Mạng 5G, được xem là công nghệ di động của tương lai, sắp ra mắt. Nhưng các cuộc tranh luận chung quanh sự xuất hiện của 5G càng sôi nổi. Tại sao một số người coi 5G là một tiến bộ vượt bậc, trong khi số khác lại cho rằng việc phát triển 5G là không cần thiết, thậm chí còn nguy hiểm? Dưới đây là vài phân tích hữu ích về 5G.
Tạo sao có quá nhiều lời bàn tán về 5G?
Thế giới đang trong quá trình thoát khỏi thế hệ viễn thông di động thứ 4, với tên gọi là 4G, để bước vào thế hệ thứ 5, tức 5G. Trong thực tế, 5G đã được vận hành ở Hoa Kỳ và một số quốc gia châu Á và châu Âu. Ở Pháp, việc triển khai 5G sắp diễn ra.
Bị hoãn lại do Covid-19, việc phân bổ tần số cho các nhà khai thác được lên kế hoạch từ ngày 29 tháng 9 năm nay. Khi cuộc đấu giá này hoàn tất, việc xây dựng mang lưới có thể bắt đầu.
Công ty sóng điện thoại di động Orange đang thực hiện thí nghiệm ở thành phố Nantes. “Nó sẽ được triển khai chủ yếu ở các thành phố để làm nhẹ bớt gánh nặng của các mạng hiện có. Các thành phố còn lại sẽ dần dần được triển khai”, Michael Trabbia, Giám đốc điều hành công nghệ và đổi mới của Orange, cho biết. Việc kinh doanh mạng 5G hy vọng sẽ bắt đầu vào cuối năm.
Đây là một ý ngông của các nhà mạng hay thật sự một cuộc cách mạng?
Câu hỏi này không phải được đặt ra cho những người ủng hộ mạng 5G bởi vì đối với họ, sự xuất hiện của 5G là rất cần thiết. Michael Trabbia lập luận: “Nhu cầu của chúng ta tăng đều từ 30 đến 40% mỗi năm. Các tần số mạng hiện hữu đã bảo hòa. Chúng ta cần triển khai các khả năng mới để tránh mạng điện thoại quá tải và xấu đi. Sự bảo hòa của các mạng di động, đặc biệt là tại những khu vực đông đúc, được dự báo vào năm 2021 và càng cấp bách hơn vào năm 2022”.
Ngoài sự cần thiết, mạng 5G được những người ủng hộ xem là cuộc “cách mạng”. Theo họ, 5G thậm chí còn được so sánh như sự ra đời của Internet. Với 2G, chúng ta có thể gởi tin nhắn, rồi truy cập Internet trên điện thoại thông minh với 3G, và xem video độ phân giải cao với 4G… Mỗi thế hệ điện thoại di động đều mang đến những điều mới mẻ. “5G là một công nghệ hiệu quả hơn và cực kỳ nhanh hơn. Nếu so sánh với Internet, đó là một bước nhảy vọt tương đương với việc chuyển từ ADSL sang cáp quang. Lưu lượng truyền tải sẽ được nhân lên gấp 10. Những ai đã thử nghiệm qua 5G sẽ ấn tượng bởi tính nhanh chóng, tức thời”, Michael Trabbia khẳng định.
- Xem thêm: Mạng 5G là gì?
Hàng tỷ dữ liệu có thể được truyền tải mà không bị tắc đường và với thời gian tối thiểu. Chỉ cần nhớ rằng, vào những năm 2000, tải về một bộ phim có độ phân giải cao (5Go) bằng 3G cần vài chục phút kiên nhẫn. Trong thập niên vừa qua, với 4G, thời gian tải về giảm xuống chỉ còn có vài phút. Trong tương lai, với 5G, chúng ta chỉ cần vài giây là đủ.
Bước nhảy vọt về công nghệ không chỉ cải thiện định lượng. Mạng 5G còn cho phép hàng ngàn đối tượng kết nối với nhau. Các chuyên gia trích dẫn nhiều ứng dụng tương lai có thể được xem như những chiếc xe hơi tự hành, tự động hóa công nghiệp hay nông nghiệp kết nối… “Rất khó để dự đoán bởi vì chính những người tiêu dùng và các công ty khởi nghiệp sẽ phát triển các ứng dụng mới. Nhưng những tiềm năng của 5G trong tương lai là rất lớn”, Michael Trabbia cho biết.
Ví dụ, 5G cho phép “phát triển giao thông, chiếu sáng và thành phố thông minh. Ngoài ra, 5G còn giúp phát triển dự án thu gom rác hay mạng lưới cấp thoát nước với các biện pháp can thiệp vào cơ sở hạ tầng ngầm để ngăn ngừa rò rỉ”, Michael Trabbia nói tiếp.
Về chẩn đoán và điều trị y khoa từ xa, “trong tương lai, chúng ta có thể tưởng tượng một bác sĩ phẫu thuật danh tiếng trong một chuyên ngành đặc biệt có thể phẫu thuật từ xa”, Michael Trabbia nói.
Thú vị hơn là những ứng dụng dành cho công chúng. Ở Hàn Quốc, nhờ có 5G, chúng ta đang chứng kiến sự phát triển ấn tượng của ngành công nghiệp giải trí, ví dụ như đắm mình trong phòng hòa nhạc hay trận đấu thể thao nhờ vào thực tế ảo. Những công nghệ này đòi hỏi rất nhiều dữ liệu mà mạng 4G không thể truyền tải nổi.
5G có hại cho sức khỏe không?
5G đứng đầu trong lãnh vực truyền thông ngày nay và là chủ đề tranh luận nhiều nhất hiện nay. Thế hệ mạng viễn thông mới này mang đến 3 nỗi lo ngại: sức khỏe, môi trường và an ninh.
Về mặt sức khỏe, đó là tác động tiềm ẩn của các làn sóng. Các chuyên gia cho biết 5G phát ra sóng điện từ có cường độ tương đương với 4G và wifi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) không cho rằng tiếp xúc với sóng điện từ cường độ thấp là nguy hiểm cho tính mạng con người.
Ngoại trừ việc tăng khối lượng dữ liệu truyền tải làm cho tình hình có chút ít thay đổi, 5G phải sử dụng băng tần cao hơn so với điện thoại di động hiện tại: từ 3,5 gigahertz (GHz) ban đầu đến băng tần trên 26 GHz, được gọi là 5G milimét. Đây là bước tiếp theo cũng là điều gây lo ngại lớn nhất. Hiện nay, nó chỉ được sử dụng cho máy quét cơ thể để kiểm soát anh ninh ở sân bay.
Trên 2 băng tần mới này, dữ liệu khoa học về các tác động sinh học và sức khỏe tiềm ẩn vẫn còn chưa đầy đủ . Điều này được một số hiệp hội môi trường như Priartem hay Agir đệ đơn kháng nghị lên Hội đồng chính phủ hồi đầu năm.
Một báo cáo đã được chuyển lên Hội đồng Quốc gia về An toàn sức khỏe, thực phẩm, môi trường và nghề nghiệp (ANSES). Kết quả cuối cùng chỉ được biết vào quý 1 năm 2021. “Một nhóm chuyên gia độc lập đã làm việc này từ tháng giêng. Chúng tôi đang chờ kết luận thu được”, đại diện của ANSES cho biết.
Trong khi chờ đợi xác minh tính an toàn của mạng di động tương lai này, các quan chức dân cử, các nhà môi trường và cánh tả đề nghị tạm hoản. Bị cáo buộc “tung ra công nghệ mới này trong vội vã mà không lường trước được hậu quả, nhưng chính phủ đã làm ngơ. Và phản ứng của Tổng thống Emmanuel Macron những ngày gần đây không thể làm dịu các cuộc tranh luận: Tổng thống Macron đã không quan tâm đến những quan chức dân cử lo ngại về 5G bằng cách so sánh họ với người Amish, một cộng đồng tôn giáo Mỹ chống lại bất kỳ sự tiến bộ nào.
Mạng 5G có sinh thái không?
Đây là phần nổi của tảng băng chìm. Với mạng 5G, liệu chúng ta sẽ thấy cây ăng-ten mọc lên như nấm? Nhà vận hành mạng đảm bảo với chúng tôi rằng không. “Mọi người sẽ không thấy sự khác biệt. Tất nhiên, chúng ta sẽ phải lắp đặt ăng-ten mới, nhưng đơn giản là chỉ để cải thiện vùng phủ sóng và chấm dứt vùng trắng. Đối với 5G, chúng tôi giữ nguyên mạng hiện tại. Đơn giản là các vị trí hiện tại sẽ sử dụng các tần số mới để đạt tính hiệu quả hơn”, Michael Trabbia giải thích.
Ngoài những thay đổi cho thích hợp với tình hình mới, một mối lo ngại khác được các đối thủ của 5G đặt ra: điện thoại thế hệ thứ 5 có thể gây ô nhiễm nhiều hơn bởi vì dòng chảy kỹ thuật số truyền tải càng nhiều thì dòng điện tiêu thụ cũng tăng theo. Tăng bao nhiêu? Chưa biết, nhưng các nghiên cứu đang được tiến hành.
Hiệu ứng tiêu thụ năng lượng tăng vọt này một lần nữa bị các nhà khai thác gạt sang một bên. Công ty Orange hứa hẹn một mạng 5G tiêu hao năng lượng vừa phải: “Nó hiệu quả hơn gấp 10 lần về tiêu hao năng lượng. Và bạn cũng nên biết rằng các mạng viễn thông có một dấu ấn môi trường rất nhỏ. Công nghệ kỹ thuật số chiếm 2% lượng khí thải carbon ở Pháp và đây là ngành sản xuất thiết bị đầu cuối nặng nhất. Điện thoại không phải là thiết bị tiêu hao nhiều năng lượng!”, Michael Trabbia lưu ý.
Michael Trabbia còn đưa ra lập luận sinh thái để bảo vệ công nghệ này: “Chúng ta cần công nghệ kỹ thuật số này để thực hiện sự chuyển đổi năng lượng. Chống lại cả điện thoại và kỹ thuật số là điều vô lý!” Một lần nữa, nghiên cứu của Anses sẽ làm rõ tất cả các câu hỏi về môi trường này.
Người sử dụng 5G có cần mua điện thoại mới không?
Về mức độ ô nhiễm, một yếu tố khác được nêu ra bởi những người ủng hộ kỹ thuật số. Cũng như việc mua một máy tính xách tay tương thích để ứng dụng mạng 4G, bạn cần phải mua một điện thoại thông minh có khả năng kết nối với mạng mới. Theo một báo cáo của Cơ quan Chuyển đổi sinh thái từ tháng 12 năm 1999, 88% người Pháp phải đổi điện thoại khi máy vẫn còn hoạt động tốt, thật khó mà nghĩ rằng khuynh hướng này sẽ bị đảo ngược với sự ra đời của 5G và rằng “Việc thay đổi thiết bị sẽ được thực hiện một cách tự nhiên và dần dần. Khách hàng không bị bắt buộc. Và khi đổi điện thoại mới, điều quan trọng là bạn nên mang thiết bị cũ lại cho công ty thu hồi, tái sử dụng hay tái chế”, đại diện công ty Orange lưu ý. Người này cũng nhấn mạnh rằng mạng 5G chỉ có thể được truy cập với điện thoại thông minh mới sắp được bán ra thị trường.
Dữ liệu của người sử dụng có được bảo vệ tốt không?
Về mặt bảo mật, cũng có sự phân biệt giữa bên ủng hộ và bên chống mạng 5G. Tất nhiên việc hàng triệu dữ có thể bị thu thập, nhất thiết phải đặt ra biện pháp bảo vệ. Đây là rủi ro ít được nói đến trong các cuộc tranh luận công khai dù nó được cho là vấn đề nghiêm trọng nhất.
Nguy cơ này tăng gấp 10 lần với 5G. Hai thế hệ điện thoại trước vận hành theo hệ thống tập trung, được bảo vệ bởi mạng viễn thông vật lý và do đó không bị “rò rỉ”.
Ngược lại, mạng 5G phụ thuộc vào phần mềm. Nó giống như một máy tính hơn là một ăng-ten rơ le. Với tất cả những rủi ro như sao chép lậu, tấn công mạng, khôi phục dữ liệu… Ngoài ra, mạng sẽ được liên kết với hàng triệu đối tượng kết nối, và đây cũng là những điểm xâm nhập tiềm tàng cho các hacker.
- Xem thêm: Vì sao 5G là cơn cớ xung đột thương mại
Trong bối cảnh đó, vấn đề an ninh quốc gia càng được đặc biệt quan tâm. Huawei của Trung Quốc, một trong những nhà cung cấp thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới, đang giải tỏa những lo ngại này. Bị nghi ngờ là do thám khách hàng theo lệnh của Bắc Kinh, Huawei đang bị nhiều quốc gia theo dõi. Hoa Kỳ đã loại mạng 5G của Huawei ra khỏi lãnh thổ.
Pháp không có quyết định triệt để tương tự, mà chỉ yêu cầu các nhà khai thác mạng 5G phải được Cơ quan Thông tin và an ninh quốc gia (ANSSI) cấp phép trước khi triển khai bất cứ thiết bị 5G nào. Một bức tường lửa cần thiết cho một công nghệ như vậy sẽ được khởi động ở mọi nơi vận hành 5G.
