Câu chuyện Thái Minh Thùy, du học sinh Việt Nam du học từ năm 14 tuổi, đạt số điểm gần tuyệt đối trong kỳ thi tốt nghiệp ở Úc đã dấy lên câu hỏi: Liệu du học càng sớm sẽ càng dễ thành công? Cho con xa gia đình khi nào là phù hợp?”.
Thích nghi sớm = học tốt
“Năm 2008, Thái Minh Thùy, cựu học sinh Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa mới bắt đầu sang Úc học lớp 9. Chỉ qua bốn năm học, thành tích của em đạt được thật đáng nể”, cô Elizabeth Webber, Giám đốc Chương trình Du học sinh DEC – Các trường trung học công lập, bang New South Wales (NSW) nhận xét trong buổi họp báo vào ngày 2-3 vừa qua tại TP. Hồ Chí Minh.
Cuối tháng 2-2012, tại buổi trao giải dành riêng cho du học sinh tổ chức tại trụ sở Quốc hội bang NSW, Thái Minh Thùy được vinh dự trao tặng bằng khen về thành tích xuất sắc nhất trong số các học sinh quốc tế tham dự kỳ thi tốt nghiệp trung học vừa qua (99,95 điểm theo thang điểm tuyển sinh đại học Úc (ATAR). Ngoài ra, Minh Thùy cũng được ghi tên vào Bảng danh dự học sinh trung học (HSC) vì đạt được điểm trên 90 tất cả môn học và là thủ khoa Trường Trung học công lập Canley Vale (bang NSW). Thống đốc bang NSW Marie Bashir đã trao tận tay Minh Thùy phần thưởng vinh dự đáng giá hơn nhiều so với trị giá 1.000 đôla Úc của giải thưởng. Điều này cũng chứng tỏ trình độ của du học sinh Việt không hề thua kém bạn bè quốc tế. Trong lịch sử bốn năm trao giải dành riêng cho du học sinh quốc tế của bang NSW, ViệtNamđã có ba em nhận giải thưởng này (năm 2008, 2010, 2012). Tại buổi lễ lần này còn có 16 du học sinh ViệtNamcũng được vinh danh vì thành tích học tập và năm em khác được bầu chọn cho giải thưởng về hoạt động xã hội.
Hiện Minh Thùy chuẩn bị nhập học Đại họcSydney, đăng ký hai ngành, với mục tiêu lấy hai bằng cử nhân thương mại và kỹ sư khoa học. Là du học sinh quốc tế đầu tiên tại Úc đạt được điểm số cao gần tuyệt đối, Mình Thùy chia sẻ bí quyết: “Em đã đặt mục tiêu phải đạt được điểm số thật cao từ đầu năm lớp 12, tận dụng mọi thời gian rảnh để ôn luyện, giải bài thi tốt nghiệp của các năm học trước”. Theo Minh Thùy, muốn thành công trên xứ người đòi hỏi các bạn phải kiên trì, siêng năng, biết đặt ra mục tiêu phấn đấu, không ngừng trau dồi Anh ngữ.
Bang NSW có khoảng 600 du học sinh ViệtNamtheo học tại các trường trung học công lập, xếp thứ ba trong số tổng số du học sinh quốc tế của bang. Sở dĩ bang NSW thu hút nhiều du học sinh Việt đến học không chỉ vì ở đây có cộng đồng người Việt lớn, có một thành phốSydneysôi động, mà theo cô Elizabeth Webber, còn là do thế mạnh riêng của bang. Đó là môi trường sống an toàn, phúc lợi tốt, hệ thống y tế chất lượng cao, có nhiều trung tâm Anh ngữ. Hệ thống trường công lập bang NSW được xếp vào hàng lớn nhất nước Úc, với môi trường học tập năng động, đem lại nhiều trải nghiệm cho du học sinh. Đặc biệt, tại các trường trung học luôn có những tư vấn viên biết tiếng Việt sẵn sàng chia sẻ, giải đáp những khúc mắc cho du học sinh. “Khi mới bắt đầu du học, nhiều người đã chỉ cho tôi thấy một cuộc sống mới luôn bắt đầu bằng những khó khăn. Muốn vượt qua nó, ta phải biết hội nhập, thích nghi. Các tư vấn viên của trường và bạn bè đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong việc hòa mình vào cuộc sống bản xứ”, thủ khoa Trường Trung học công lập Canley Vale Thái Minh Thùy nhớ lại. Càng sớm thích nghi, việc học của bạn càng khởi đầu suôn sẻ.
Thử lửa “study tour”
Trước câu hỏi “Bao nhiêu tuổi mới được du học tại Úc?”, cô Elizabeth Webber giải đáp: “Úc không giới hạn độ tuổi du học sinh quốc tế. Tuy nhiên, những em dưới 18 tuổi bắt buộc phải có người giám hộ (cha mẹ, người thân hoặc đại diện trường)”. Đại diện bang NSW cũng phủ nhận tin đồn “Úc hạn chế du học sinh Việt theo học những ngành “hot” thời thượng: tài chính – ngân hàng, công nghệ thông tin; chỉ khuyến khích các em học những ngành như… nông nghiệp. Chọn ngành nào ở bậc đại học hoàn toàn do các em chủ động dựa trên sở thích và khả năng. Ví dụ, dựa trên điểm ATAR, các em sẽ biết khả năng mình sẽ “trúng” ở trường nào, để có sự chọn trường cho phù hợp. Nếu ATAR không cao hơn 90 thì không nên chọn ngành thương mại, hoặc nếu ATAR đạt 98 thì có thể mạnh dạn chọn trường Y.
“Cho con xa gia đình khi nào là phù hợp?” vẫn là nỗi trăn trở của các bậc phụ huynh. Các chuyên viên tâm lý khuyên phụ huynh không nên “đẩy” con du học khi con chưa trưởng thành (dưới 18 tuổi). Trong khi đó, tấm gương Minh Thùy du học lúc 14 tuổi, bốn năm sau đã có kết quả mỹ mãn lại có vẻ trái ngược với quan điểm trên. Ngoài Minh Thùy, còn có một số em khác du học từ rất sớm cũng đã gặt hái thành công. Ra nước ngoài sớm giúp thuận lợi trong việc rèn luyện tiếng Anh. Tấm gương Minh Thùy không còn là chuyện hiếm nhưng chẳng phải du học sinh nào cũng có ý chí, quyết tâm vượt trội, khắc phục hoàn cảnh khó khăn. Do chưa có một nghiên cứu đầy đủ, tỷ lệ thành công chiếm bao nhiêu phần trăm trong số những em đi học “từ thuở còn thơ” nên cha mẹ cũng nên đặt sự cẩn trọng lên hàng đầu.
Một vài năm gần đây, các trường trung học Úc đã thiết kế chương trình “study tour” – chuyến tham quan học tập có thể diễn ra vào mùa hè, mùa xuân, mùa nghỉ lễ. Đây là dịp giúp học sinh trải nghiệm nền văn hóa và lối sống Úc vừa học, vừa chơi. Các em sẽ học với học sinh Úc, kết bạn với học sinh bản xứ, du ngoạn thắng cảnh. Hình thức của “study tour” tương tự như các chương trình du học hè nhưng đặc biệt hơn ở chỗ: được thiết kế đáp ứng sở thích của từng nhóm thể thao, nghệ thuật trình diễn, môn học môi trường hay chỉ đơn thuần là trau dồi Anh ngữ. Học sinh tham gia chương trình sẽ ăn, ở nhà người bản xứ. Theo cô Elizabeth Webber, hiện một số trường trung học Việt Nam rất quan tâm tới chương trình này vì muốn tăng cường giao lưu giữa học sinh hai quốc gia. Các em có thể học ở Úc đến 20 tuần, như là dịp “thử lửa” xem việc “du” nước ngoài sớm có giúp học sinh thích nghi học tốt, có sẵn sàng sống xa gia đình hay không.
Phụ huynh quan tâm đến chương trình “study tour” có thể tham khảo”: http://www.studytours.nsw.edu.au.
Bậc trung học của Úc gồm sáu năm, bắt đầu từ lớp 7 đến lớp 12, chia làm hai bậc: Junior Secondary (lớp 7-10) và Senior Secondary (lớp 11-12). Trong bậc học Junior Secondary, học sinh phải học các môn bắt buộc là tiếng Anh, toán, khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.
Hoàn tất lớp 10, học sinh có thể học tiếp lên lớp 11, 12; hoặc chuyển sang khóa học nghề (vocational/work training programs) từ trình độ thấp nhất là Certificate I đến Certificate III, tùy theo khả năng của học sinh đó. Ở một vài bang, học sinh học hết lớp 10 có thể được trao một văn bằng chính thức cho bậc học này.
Hầu hết học sinh chọn học tiếp lên lớp 11 và 12, lấy chứng chỉ tốt nghiệp phổ thông trung học (Senior Secondary Certificate of Education), học sinh có nhiều lựa chọn hơn: hoặc chương trình Foundation dự bị đại học một năm; hoặc khóa học nghề Certificate IV. Các em khá giỏi có thể vào thẳng năm 1 đại học; hoặc theo khóa học nghề trình độ Diploma.
Đối với các học sinh đăng ký vào đại học, trường trung học sẽ cấp bảng điểm/thứ hạng tốt nghiệp để nộp. Các trường đại học sẽ xem xét kết quả tốt nghiệp để tuyển học sinh vào trường mình.