Thời gian không chỉ làm chúng ta mất đi cơ bắp mà não của chúng ta cũng có thể hao mòn. Nói một cách cụ thể hơn, “dự trữ nhận thức” trong não của chúng ta – khả năng của não trong việc chống chọi lại những tổn hại thần kinh do tuổi tác và các yếu tố khác – sẽ giảm đi theo năm tháng. Điều này có thể làm chúng ta gặp khó khăn để hoàn thành các công việc thuộc về thần kinh. Thế nhưng, cũng như những bài tập tạ giúp bạn duy trì cơ bắp săn chắc, các nhà nghiên cứu cũng tin rằng một lối sống tốt cho não và được tập luyện thường xuyên, có mục đích sẽ giúp tăng “dự trữ nhận thức” của não.
Trong một cuộc nghiên cứu chi tiết về mối liên hệ giữa lối sống và nguy cơ của chứng mất trí, các nhà nghiên cứu đã tìm được kết quả cho thấy những người tham gia nhiều hoạt động lành mạnh sẽ giảm đáng kể nguy cơ bị mất trí.
“Để não có một sức khỏe tốt, bạn cũng cần có một chế độ dinh dưỡng cân bằng, ít béo và cholesterol, giàu chất chống oxy hóa”, bác sĩ Robert Bender – Giám đốc Y khoa của Johnny Orr Memory Center and Healthy Aging Institute tại Iowa, Mỹ cho biết.
Ngoài dinh dưỡng tốt thì việc tập thể dục thường xuyên sẽ giúp mạch máu hoạt động tốt và bảo vệ tế bào não. Tránh sự nhàm chán và lối mòn cũng là điều quan trọng vì não muốn học những điều mới mẻ. Bác sĩ Bender cũng lưu ý rằng một số nhà nghiên cứu tin rằng những người ít chú ý đến mọi thứ chung quanh thường có nguy cơ lớn hơn với chứng mất trí. “Khi não thụ động, nó có khuynh hướng bị hao mòn”.
10 bài tập thực tế dành cho não
Cũng như việc tập thể dục thường xuyên, bạn có thể thiết kế một lịch tập dành cho não mà không phải tốn chi phí. Hiện trên thị trường đang tồn tại những phần mềm trò chơi luyện trí não nhưng chưa có bằng chứng khoa học cho thấy những lợi ích đáng kể của các dạng phần mềm trò chơi như thế về mặt thần kinh hay cải thiện chức năng não đối với người lớn tuổi.
Các chuyên gia đề nghị nên huấn luyện não bằng những hoạt động thực tế mang đến sự mới mẻ và thách thức giúp tăng cường chức năng não. Nhà khoa học thần kinh, tiến sĩ David Eagleman thuộc Đại học Y khoa Baylor, Texas, Mỹ gợi ý: “Bất cứ sáng kiến có vẻ buồn cười nào cũng có thể phát huy tác dụng”. “Lái xe về nhà bằng một con đường khác hay đánh răng bằng tay nghịch”. Não hoạt động qua các mối liên kết (đó là lý do vì sao chúng ta dễ nhớ lời của một bài hát hơn là nhớ những ngôn từ không có nhạc).
Bác sĩ John E. Morley, Giám đốc khoa Lão – Đại học St. Louis và tác giả của quyển sách The Science of Staying Young giới thiệu với chúng ta một số bài tập giúp thần kinh luôn sắc bén.
1. Thử kiểm tra trí nhớ. Lập một danh sách – thực phẩm cần mua hay bất cứ thứ gì và nhớ chúng. Khoảng một tiếng sau, hãy thử xem bạn nhớ được bao nhiêu thứ trong danh sách này. Có thể lập một danh sách thật khó nhớ để kích thích thần kinh.
2. Hãy chơi nhạc. Học chơi một nhạc cụ hay tham gia một dàn đồng ca. Các cuộc nghiên cứu đã chứng minh rằng việc học điều gì đó mới và phức tạp trong một thời gian dài sẽ rất tốt để “chống lão hóa thần kinh”.
3. Làm toán. Giải toán mà không cần viết chì, giấy hay máy tính; bạn cũng có thể làm cho việc giải toán thú vị bằng cách vừa làm toán vừa đi bộ.
4. Học nấu ăn. Học cách nấu một loại hình ẩm thực mới. Bạn cần dùng nhiều giác quan khi nấu ăn: ngửi, chạm, nhìn và nếm, tất cả đều liên quan đến các phần khác nhau của não.
5. Học một ngoại ngữ. Kỹ năng nghe liên quan đến việc kích thích não. Một kho từ vựng mới cũng liên quan đến việc giúp ngăn chặn nguy cơ giảm năng lực nhận thức.
6. Tạo nên những trò chơi từ ngữ. Hình dung cách viết một từ nào đó trong đầu, sau đó thử nghĩ ra bất cứ từ nào khác bắt đầu (hoặc kết thúc) với cùng hai mẫu tự đó.
7. Vẽ bản đồ theo trí nhớ. Thử vẽ bản đồ của một khu vực mà bạn mới vừa đến thăm, lặp lại bài tập này mỗi khi thăm một địa điểm mới.
8. Thách thức những nụ vị giác của bạn. Khi thưởng thức món ăn, hãy thử xác định những thành phần của món, bao gồm cả những gia vị tinh tế nhất.
9. Cải thiện kỹ năng vận động tinh. Thử một sở thích mới liên quan đến kỹ năng vận động tinh như đan, vẽ, lắp ráp mô hình v.v…
10. Học một môn thể thao mới. Đến với một môn tập vận dụng cả trí óc và cơ thể như yoga, golf hay tennis.
- Mai Ngọc theo Everyday Health
