Khi Tony Lamb, nhà sáng lập của chuỗi kinh doanh kem bằng xe tải lưu động Kona Ice đặt câu hỏi với Richard Weaver vào năm 2011 rằng vì sao Weaver lại muốn tham gia vào chuỗi này, câu trả lời của Weaver là vì anh đã quá chán cái nghề thu hồi nợ của mình trong lĩnh vực cho vay mua nhà.
“Thật chẳng vui vẻ gì khi phải làm việc với những người đang ở điểm thấp nhất trong cuộc đời của họ. Họ từng là những người tốt nhưng lại phải rơi vào thời khó khăn. Tôi chỉ muốn thay đổi công việc gì đó đem lại niềm vui nhiều hơn”, Weaver nhớ lại đã trả lời như thế với Lamb.
Và mặc dù chưa có kinh nghiệm gì trong lĩnh vực ẩm thực cũng như kinh doanh nhượng quyền nhưng câu trả lời của Weaver đã thu hút được sự quan tâm của Lamb và giúp anh giành được quyền kinh doanh chuỗi bán kem bằng xe lưu động nói trên trong địa phận vùng Central Arkansas. Trong buổi hội nghị thường niên năm nay của Kona Ice, được tổ chức vào tháng 2 hằng năm tại trụ sở chính ở Florence, Kentucky, Weaver là một diễn giả chính trong số hơn 600 nhà kinh doanh nhượng quyền cá nhân của công ty này. Qua buổi hội nghị, Lamb muốn nhấn mạnh việc sở hữu quyền kinh doanh chuỗi Kona Ice đã giúp thay đổi cuộc sống của nhiều người về hưu, những phụ nữ lớn tuổi muốn quay lại làm việc và nhiều lao động trẻ muốn có một việc làm thêm ra sao.
“Tôi vẫn còn sức lao động ở độ tuổi cuối 40 nhưng lại không có nhiều vốn liếng để nhảy vào những chuỗi kinh doanh thức ăn nhanh như McDonald’s. Trên thực tế, chi phí để nhượng quyền kinh doanh chuỗi Kona khá thấp và điều đó đã giúp tôi có cơ hội trở thành một doanh nghiệp nhỏ”, Weaver đã chia sẻ tại hội nghị năm nay. Hiện nay, ở tuổi 52, Weaver đang sở hữu hai xe tải bán kem Kona. Việc bán kem thường có tính thời vụ. Nhưng điều đó lại là một thuận lợi với Weaver vì anh có thể nghỉ ngơi thoải mái vào thời gian từ tháng 1 đến tháng 3. Trong khi đó, chỉ cần kinh doanh trong tháng 5, Weaver đã có thể kiếm được một số tiền bằng một năm tiền lương thời làm nhân viên thu nợ.
Lamb cho biết tính linh hoạt của việc kinh doanh chuỗi xe kem cùng với quyết định loại bỏ sự cạnh tranh vốn thường xảy ra trong lĩnh vực kinh doanh nhượng quyền đã giúp anh đưa Kona phát triển nhanh chóng từ Florida đến Alaska. Những người được nhượng quyền không phải báo cáo doanh thu, cũng không phải trích một tỷ lệ phần trăm từ doanh thu để nộp lại cho công ty. Thay vào đó, Kona chủ yếu chỉ thu một khoản phí nhượng quyền ban đầu từ bên được nhượng quyền. Một phần thu nhập khác của công ty đến từ việc bán xe tải dùng để bán kem mà gia đình Lamb đang duy trì hoạt động ở vùng Boone County.
Với chi phí lao động và chi phí hoạt động thấp, Lamb cho biết nhiều người được nhượng quyền có thể đạt mức doanh thu đến 1 triệu USD mỗi năm. “Tôi mừng cho họ nếu họ kiếm được nhiều tiền. Tôi nghĩ mình không phải là một doanh nhân khôn ngoan nhất thế giới. Nhưng tôi đã làm như thế. Bởi vì sự hài lòng của những người được nhượng quyền mới là điều quan trọng nhất đối với tôi”, Lamb chia sẻ. Tính đến năm 2017, hội sở của Kona có 40 nhân viên làm việc toàn thời gian, tạo ra cho công ty 25 triệu USD doanh thu mỗi năm.
Khởi nghiệp là một người bán máy hút bụi, Lamb đã phát triển cơ sở kinh doanh của mình thành một công ty có 200 nhân viên. Sau đó, Lamb trở thành một chuyên gia tư vấn tiếp thị. Nhưng những trải nghiệm khó chịu với một chiếc xe tải bán kem vào năm 2004 đã thay đổi nghề nghiệp của anh. “Chiếc xe tải ấy trông rất cũ kỹ với tiếng nhạc chát chúa và khói dày đặc bốc ra từ động cơ. Đó là một trong những trải nghiệm đáng sợ nhất mà tôi đã có với tư cách là một bậc phụ huynh khi nhìn thấy những đứa trẻ chạy bu đến chiếc xe ấy. Trong khi đó, giá kem lại đắt mà không ngon”, Lamb, ông bố của bốn đứa con, kể lại. Và Lamb đã nảy ra ý tưởng làm những chiếc xe tải lưu động bán kem đẹp mắt, sạch sẽ hơn, có một nhà bếp thông thoáng thiết kế trên xe và được điều khiểu bởi những tài xế chuyên nghiệp.
Ý tưởng ấy đã theo đuổi Lamb trong suốt nhiều tuần sau đó. Năm 2006, anh quyết định rời bỏ công việc tư vấn và thành lập Kona với số vốn ban đầu 500.000 USD. Anh thuê một nhà thiết kế, một kỹ sư và một nhà sản xuất để thành lập đội xe tải theo chủ đề calypso được trang trí bằng hình ảnh của những chú chim cánh cụt. Đến mùa hè năm 2007, đội xe tải của Kona bắt đầu bán kem bào lạnh đựng trong những chiếc ly giấy với tên gọi Groovy Grape, “Orange Your Happy” và Tiger’s Blood (hỗn hợp gồm dâu và dừa). Vào cuối năm này, Lamd đã có thể hòa vốn.
Các hội phụ huynh – giáo viên khắp tiểu bang (PTA) sau đó đã thường xuyên gọi xe Kona đến phục vụ các sự kiện của các trường học. “Chúng tôi bắt đầu chuyển sang hình thức kinh doanh nhượng quyền vào năm 2008 và những yêu cầu như thế đột ngột dừng lại”, Lamb kể lại. Vì vậy, Lamb đã thiết kế một chương trình mới cho các PTA: Mỗi học sinh nếu mua 2 USD kem thì Kona sẽ trích ra 20% để đóng góp quỹ cho PTA. Với cách làm tương tự nhằm góp quỹ cho các tổ chức khác như các đội thể thao, các hội từ thiện, nhà thờ và các tổ chức phi lợi nhuận khác trên khắp nước Mỹ, Kona đã vượt qua được khủng hoảng của những năm 2008-2009. “Những người được nhượng quyền xem đây là một cách tiếp thị hiệu quả. Bây giờ thì nó đã trở thành một văn hóa của Kona”, Lamb cho biết. Đến nay, chuỗi Kona đã huy động được hơn 40 triệu USD cho các hoạt động cộng đồng địa phương.
Sau này, khi cạnh tranh bắt đầu xuất hiện, Lamb đã phải làm khác biệt cho nhãn hiệu của mình bằng cách mua bản quyền phát minh một số hương vị độc quyền, thay đổi máy móc thiết bị và thiết kế. Khi cựu Phu nhân Tổng thống Michelle Obama phát động chiến dịch an toàn thực phẩm trên toàn quốc nhằm khuyến khích phụ huynh hạn chế cho trẻ em ăn vặt, Lamb đã liên kết với một số nhà khoa học trong lĩnh vực thực phẩm để nghiên cứu giảm hàm lượng đường, tăng cường vitamin và dùng chiết xuất trái cây tươi để làm ra những loại kem tốt cho sức khỏe hơn.
– Theo Forbes
