Bạn có biết thế giới sử dụng và xử lý hàng triệu tấn nhựa mỗi ngày? Một người Mỹ mỗi ngày vứt đi khoảng 1/2 pound túi rác nhựa. Điều đáng nói là tất cả các loại nhựa này có thể vỡ thành các vi mảnh có đường kính dưới 0.2 inch được gọi là microplastic.
Những microplastic này cũng như những bao bì được sử dụng trong các vật phẩm chăm sóc cá nhân cuối cùng bị phân hủy và kết thúc đời sống của nó trong nước. Mỗi năm, một con số khổng lồ là 8.8 triệu tấn nhựa xâm nhập vào các đại dương và hiện nay có khoảng 276 tấn nhựa trôi nổi trong các đại dương trên trái đất.
Cá, trai, hàu và tất cả các sinh vật sống ở biển cũng như ở vùng nước ngọt sẽ ăn các vi chất này. Điều gì xảy ra khi chúng ta ăn tất cả các vi chất này cùng với thức ăn hải sản của chúng ta? Nếu chúng ta tin tưởng rằng những tác động của việc hấp thu các microplastic nguy hiểm như thế nào thì có lẽ không ai dám sử dụng bất kỳ các loại bao bì nhựa dẻo nào nữa.
Phthalates và sinh sản
Nhựa được làm bằng phthalates, một hóa chất làm cho nhựa dẻo. Có một số phthalate bao gồm DBP (Dibutyl Phthalate), BBP (Butylbenzyl Phthalate), DEHP (Diethylhexyl Phthalate), DINP (Diisononyl Phthalate), DOP (Dioctyl Phthalate) và DIDP (Diisodecyl Phthalate).
3 chất đầu bị cấm không cho sử dụng để chế tạo đồ chơi cho trẻ sơ sinh và 3 chất sau chỉ bị cấm tạm thời. Tuy nhiên, tất cả chúng đều không bị cấm khi sử dụng để sản xuất các loại bao bì khác.
- Xem thêm: Nghịch lý bao bì nhựa và chất liệu nhựa
Nghiên cứu cho thấy có 2 chất liên quan đến sự tổn thương tế bào sinh sản ở chuột đực. Một loại khác gây “lạc nội mạc tử cung” ở phụ nữ cũng như gây ra các vấn đề rối loạn sinh sản ở chuột. Vấn đề nguy hiểm từ phthalate cũng được phát hiện ở trẻ em trong giai đoạn trải qua tuổi dậy thì.
Phthalates và ung thư
Hầu hết các phthalate này có liên quan đến tế bào gây ung thư in vitro và in vivo. Chúng được biết là làm cho các tế bào ung thư vú phát triển trong ống nghiệm và gây ra khối u ở chuột mặc dù chưa kết luận chính xác chúng gây ung thư ở người như đã có rất nhiều bằng chứng cho thấy phthalates rất nguy hiểm. Ngay cả khi người ta không bị ung thư khi tiếp xúc, mọi người có thể bị kích ứng da và mắt. Chúng cũng gây buồn nôn, chóng mặt và nôn mửa.
Làm gia tăng các gốc tự do và suy giảm trí nhớ
Microplastic có thể tích tụ trong gan, thận và ruột của chuột thí nghiệm. Khi chuột được cho ăn vi chất microplastic, chất này sẽ được hấp thụ qua thành ruột vào máu. Từ thời điểm đó, chúng sẽ được phân bố vào các cơ quan khác từ đó tạo ra vô số các gốc tự do trong tế bào.
Sự gia tăng số lượng các gốc tự do có liên quan đến bệnh tiểu đường, xơ vữa động mạch, huyết áp cao, ung thư, bệnh tim, các tình trạng liệt rung như Parkinson, suy giảm trí nhớ Alzheimer và gây viêm khớp mãn tính. Các nhà khoa học tìm hiểu xem có phải microplastic là thủ phạm gây tăng tỷ lệ bệnh Alzheimer trong dân số trong những năm gần đây.
Bisphenol A (BPA) và chứng bất lực ở nam giới
Hầu hết mọi người đã nghe nói về BPA (bisphenol A). Đây là một hóa chất thường được sử dụng để làm chai nước và hộp đựng thức ăn. BPA là một trong những hóa chất nhựa được nghiên cứu nhiều nhất. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thậm chí chỉ cần tiếp xúc ở mức độ thấp cũng có thể dẫn đến tác hại trên bộ máy sinh sản, làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng kém, phát triển dậy thì sớm, tăng nguy cơ ung thư vú, trầm cảm ở các em gái vị thành niên và bệnh béo phì. Một báo cáo từ Ủy ban phòng chống ung thư của Tổng thống Hoa kỳ trong năm 2010 xác định hơn 130 nghiên cứu chứng minh BPA có liên quan đến ung thư vú, béo phì và các rối loạn sức khỏe khác như bất lực ở nam giới, chậm phát triển não bộ của thai nhi, bệnh tim, tiểu đường típ 2, ung thư tuyến tiền liệt và hen suyễn.
BPA là nguyên liệu cho rất nhiều sản phẩm, trong đó có thể tái sử dụng như chai nước, đĩa nhựa, hộp đựng đồ uống, phụ tùng ô tô, đồ chơi và kính đeo mắt. Nó được sử dụng trong hầu hết các bình sữa trẻ em, nhưng với sức ép lớn từ các bà mẹ, các nhà sản xuất chuyển sang nhựa an toàn hơn cho em bé (BPA-free) do FDA đã ra lệnh cấm. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, BPA-free không có nghĩa là không gây rối loạn nội tiết, cha mẹ muốn bảo vệ con cái và bản thân cần phải có sự lựa chọn an toàn nhất, nên dùng thủy tinh và kim loại không tráng men, tốt nhất là thép không gỉ, đặc biệt là cho trẻ sơ sinh và trẻ em. Khi nhựa được sử dụng trong nhà bếp, tránh để gần nơi nhiệt độ nóng như bếp lò, máy rửa chén và lò vi sóng, nên rửa bằng nước lạnh và lưu trữ ở nơi mát và tối.
Sự di chuyển chết người
Các ao hồ nước ngọt cũng như nước biển ở các đại dương được biết là có chứa kháng sinh và các loại thuốc cũng như nhiều loại chất độc khác (do con người đi tiểu ra). Các microplastic sẽ hấp thụ tất cả vi khuẩn, virus, kim loại nặng và các chất có hại khác trong nước.
Các động vật biển sẽ ăn những vi sinh vật này chuyển chúng vào cơ thể. Con người thường thích ăn hải sản như cá, tôm, hàu, mực… và như thế hãy hình dung tất cả các chất độc hại từ microplastic này sẽ hấp thu vào cơ thể chúng ta và gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Tóm lại, microplastic là một rủi ro tiềm ẩn, nhưng rất nguy hiểm cho sức khỏe. Từ sinh sản đến phát triển thể chất và nhận thức đến bệnh tiểu đường, chính là do sự phụ thuộc của chúng ta vào đồ vật bằng nhựa, nhưng cũng đừng nghĩ có thể tránh ăn thức ăn từ biển là an toàn vì microplastic cũng được tìm thấy trong không khí và chúng ta có thể hít vào phổi, hoặc nó được phát tán qua các thực phẩm động vật hoặc thực vật được đựng trong các thùng chứa, chúng cũng vẫn có cách để đi vào cơ thể chúng ta.
