Từ lâu, cùng với sự phát triển của internet, hình thức kêu gọi vốn từ cộng đồng (crowdfunding) tại các nước phát triển đã trở nên phổ biến, đặc biệt trong lĩnh vực xuất bản. Nói chính xác hơn, với lĩnh vực làm sách, đây là hình thức người đọc bỏ tiền mua tác phẩm trước khi sách ra đời để tác giả có kinh phí sáng tác. Cách làm này đã thúc đẩy lượng đầu sách mới của các cây bút tiềm năng tăng lên đáng kể từ khi có internet.
Tại Việt Nam, hình thức huy động vốn từ cộng đồng đã xuất hiện từ năm 2012 với website ig9.com. Sau hai năm hoạt động, ig9.com đã phải tạm ngừng với hơn 40 dự án nhỏ được đưa lên và thu về 269 triệu đồng. Nhiều ý kiến cho rằng việc gọi vốn từ cộng đồng mạng Việt Nam còn rất khó thực hiện vào thời điểm hiện nay. Tuy nhiên sự thành công của hai tập truyện Long Thần Tướng mới đây đã phần nào thay đổi suy nghĩ đó, ít nhất là trong lĩnh vực làm truyện tranh.
Đầu năm 2014, họa sĩ truyện tranh đang được giới trẻ yêu thích là Nguyễn Thành Phong cùng ba người khác có chung tâm huyết đã quyết định viết lại truyện tranh dã sử Long Thần Tướng, tác phẩm lấy bối cảnh thời nhà Trần chống quân Nguyên dựa trên phiên bản từng được chú ý ở tạp chí Truyện Tranh Trẻ từ 10 năm trước. Theo nhận định của nhóm tác giả, nếu làm sách theo quy trình thông thường thì rất khó vì hiện nay các nhà xuất bản Việt Nam không mặn mà với các dự án truyện tranh Việt, bởi mức độ rủi ro khi xuất bản khá lớn. Vì thế, nhóm họa sĩ Thành Phong đã đầu tư nghiêm túc vào website longthantuong.com để mời những người yêu truyện tranh Việt bỏ tiền mua tác phẩm sắp được sáng tác. Các tác giả cũng cam kết, nếu dự án không thành công thì toàn bộ số tiền thu được sẽ được gửi trả lại từng người.
Đưa ra chỉ tiêu khi nào huy động được 300 triệu đồng sẽ bắt tay vào làm sách tập 1, nhóm đã thu được 330,5 triệu đồng sau hai tháng công bố dự án. Bốn tháng sau đó sách đã đến tay người đọc đồng thời với đợt kêu gọi vốn cho tập 2, lần này mục tiêu đưa ra là 200 triệu đồng. Và cũng chỉ hơn một tháng sau, longthantuong.com đã huy động được hơn 250 triệu. Nhóm tác giả dự kiến bộ truyện dài năm tập sẽ tiếp tục dựa vào cách làm này để hoàn thành.
Có thể thấy tại Việt Nam, hình thức góp vốn và nhận lại sản phẩm dựa vào sự kết nối của internet là lựa chọn mới để các nghệ sĩ độc lập có thể đưa đứa con tinh thần của mình đến với độc giả. Điều làm nên thành công của dự án là uy tín, tâm huyết của tác giả, sự nghiêm túc trong đầu tư vào website và am hiểu tâm lý người muốn mua sách. Trên longthantuong.com, thông tin về số tiền thu được, tiến độ của dự án, số trang hoàn thiện… liên tục được cập nhật. Nếu đã bỏ tiền, người đọc sẽ được đọc trước một số chương để góp ý cho tác giả. Nhóm làm sách cũng tận dụng tối đa mạng xã hội, các hotline điện thoại để phản hồi thông tin chuyển khoản.
Theo cách làm này, các tác giả được toàn quyền phát triển bộ truyện và quyết định hướng đi của tác phẩm, cũng như chủ động chọn kênh phân phối sao cho độc giả hài lòng nhất.
Cẩm Tú (DNSGCT)
