Cách đây khoảng 20 năm, tết quả là vấn đề lớn với người phụ nữ vì có quá nhiều thứ phải lo toan. Bây giờ thì nhiều người cho rằng tết đã nhẹ nhàng hơn vì chẳng cần phải sắm sửa tết nhiều, ăn không bao nhiêu, bỏ phí…
Ngày xưa, những ngày cuối năm, người mẹ tất bật trong bếp với bao thứ việc. Chộn rộn từ đầu tháng Chạp từ việc chọn từng miếng măng khô cho đến mua trước các thứ dự trữ cho tết… Giữa tháng Chạp mẹ luôn trong bếp, hết xâm gừng, bí đến cắt khoai lang, cà chua, thơm…
Hình ảnh thân thương ngày tết luôn là bếp than lửa nhỏ, bên trên có chảo mứt ngập đường, mẹ ngồi với cây đũa dài trở qua trở lại cho đến khi chảo mứt thật khô. Mà đâu chỉ có một chảo. Hết gừng xâm, đến gừng xắt lát, mứt khoai lang, cà chua, mứt dẻo, hạt sen, mãng cầu, rồi đến bánh đậu xanh, bánh thuẫn… Nấu xong phải phơi, rồi cho vào thẩu… Làm đâu chỉ để gia đình mình ăn. Ơn nghĩa ngày tết có nhiêu đó. Bà con xóm giềng, cả năm có chút bánh mứt qua lại, công nhiều hơn của. Vậy mà vui!
- Xem thêm: Màu tết, mùi tết
Hết món ngọt rồi đến món mặn. Nồi măng là chủ lực. Đưa ông Táo về trời xong, mẹ bỏ măng ra ngâm rồi xả, luộc… Bao công phu mẹ dồn hết vào đó. Mẹ còn chuẩn bị lá chuối gói bánh tét, chả lụa, giò thủ… Trong khi mẹ tất bật trong bếp thì cha lo dọn dẹp nhà cửa, trang trí bàn thờ.
Chân đèn, lư nhang… đem đi đánh bóng từ giữa tháng Chạp. Rồi cả nhà phụ mẹ gói bánh tét. Nổi lửa, bắc nồi… Ấm cúng ngày cuối năm là lúc này, quanh nồi bánh tét, cha mẹ, con cái ngồi chờ trời sáng, bao chuyện trên trời dưới biển hay nhất được đưa ra kể.
Chiều 30, mọi thứ đều chỉn chu. Trên bàn thờ, bình bông lay ơn thật tươi. Dưa hấu, bánh chưng, mâm ngũ quả… Hương trầm thơm ngát, ấm cúng làm sao! Anh em đi học, đi làm xa tụ về, ra, vô, lên, xuống, ngó chỗ này, nhìn chỗ kia, ngồi lại cùng nhau bàn chuyện thế sự hay làm ván bài tiến lên chờ… tết! Mẹ lúc này đã rời gian bếp để bắt tay qua công đoạn khác là cùng các chị em gái chuẩn bị áo quần ngày tết.
Thời gian dần trôi, tết ngày càng đơn giản. Nồi măng của người mẹ ngày càng rút lại, hơn nửa ký măng giờ còn vài lạng mà ăn vẫn không hết. Thịt kho tàu thì chào thua, thịt nấu chút xíu gọi là cho thơm cửa nhà gợi không khí tết… Sự giản lược dần là đến mức hết còn muốn nấu nướng gì nữa, vì nấu ra có ai ăn đâu!
Có người cho rằng tết ngày xưa vui và ấm cúng là do nhà con đông, quanh năm ăn uống tằn tiện, ngày tết phải có gì rôm rả. Khách khứa đến thăm nhau là được mời ngồi lại dùng cơm, bạn bè con cái đi chơi kéo về nhà tìm cái gì bỏ bụng… Giờ đây, những món ngày tết ngày nào chẳng có, vả lại, thời buổi giữ eo, ai cũng sợ mập, thịt mỡ, dưa hành trở thành kẻ thù!
Nhà lại ít con, ra vô cũng nhiêu người đó… Nhà nào còn cha mẹ thì còn thấy tết, các gia đình trung niên còn chú trọng đến tết, chứ các gia đình trẻ quan niệm tết cũng như ngày thường, ra chợ hay siêu thị loáng cái là có đủ bánh mứt các loại. Món mặn lại càng đơn giản, mọi thứ mua sẵn tống hết vào tủ lạnh, lúc nào cần ăn lấy ra chế biến cho tươi…
Và cứ như thế, tết ngày càng rút gọn. Với bọn trẻ thì chủ yếu đi chơi, gặp đâu ăn đấy. Người mẹ ở nhà cũng chuẩn bị chút măng hầm, ít thịt thưng… thêm rau sống, bánh tráng là đủ.
Tuy nhiên, cũng có người lại cho rằng, dù ăn không bao nhiêu nhưng cũng ráng làm cho con cái biết không khí tết. Xưa bày nay bắt chước, mình không bày lấy gì con cái làm theo, riết rồi tết ta thành tết tây à?
- Xem thêm: Khạp gạo hũ muối ngày tết
Vậy là, các bà nội trợ chặc lưỡi: Thôi thì có mấy ngày tết, cũng bày biện chút đỉnh gọi là cho có tết, vẫn biết là nhiều khi làm ra không ai đụng vào. Vậy phải đi chợ mua sắm, mà các bà không mua thì thôi, chứ đã mua là… say ngay! Vì thế, nhiệm vụ các ông là gì nếu không ngồi lại cùng gia đình thưởng thức tài nội trợ của các bà trong những ngày tết. Họ vui vì được phục vụ và càng vui hơn nếu cả nhà ngồi lại bên nhau.
Mới thấy tết cho dù có đơn giản đến đâu thì vài trò của người phụ nữ vẫn là lo toan, tính toán sao đó cho vừa gọn, tiết kiệm mà vẫn đảm bảo gia đình có đầy đủ không khí tết. Tài “thao lược”, cách “bài binh bố trận” sao cho đủ, “binh lính” đánh cho hết, cho sạch… chính là đây!
