Nghệ thuật xăm mình đã có từ lâu, khởi nguồn từ các nhóm thổ dân tại Nhật Bản và sau đó lan truyền khắp thế giới. Hình thức nghệ thuật này gây ra khá nhiều tranh cãi ở cả phương Đông lẫn phương Tây. Nghệ thuật xăm mình đã có từ lâu, khởi nguồn từ các nhóm thổ dân tại Nhật Bản và sau đó lan truyền khắp thế giới. Hình thức nghệ thuật này gây ra khá nhiều tranh cãi ở cả phương Đông lẫn phương Tây.
Tại Việt Nam, trước đây, người ta quan niệm chỉ có dân giang hồ hoặc tội phạm mới xăm mình. Trong giới này, thứ bậc cao thấp được thể hiện qua bốn loại hình xăm: nhất điểu, nhị ngư, tam xà, tứ tượng. Tất nhiên với dân “anh chị”, việc xăm mình không phải nhằm mục đích thể hiện tình yêu với loại hình nghệ thuật này mà là để thể hiện sức mạnh và sự đe dọa. Chính vì vậy mà những người có tuổi vẫn không tránh khỏi cảm giác rùng mình khi nhìn thấy ai đó có hình xăm trên người.
Gần đây, chính sách đổi mới và mở cửa đã đem lại nhiều thay đổi cho Việt Nam, trong đó có cả những thay đổi về quan niệm truyền thống. Những thế hệ công dân mới có cái nhìn thoải mái hơn với nghệ thuật xăm mình. Các bạn trẻ ở TP.HCM mà tôi từng gặp xem xăm mình là một hình thức nghệ thuật nhằm tôn vinh vẻ đẹp cơ thể, đồng thời đề cao những giá trị tinh thần hoặc tôn giáo. Điều quan trọng là làm thế nào để có hình xăm đẹp và phù hợp. Nếu người phương Tây thích xăm biểu tượng các đội bóng ưa thích, tên của con cái theo các ký tự cổ hoặc thể hiện quan niệm của mình về cuộc sống qua hình xăm thì người châu Á lại thích những hình xăm mang tính chất tinh thần hoặc mang tính siêu nhiên như biểu tượng của thần linh, ác quỷ, tôn giáo, linh hồn,… Với những ai mê tín, để chọn được hình xăm phù hợp còn phải tính đến phong thủy, cung hoàng đạo hay thậm chí là phải chọn được màu sắc hợp tuổi.
Một vài bạn trẻ tôi gặp ở Việt Nam lại đi xăm mình khi… thất tình. Họ mong việc xăm sẽ giúp họ phần nào nguôi ngoai nỗi đau về mối tình tan vỡ.
Trong khi người trẻ ngày càng hứng thú hơn với việc xăm mình thì những người lớn tuổi ở Việt Nam vẫn chưa thể ủng hộ hình thức nghệ thuật này. Một hình xăm không đúng chỗ có thể khiến bạn bị sa thải hoặc trượt phỏng vấn xin việc ngay từ vòng loại. Phụ nữ xăm mình còn bị đánh giá tồi tệ hơn. Họ có thể bị xem là “gà” hoặc dân anh chị. Nếu thật sự muốn xăm, họ cần chọn những hình ảnh có ý nghĩa và phải đặt ở vị trí thích hợp trên cơ thể, đồng thời cũng cần có sự đồng tình của gia đình và người thân. Nếu không, họ có nguy cơ bị chê trách và xa lánh.
Tất nhiên chúng ta sống trong một thế giới tự do và ai muốn làm gì là tùy mỗi người. Tuy nhiên, hình xăm thường không thể xóa được nên cần cân nhắc cẩn thận trước khi xăm. Tôi cũng có hình xăm trên người (một hình là biểu tượng cho nguồn gốc Celtic của tôi, hình xăm còn lại là một con rồng vì vợ tôi là người Việt tuổi Thìn). Tôi luôn tin rằng những hình xăm này bảo vệ tôi khỏi những điều xấu. Thế nhưng mẹ tôi lại vô cùng hoảng sợ khi nhìn thấy tôi có hình xăm trên người. Có lẽ quan niệm về hình xăm của thế hệ bà cũng giống như thế hệ những người Việt Nam có tuổi ở Việt Nam.
Lê Tâm dịch
