà giải mã đều bác bỏ kết quả. Tuy nhiên nhìn cho kỹ, cấu trúc của mật mã này cũng không quá phức tạp, có thể dùng những kết quả đánh số của thời Phục hưng. Thế thì tại sao Z340 lại đặt ra nhiều vấn đề cho các chuyên viên khi Z340 có thể bị “chọc thủng” trong vài ngày?
Jacques Patarin giải thích cho chúng tôi: “Mật mã Z408 đơn giản hơn, chỉ gồm có 54 ký hiệu và một ký hiệu đã cho luôn luôn chỉ định một chữ (ngay cả với trường hợp một chữ được biểu thị bởi nhiều ký hiệu).
Quan sát một ký hiệu được lập lại nhiều nhất, có thể biết ký hiệu đó chỉ chữ nào trong các chữ cái, ví dụ E, hay A hay T. Thế mà trong đa số các thứ tiếng, chỉ cần biết 30% số chữ cái cấu tạo thành bức thư là có thể tái lập toàn bộ, với điều kiện bức thư đủ dài, như trường hợp này chẳng hạn.
Những lỗi của kẻ giết người
Vấn đề là Z340 hơi quái lạ. Nó gồm 63 ký hiệu tượng trưng khác nhau trên một tổng số có 340 ký hiệu. Quá ít để có những phân tích tần số đáng tin cậy.
Hơn nữa, kỹ thuật đánh số được dùng khác với Z408: hình như một ký hiệu mà lại tượng trưng cho nhiều chữ khác nhau. Mới thoạt nhìn rất khó biết được ký hiệu nào đại diện cho chữ nào, số nào.
Hơn nữa, bức mật mã này phạm quá nhiều lỗi chính tả như trong trường hợp Z408. Chính điều đó đã dẫn dắt anh ta đến việc dùng một ký hiệu cho nhiều chữ.
Vì vậy, theo anh ta, một hình tròn rỗng có gạch sọc tương trưng cho chữ N mà cũng có thể là chữ E. Bauer đính chính sự lựa chọn đó bằng cách khẳng định rằng đó là một điều sai do Zodiac gây ra.
Với bất cứ lý do nào một sự biện bạch như thế chứng tỏ rằng người thảo ra mật mã này không phải là một tay chơi chuyên nghiệp, mà chỉ là một tay chơi tài tử.
Và tại sao Bauer không thể giải mã được 11 hàng cuối cùng của bức mật mã? Bởi vì chúng không có một nghĩa nào, theo Bauer.
Hay là tên giết người đã thay đổi cách viết mật mã ngay trong bức thư này? Một giả thiết rất khó xảy ra, theo các chuyên viên, trong đó rất đông người bác bỏ bản giải mã của Bauer.
Quá nhiều lời giải
Về phía mình Jacques Patarin cho rằng mật mã Z340 thật ra chưa bao giờ được giải mã”. Có quá nhiều lời giải có thể được và không có lời giải nào có thể chấp nhận mà không có một chút nghi ngờ. Nếu tôi cho X+Y=2 thì X là bao nhiêu?
Có vô số giá trị có thể gán cho X, ví dụ X=3/4 thì Y=5/4, X= 3/8 thì Y=13/8, v.v… Làm sao biết lời giải nào đáp ứng được yêu cầu? Không có thông tin phụ thì không thể trả lời câu hỏi đó được.
Chưa kể đến động cơ của kẻ giết người còn tối đen. Cảm thấy tự ái vì bức giải mã này bị bác bỏ, ông ta có thể thảo ra một bức mật mã khác mà nội dung vẫn không cung cấp đuợc một thông tin nào về tên giết người.
Bao nhiêu năm đã qua rồi mà người ta vẫn ra sức giải mã bức mật mã. Một ngõ cụt? Tương lai sẽ trả lời vì người ta cá cược rằng thất bại này không làm nản chí các nhà giải mã mà càng làm cho họ tức điên lên, quyết giành cho được danh hiệu “Người giải mã bức điện của Zodiac”.
