Hồi đầu tháng 11-2012, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã gây bất ngờ khi dự báo là rất có khả năng nước Mỹ không chỉ đứng đầu danh sách các nước sản xuất dầu mà với khí đốt, chỉ trong hai năm nữa thôi sản lượng của Mỹ sẽ vượt quá mức cung cấp của Nga.
Thành quả này có được nhờ vào chiến lược mà các chính quyền Washington liên tiếp và các đại gia dầu khí của Hoa Kỳ đã kiên trì theo đuổi trong nhiều thập niên: đó là dựa và công nghệ phát triển khí và dầu từ đá phiến. Trong 11 tháng đầu năm 2012 Hoa Kỳ sản xuất khoảng 6,2 triệu thùng dầu mỗi ngày nhờ vào công nghệ khai thác đá phiến.Đây là một mức nhảy vọt đến 28% so với khả năng cung cấp của năm 2008.
Một nhà máy lọc dầu ở vịnh Newark, thuận lợi cho việc chuyên chở quốc tế
IEA khẳng định chính sự phát triển của công nghệ khai thác mới, đáng chú ý nhất là kỹ thuật fracking (bẻ gãy thủy lực) và khoan ngang, đã mở khóa nguồn tài nguyên hydrocarbon ẩn trong những cấu tạo đá phiến sét mà trong suy nghĩ của con người trước đây là không thể khai thác và phục hồi được.
Kịch bản một nước Mỹ tự lực về năng lượng không còn là điều viển vông.Đương nhiên, trật tự năng lượng quốc tế sẽ bị đảo lộn khi Hoa Kỳ không còn lệ thuộc vào dầu khí của thế giới.
Giáo sư Samuele Furfari giảng dạy tại Đại học Tự do Bruxelles phân tích về những tác động đối với cuộc cách mạng về năng lượng đang hình thành. Theo ông, đá phiến là vũ khí năng lượng mới của Hoa Kỳ nhưng ông thận trọng cho rằng dù có trở thành một nguồn cung cấp dầu khí hàng đầu thế giới, Mỹ ít có khả năng cung cấp dầu khí của mình cho phần còn lại của thế giới. Theo ông, giá năng lượng tăng mạnh từ 2004 và vấn đề năng lượng bị coi là một trong những yếu tố dẫn tới khủng hoảng kinh tế ngày nay. Từ đó các nhà lãnh đạo và các tập đoàn phải tìm ra những giải pháp. Ngành năng lượng đang trải qua một cuộc cách mạng: kỹ thuật khai thác khí đá phiến sẽ đẩy giá dầu xuống thấp đến một mức độ mà ở Mỹ, người ta sẽ chỉ tập trung khai thác những vùng vừa có dầu lửa vừa có khí đốt.
Một khi Mỹ không còn lệ thuộc vào năng lượng quốc tế, Washington sẽ xét lại chiến lược của mình đối với phần còn lại của thế giới.Thêm vào đó là khí đốt sản xuất tại Mỹ sẽ rẻ vô cùng. Điều đó sẽ mở đường cho ngành công nghiệp xe hơi Mỹ chuyển hướng, chuyển từ xăng, dầu sang khí đốt. Khi đó, giá dầu thô trên thị trường quốc tế sẽ giảm mạnh, các loại năng lượng tái tạo như năng lượng gió hay mặt trời sẽ trở nên vô cùng đắt đỏ.
Khi không còn phải ráo riết tìm kiếm dầu khí của thế giới, Hoa Kỳ sẽ xét lại chính sách an ninh và chiến lược của mình. Họ sẽ không còn gắn bó với một số các đồng minh thân cận ở vùng Trung Cận Đông, ở khu vực vùng Vịnh chẳng hạn.Hiện diện quân sự của Hoa Kỳ trong vùng sẽ không còn hùng hậu như hiện nay.
Tuy nhiên, cũng có nhiều nhà phân tích khác đã cảnh báo sự bùng nổ dầu mỏ của Mỹ vẫn còn đang ở giai đoạn trứng nước và không thể đảm bảo rằng nó sẽ tiếp tục tăng trưởng. Fatih Birol, nhà kinh tế trưởng của IEA, lưu ý rằng sự sụt giảm giá dầu toàn cầu sẽảnh hưởng đến việc khai thác dầu, nhất là khi chi phí cho việc khai thác dầu từ đá phiến đòi hỏi một mức giá thị trường cao. Trong khi đó, chi phí khai thác dầu ở Arab Saudi lại rẻ hơn nhiều.
Báo cáo của IEA cũng đưa ra nhận định việc tăng vị thế của Mỹ trên thị trường dầu mỏ hoàn toàn không có nghĩa làm giảm vai trò của OPEC, mà trái lại, IEA đang mong đợi thị phần của OPEC trong sản lượng khai thác dầu toàn thế giới sẽ tăng từ 42% hiện nay lên 50% vào năm 2035.
Nhìn chung, nhiên liệu hóa thạch vẫn sẽ giữ vai trò chủ đạo trong cơ cấu tiêu thụ năng lượng thế giới vào những thập niên tới, IEA dự kiến. Theo đánh giá của cơ quan này, nhu cầu dầu mỏ toàn cầu đến năm 2020 sẽ tăng bảy triệu thùng/ngày, từ mức 87,4 triệu thùng/ngày trong năm 2011, và đến năm 2035 sẽ vượt quá 99 triệu thùng/ngày.
Giá dầu trung bình vào năm 2035 so với giá hiện hành sẽ tăng thêm 125 USD/thùng, nghĩa là vào khoảng 215 USD/thùng. Người tiêu dùng năng lượng lớn nhất trong những năm tới sẽ là Trung Quốc, vào năm 2035 nhu cầu nước này sẽ tăng 60%, trong khi ở các nước phát triển, bao gồm cả OECD, tiêu thụ năng lượng cho giai đoạn này chỉ tăng 3%.
N. Nam
