Sống ở thành phố hoa của Việt Nam, tôi luôn thấy quanh mình là những loài hoa xinh đẹp. Tuy nhiên, với tôi và với hầu hết những người nước ngoài khác, chúng tôi chủ yếu chỉ nhìn thấy vẻ đẹp ở hương sắc các loài hoa chứ không biết đến những ý nghĩa ẩn giấu đằng sau những bông hoa ấy. Ví dụ như khi mua hoa, tôi thường chọn loại hoa có màu sắc phù hợp với phòng mình để trang trí mà không quan tâm rằng loài hoa đấy tượng trưng cho điều gì. Người dân địa phương thì khác. Họ chọn hoa cắm ở đâu, nhân dịp gì đều có những quy tắc dựa trên ý nghĩa của loại hoa.
Những khi tết đến, tôi thấy hoa đào được bán khắp nơi. Với người phương Tây, loài hoa này đặc biệt vì đây là những bông hoa đầu tiên nở vào mùa xuân với sắc hồng ấm áp xua tan những ngày đông giá lạnh. Người Việt Nam lại thấy loài hoa này tượng trưng cho sự trường thọ và giàu có. Hóa ra cây hoa mang những ý nghĩa sâu sắc chứ không chỉ có mỗi vẻ ngoài tươi đẹp. Một cành hoa đào rực rỡ bày trong nhà ngày tết có thể đem lại may mắn cho cả một năm. Với người nước ngoài, đây là điều thú vị vì họ không quen gắn cho cây cối những ý nghĩa như vậy.
Một loài hoa khác có kiểu ý nghĩa riêng với người Việt Nam nhưng không có ý nghĩa tương tự trong văn hóa phương Tây là hoa huệ. Tôi thấy loài hoa này không chỉ đẹp mà còn có hương thơm dễ chịu. Tuy nhiên, khi những người bạn Việt Nam thấy tôi cắm hoa huệ trong nhà, họ bị sốc. Họ bảo với tôi hoa này chỉ để cúng trên bàn thờ. Nhờ vậy tôi mới hiểu tại sao loài hoa này không bao giờ được trưng bày trong các cửa hàng hoa.
Hoa xương rồng được nhiều người Việt Nam xem là biểu tượng của ý chí và sức sống mãnh liệt. Tôi thấy nhiều gia đình đặt các chậu hoa này trước cửa. Thế nhưng với tôi, loại cây này không toát lên sự thân thiện, đơn giản vì thân cây toàn gai. Đặt cây xương rồng ở trước cửa trông không có vẻ gì là chào đón khách cả mà như đang đe dọa. Hoa sen cũng có ý nghĩa sâu sắc mà người nước ngoài không biết. Chúng tôi thấy loài hoa này tươi tắn, hương thơm dễ chịu nhưng với người Việt Nam, loài hoa này còn là biểu tượng cho vẻ đẹp của sự thanh khiết vươn lên từ bùn đen. Ý nghĩa này chẳng cửa hàng hoa nào ở phương Tây sẽ nói với bạn.
Cây hoa với nhiều người phương Tây không mang những ý nghĩa hay triết lý ẩn giấu. Khi họ chọn tặng hoa cho một nhà nào đó, vẻ đẹp, sắc màu và hương hoa là những điều được quan tâm nhất. Tùy theo sở thích hoặc cách bài trí nhà của người được tặng mà chúng tôi chọn loại hoa phù hợp. Ví dụ, nếu nhà bạn có một căn phòng màu vàng, những loài hoa vàng có thể là một lựa chọn ưu tiên. Với người nước ngoài chỉ đơn giản vậy thôi.
Ở Việt Nam, tôi học được ý nghĩa của một số loài hoa và hiểu hơn về cách trưng bày hoa. Đây đúng là điều thú vị với người nước ngoài khi khám phá văn hóa Việt Nam.
Renate Haeusler
Lê Tâm dịch (DNSGCT)
