Nếu dự tính có thai và mong có một đứa con khỏe mạnh, bạn nên vạch ra một kế hoạch cho bản thân. Trong đó quan trọng nhất là chọn một bác sĩ sản khoa để được tư vấn về cách sử dụng các loại thuốc mà bạn đang dùng để điều trị bệnh (nếu có), các loại thuốc cần dùng để dưỡng thai, thuốc nào cần tránh và những loại thuốc chích ngừa cần thiết.
Nếu đang điều trị một bệnh nào đó, hãy báo cho bác sĩ chứ không được tự động ngưng dùng thuốc. Bác sĩ sẽ cân nhắc giữa những ích lợi và những tác dụng phụ của thuốc đang dùng lên thai nhi và sẽ khuyên bạn tiếp tục dùng hay đổi sang thuốc khác. Có một số bệnh mạn tính như hen phế quản, tiểu đường, động kinh, cao huyết áp, trầm cảm… cần phải tiếp tục điều trị cả trong lúc có thai vì nếu các bệnh trên không được kiểm soát tốt thì sẽ hại cho cả mẹ lẫn con.
Chẳng hạn bệnh hen phế quản nếu không được kiểm soát tốt thì người bệnh sẽ bị thường xuyên bị lên cơn hen cấp tính, khó thở và tình trạng thiếu oxy sẽ nguy hiểm cho cả thai nhi. Tương tự, nếu tình trạng đường trong cơ thể không được giữ ổn định thì bệnh tiểu đường có nguy cơ làm sẩy thai, thai nhi bị dị tật bẩm sinh.
Trong thời gian chuẩn bị có thai và trong khi có thai, bạn nên bổ sung thuốc bổ, nhưng không phải loại thuốc bổ thông thường (vì nồng độ các vitamin qua cao), mà dùng loại dành riêng cho thai phụ (tiếng Anh gọi là prenatal vitamin). Ngoài các vitamin cần thiết, thuốc bổ này phải chứa ít nhất 400 microgram acid folic (một loại vitamin B có khả năng giảm nguy cơ bị khiếm khuyết về não và tủy sống của thai nhi).
Bổ sung chất sắt sẽ giúp cho bạn phòng ngừa được chứng thiếu máu. Nhớ là phải dùng thuốc bổ theo đúng liều lượng bác sĩ chỉ định, đừng tự ý uống nhiều hơn vì nồng độ vitamin quá cao sẽ ảnh hưởng xấu đến thai nhi (ví dụ dùng vitamin A quá liều sẽ gây ra nhiều khiếm khuyết về sự phát triển của thai nhi).
Một số thuốc có hại cho thai nhi, nhất là trong ba tháng đầu của thai kỳ – thời gian quan trọng nhất trong sự phát triển của thai nhi. Do đó, khi mắc bệnh, bạn nên đi khám bác sĩ, không nên tự ý đi mua thuốc theo thói quen để dùng. Lại có trường hợp người mẹ bị bệnh trong lúc có thai không chịu đi trị bệnh vì sợ thuốc ảnh hưởng đến con. Nếu cứ để bệnh tiến triển thì lúc đó bản thân mẹ không khỏe, làm sao con khỏe được?
- Xem thêm: Người bệnh tim phải kiêng “chăn gối”?
Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã công bố danh sách một số thuốc an toàn cho thai nhi và các bác sĩ sẽ chọn thuốc trong nhóm này để kê toa cho thai phụ. Có nhiều ý kiến cho rằng dùng thảo dược sẽ ít hại hơn nhưng cho đến nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào về độ an toàn và hiệu quả của chúng trên phụ nữ có thai, do đó tốt nhất là không nên chỉ nghe lời khuyên của ai đó mà lạm dụng các loại thảo dược.
Bạn cũng nên tự bảo vệ mình và thai nhi bằng cách chích ngừa để tránh một số bệnh có hại cho sức khỏe của mẹ và con. Nhiều em bé vừa chào đời đã mang trong mình dị tật mà nguyên nhân có thể là do mẹ bị cúm hoặc bệnh Rubella trong thời gian mang thai. Có trẻ sinh ra đã mắc bệnh viêm gan siêu vi hay trái rạ do chính mẹ truyền sang. Những bệnh trên có thể phòng tránh được nếu bạn được tiêm phòng trước khi mang thai. Tổ chức chuyên kiểm soát và phòng ngừa bệnh trên thế giới (CDC) đã thiết kế một lịch trình chích ngừa một số bệnh nguy hiểm, đồng thời quy định một số thuốc chích ngừa an toàn cho thai phụ là:
- Vaccine ban đỏ, quai bị và Rubella (MRR), nên chích trước khi có thai và chỉ được phép có thai sau khi đã chích ngừa ít nhất một tháng.
- Vaccine thủy đậu dành cho những ai chưa từng bị thủy đậu. Sau khi chích ngừa một tháng mới nên có thai.
- Vaccine cúm dạng chích là phù hợp nhất vì an toàn hơn dạng hít qua mũi. Nên chích vaccine này vào tháng thứ tư của thai kỳ, nhưng nếu đang có dịch cúm thì chích lúc nào cũng được.
- Vaccine uốn ván – bạch hầu – ho gà (DtaP) cần thiết cho tất cả các thai phụ. Ai đã từng chích ngừa vaccine này thì nên chích lần nữa sau mười năm.
- Vaccine phế cầu dành cho những ai mắc bệnh tim phổi mạn tính, tiểu đường, suy giảm miễn dịch. Có thể chích trước khi có thai hoặc khi đang mang thai. Vaccine này có hiệu lực trong năm năm.
- Vaccine viêm gan siêu vi A + B, có thể chích trong khi mang thai.
Làm mẹ là thiên chức cao quý nhất và là niềm hạnh phúc lớn lao nhất của người phụ nữ, vì vậy chúng ta nên có kế hoạch đảm bảo cho một thai kỳ an toàn đối với cả mẹ lẫn con bằng cách sử dụng thuốc thật cẩn thận, chích ngừa đầy đủ và nếu có bệnh thì phải đi khám bác sĩ ngay. Hãy luôn nhớ rằng mẹ có khỏe thì con mới khỏe.
