Chiều 23-9, thông tin một bé trai 9 tuổi đang đi xe đạp trên đường không may bị xe chở tôn cứa ngang cổ làm cho chúng ta không khỏi chạnh lòng. Mặc dù các bác sĩ đã cố gắng hồi sức và cấp cứu nhưng cuối cùng bé cũng tử vong do tình trạng mất máu quá nặng và kéo dài trước khi đến bệnh viện. Cái chết của bé trai thật sự là vô cùng đáng tiếc do một phần bé chưa được sơ cứu đúng cách tại hiện trường. Điều đó cũng cho thấy một thực trạng là hiện tại kỹ năng sơ cứu trong người dân vẫn còn chưa tốt đặc biệt các sơ cứu vết thương mạch máu. Những vết thương mạch máu nếu được sơ cứu đúng cách, đảm bảo không mất máu quá nhiều thì khi đến bệnh viện chỉ cần được khâu nối lại là có thể cứu được tính mạng của nạn nhân.
Nạn nhân bị vết thương mạch máu thường có xu hướng ngất xỉu rất sớm do tính chất đột ngột của tai nạn, tình trạng mất máu cấp gây choáng vì huyết áp tụt nhanh. Một số trường hợp ngất xỉu còn do thấy máu chảy nhiều nên sợ hãi. Người dân khi thấy người bị nạn thường có tâm lý chung rất sợ khi thấy máu, không ai dám xông vào trợ giúp, sơ cứu nạn nhân. Những người ra tay giúp đỡ thì cũng hay bị mất bình tĩnh khi thấy ra nhiều máu nên việc sơ cứu ban đầu những vết thương mạch máu thường bị chậm trễ.
Người bình thường có thể hiến 350ml máu mà vẫn làm việc và sinh hoạt bình thường. Còn người bị tai nạn nếu mất đến 1.000ml máu nhưng được sơ cứu tạm cầm máu thì vẫn có thể cứu mạng nạn nhân bình thường. Bác sĩ CKI Nguyễn Viết Hậu – Phó trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh cho biết nạn nhân cấp cứu vì vết thương và chấn thương là rất thường gặp, trong đó vết thương mạch máu chiếm số lượng không nhỏ. Nguyên nhân thường gặp là tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt do các vật sắc nhọn như dao, thanh kim loại, tấm tôn, dây cước… Những vết thương này có thể chỉ gây ra tình trạng chảy máu nhẹ tự cầm nhưng cũng có thể dẫn đến tình trạng mất máu rất nghiêm trọng gây tử vong cho nạn nhân nếu không được sơ cứu ban đầu đúng cách và chậm trễ thời gian đến bệnh viện.
Kỹ năng sơ cấp cứu vết thương mạch máu đúng cách không quá phức tạp. Điều quan trọng là người sơ cấp cứu tại hiện trường phải bình tĩnh, gọi người xung quanh hỗ trợ, ép ngay chỗ đang chảy máu. Sau đó, người sơ cứu dùng các vật dụng hiện có tại nơi xảy ra tai nạn băng ép chỗ vết thương để cầm máu, trong thời gian sớm nhất đảm bảo vận chuyển an toàn nạn nhân đến cơ sở y tế hay bệnh viện gần nhất.
Bác sĩ Hậu cũng cho biết thêm trong trường hợp đáng tiếc kể trên, bé trai bị cứa ở vùng cổ nên khả năng mất máu sẽ nghiêm trọng hơn vì hai bên cổ là hai hệ thống động mạch cảnh, một mạch máu rất lớn nuôi vùng đầu, cổ và nhu mô não. Đây là hệ thống động mạch lớn và quan trọng của cơ thể, đồng thời cũng khó băng ép hơn so với các vết thương ở tay chân. Chính vì vậy, nếu không được sơ cứu đúng cách thì khả năng tử vong sẽ cao hơn. Tuy nhiên, việc sơ cứu vết thương này cũng không quá khó. Theo bác sĩ Hậu, chúng ta vẫn sẽ phải tuân theo nguyên tắc cơ bản sơ cứu vết thương mạch máu đó là băng ép có trọng điểm vết thương. Trước tiên, người sơ cứu có thể dùng những vật dụng hiện có như gạc, khăn tay hay miếng vải rồi cuộn lại đặt lên vết thương và băng ép lên vết thương, có thể dùng cánh tay hay bàn tay bên đối diện hoặc một thanh gỗ nhỏ đặt phía cổ không bị thương để làm thanh tựa cố định băng ép mà không làm ngạt nạn nhân. Cách đơn giản hơn rất nhiều giúp người sơ cứu dễ làm và dễ nhớ là cách băng ép choàng qua vùng nách đối diện của nạn nhân. Sau đó nhanh chóng vận chuyển nạn nhân đến bệnh viện gần nhất. Một số quan điểm sai lầm trong sơ cứu nạn nhân là đắp thuốc lá, tro, các loại bột, hay che vết thương lại bằng quần áo,… vì dễ làm vết thương nhiễm trùng, không quan sát được máu chảy, làm cho việc điều trị tại bệnh viện về sau khó khăn hơn.
Do đó, việc phổ biến kiến thức sơ cấp cứu cho người dân đối với các cơ quan đoàn thể nói riêng và ngành y tế nói chung là điều rất cần thiết. Nếu làm tốt giai đoạn sơ cứu tại hiện trường thì rất nhiều người sẽ được cơ hội cứu chữa hơn, chi phí điều trị sau đó thấp hơn đặc biệt ở môi trường mà có rất nhiều người dân bị tai nạn giao thông và tai nạn sinh hoạt như ở Việt Nam. Hiện nay Hội Chữ thập đỏ, các bệnh viện lớn, trung tâm cấp cứu đều có mở các lớp sơ cấp cứu ban đầu cho các cơ quan, trường học, đoàn thể, hội nghề nghiệp… nhưng đa số người dân đều không quan tâm đúng mức. Nhưng thực tế là khi sơ cứu thành công, giúp cứu tính mạng một người thì không hạnh phúc nào có thể đánh đổi được.
- Thiên Nga
