Theo ghi nhận của các nhà thần kinh học thuộc Viện Công nghệ Massachusett (MIT), Hoa Kỳ, một mạch của não có thể giúp phân cấp những quyết định phức tạp thành nhiều phần nhỏ hơn. Đây là phát hiện được đăng trên tạp chí Science.
Các nghiên cứu trước đây về việc đưa ra quyết định trên mẫu động vật đã tập trung và các nhiệm vụ tương đối đơn giản.
Trong đó, tập trung cách não đưa ra những quyết định nhanh chóng dựa trên đánh giá các bằng chứng thoáng qua.
Nghiên cứu khác tập trung vào cách não lựa chọn trong số nhiều lựa chọn bằng cách dựa vào những kết quả trước đó qua nhiều thử nghiệm.
Tác giả nghiên cứu, giáo sư Mehrdad Jazayeri, cho biết: ”Tuy đây là những kết quả đáng ghi nhận nhưng mới chỉ là một phần nhỏ của vấn đề.
Ngay khi đặt mình vào bất cứ hoàn cảnh nào cần đưa ra quyết định như chọn một người bạn đời, một chiếc xe hơi, quyết định việc có nên dùng loại thuốc này hay không, đó là những quyết định thực sự phức tạp.
Thông thường, có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quyết định và những yếu tố đó có thể có hiệu lực tại những thời điểm khác nhau”.
Mới đây, nhóm nghiên cứu của viện MIT đã tiến hành một thử nghiệm về hành vi, để tìm hiểu cách não xử lý thông tin tại nhiều thời điểm để đưa ra những quyết định.
Trong thử nghiệm, mẫu động vật sẽ thực hiện một trong hai chuyển động mắt tùy thuộc vào khoảng thời gian giữa hai lần chớp sáng của đèn nháy ngắn hay dài hơn 850 mili giây.
Đồng thời, được yêu cầu giải quyết nhiệm vụ thông qua lập luận phân cấp, là quy tắc xác định chuyển động của hai mắt phải được hoán đổi một cách kín đáo sau 10 đến 28 thử nghiệm.
Để được nhận phần thưởng, các mẫu động vật phải lựa chọn đúng quy tắc, sau đó thực hiện chuyển động mắt phụ thuộc vào quy tắc và khoảng thời gian.
Tuy nhiên, do mẫu động vật không được hướng dẫn các qui tắc hoán đổi nên không thể xác định liệu có phải do lỗi vì chọn sai quy tắc hay vì ước lượng sai về khoảng thời gian.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng thử nghiệm này để xem xét các nguyên tắc tính toán trên máy điện toán và cơ chế thần kinh nhằm hỗ trợ cho lập luận phân cấp.
Ở người, các thử nghiệm về lý thuyết và hành vi cho thấy nguyên nhân tiềm ẩn của lỗi phụ thuộc phần lớn vào khả năng của não để đo mức độ tự tin trong từng bước của tiến trình.
Các nhà nghiên cứu cũng nghiên cứu ảnh hưởng của sự tự tin bằng cách hiệu chỉnh mức độ khó khăn của nhiệm vụ.
Trong một số thử nghiệm, khoảng thời gian giữa hai lần chớp mắt ngắn hoặc dài hơn 850 mili giây. Những thử nghiệm này tương đối dễ và có độ tin cậy cao.
Trong các thử nghiệm khác, mẫu động vật ít tự tin hơn vào phán đoán của chúng do khoảng thời gian gần với ranh giới hơn và khó để phân biệt. Từ đó cho thấy hành vi của động vật chịu ảnh hưởng bởi sự tự tin khi thực hiện nhiệm vụ.
Bằng cách ghi nhận hoạt động thần kinh của vỏ não trước ngay sau mỗi kết thúc thử nghiệm, các nhà nghiên cứu có thể xác định hai vùng não quan trọng đối với việc đưa ra quyết định phân cấp.
Họ phát hiện cả hai vùng não đó, là vỏ não trước (ACC) và vỏ não trước trán (DMFC) , đã hoạt động sau khi mẫu động vật được thông báo về phản ứng không chính xác.
Khi phân tích hoạt động thần kinh liên quan đến động vật, các nhà nghiên cứu phát hiện các tế bào thần kinh ở hai vùng não đã báo hiệu niềm tin của động vật về một quy tắc hoán đổi có thể.
Đáng chú ý là, hoạt động liên quan đến niềm tin của động vật mạnh hơn khi chúng mắc lỗi sau một thử nghiệm dễ, và sau những sai lầm liên tiếp.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện trong khi hai vùng não thể hiện các hoạt động tương tự, thì một hoạt động trong ACC có thể dự đoán khi nào động vật hoán đổi quy tắc, cho thấy ACC đóng vai trò trung tâm trong việc hoán đổi các chiến lược quyết định. Và, hoạt động thần kinh của ACC đủ để can thiệp vào hành vi có lý trí của động vật.
“Vẫn tồn tại một mạch não bị phân tán ở ACC liên quan đến ACC và DMFC, và chúng dường như được tổ chức một cách phân cấp, cũng giống như nhiệm vụ sẽ yêu cầu”, GS Jazayeri nói.
