Nói về việc cải tạo vỉa hè, ông Phạm Thành Kiên – Phó Chủ tịch UBND quận 1 cho biết từ trước đến nay, vỉa hè của thành phố đều được đầu tư theo kiểu chắp vá, hư đâu sửa đó nên không có được sự đồng bộ. Phương án cải tạo mới vỉa hè, đầu tư một lần là nhằm để vỉa hè sạch đẹp hơn, góp phần làm cho bộ mặt đô thị khang trang hơn. Cũng theo ông Kiên, trong năm 2012, thực hiện Nghị quyết 11 của Thủ tướng Chính phủ, thành phố chủ trương cải tạo, tăng cường mảng xanh trên các tuyến đường bằng nguồn vốn xã hội hóa, vận động các doanh nghiệp trên địa bàn cùng tham gia. Trước hết sẽ thí điểm đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa (đoạn từ Lê Lợi đến Hàm Nghi). “Đây là một trong những cố gắng của thành phố để lập lại trật tự đường phố, tạo thêm không gian xanh, nước sạch, hạn chế việc lấn chiếm lề đường” – ông Kiên nói.
Trước tín hiệu đáng mừng trên thì trong việc cải tạo vỉa hè, cây xanh đã bị “vạ lây”. Nhiều bồn cây trồng dọc theo hai bên vỉa hè đã bị đập bỏ, dù trước đó Công ty Công viên cây xanh đã cải tạo bó vỉa cây xanh ở khu vực trung tâm như đường Bà Huyện Thanh Quan, Tú Xương, Nguyễn Đình Chiểu, Lê Lợi, Hàm Nghi, Nguyễn Huệ… Người dân thành phố thấy tiếc, nhưng đành phải chờ đến ngày chủ trương tăng cường mảng xanh nói trên được triển khai rộng rãi.
“Văn hóa vỉa hè” dưới góc nhìn đô thị học
Khái niệm “văn hóa vỉa hè” không xa lạ ở các nước phát triển, thậm chí còn gắn liền với “kinh tế vỉa hè”, “nghệ thuật vỉa hè”…, nhưng ở nước ta, khái niệm này chưa được nhiều người nhìn nhận đúng. Vì vậy, suốt một thời gian dài, việc quản lý vỉa hè vẫn loay hoay đóng – mở do sự cứng nhắc và thiếu tầm nhìn tổng thể. Theo TS. Nguyễn Minh Hòa – Trưởng khoa Đô thị học và quản lý đô thị của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, vỉa hè cũng cần phải có bản sắc, không nhất thiết phải đồng nhất thì mới là đẹp. Vì vậy, không nên đào xới vỉa hè một cách vô tội vạ khi chất lượng vỉa hè vẫn còn tốt. Việc cắt vỉa hè để trồng cỏ trên một số tuyến đường ở quận 1, quận 3 là một sự cố gắng trong việc làm đẹp đường phố, nhưng cũng không là giải pháp phù hợp với thực tế (giảm phần vỉa hè cho người đi bộ, tăng chi phí chăm sóc, tốn nhiều nước sạch vào mùa khô…).
Vỉa hè lát gạch mới sạch sẽ, khang trang hơn, nhưng chất lượng gạch không bền, dễ vỡ, xuống màu (ảnh nhỏ)
Vỉa hè đô thị còn có chức năng phục vụ xã hội mà các nhà quản lý nên sắp xếp, phân loại để nó phát huy đúng chức năng. Những vỉa hè chỉ dành cho người đi bộ qua lại mà bị lấn chiếm để bán hàng hay giữ xe thì người vi phạm sẽ bị phạt nặng. Còn những vỉa hè rộng ở khu trung tâm thì cần có quy định thu phí dành cho người bán hàng (chọn lọc ngành hàng phù hợp) sắp xếp đẹp mắt để vừa phục vụ khách du lịch, vừa dễ quản lý và thành phố có thêm nguồn thu cho ngân sách. Có thể kết hợp với Trường Đại học Kiến trúc, Mỹ thuật… trong việc thiết kế vỉa hè trung tâm, khu phố đi bộ để sinh viên vừa có một sân chơi lớn, vừa thể hiện trách nhiệm trong việc góp phần xây dựng xã hội. Nhưng có lẽ điều quan trọng hơn là làm sao cho những vỉa hè giúp cho TP.HCM có một bản sắc riêng, có những nét đặc trưng riêng của một thành phố năng động, tiện nghi, khiến ai đến thăm cũng có cảm xúc, ấn tượng đẹp và thú vị. Đó là điều mà TP.HCM hoàn toàn có thể làm được và nên làm nhanh.
Ngân An