Từ tháng 5-2013, Việt Nam sẽ in hình ảnh chiếm 50% diện tích bao bì thuốc lá được sản xuất lẫn nhập khẩu nhằm cảnh báo hậu quả sức khỏe của việc sử dụng sản phẩm độc hại này. Theo đó, các công ty thuốc lá phải thực hiện in cảnh báo bằng hình ảnh chiếm ít nhất 50% diện tích của mỗi mặt chính trước và mặt chính sau trên bao, tút, hộp thuốc lá.
Nội dung cảnh báo thay đổi định kỳ hai năm/lần nhằm hạn chế tình trạng nhàm chán và không còn tác dụng. Trước đó, hồi cuối năm 2012, Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá (Vinacosh – Bộ Y tế) đã phối hợp với Đại học Y tế Công cộng tiến hành nghiên cứu: “Thử nghiệm mẫu cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên vỏ bao thuốc lá” tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Những hình ảnh cảnh báo dự kiến in trên vỏ bao thuốc lá từ tháng 5 này
Kết quả cho thấy những hình ảnh về tác hại với răng miệng, ung thư phổi, ung thư cổ họng nhận được sự ủng hộ của đa số người được phỏng vấn.
Với nhóm nam giới hút thuốc thì những thông điệp về tác hại của thuốc lá với trẻ em có tác động tâm lý rất lớn. Nhiều người cho rằng thông điệp “Khói thuốc lá rất có hại cho thai nhi và trẻ nhỏ” với hình ảnh dễ gợi lòng thương và thức tỉnh đàn ông. Kết quả điều tra trên 278 người ở TP. Hồ Chí Minh cũng cho thấy trên 70% chọn hình cảnh báo về tác hại ung thư phổi và ung thư họng, khoảng 50% chọn các cảnh báo về tác hại với phụ nữ mang thai và trẻ em.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh được chứng minh là biện pháp có chi phí thấp và hiệu quả cao. So với cảnh báo bằng chữ đơn thuần thì in cảnh báo bằng hình ảnh có ưu điểm và hiệu quả rõ ràng vì tác động một cách trực quan đến người hút thuốc, thậm chí là những người mù chữ, người dân tộc và trẻ em.
Ở Singapore, một nghiên cứu chỉ ra việc áp dụng in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh đã giúp 28% người hút thuốc ít đi, 14% người tránh hút thuốc trước mặt trẻ em và 12% tránh hút thuốc trước mặt phụ nữ có thai.
Bộ Y tế cũng bác bỏ về ý kiến cho rằng in hình gây sốc không phù hợp với nước Á Đông như Việt Nam. Thực tế, tất cả các nước áp dụng cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh đã sử dụng hình ảnh gây sốc, trong đó bao gồm nhiều nước châu Á như Thái Lan, Singapore, Malaysia, Brunei, Ấn Độ, Iran, Mông Cổ…
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm thuốc lá gây ra sáu triệu ca tử vong, con số này sẽ tăng thành hơn tám triệu người/năm vào năm 2020. Nếu các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả không được thực hiện thì trong thế kỷ này, thuốc lá sẽ giết chết 1 tỉ người.
Riêng tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi…
Nếu nước ta không thực hiện ngay các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả, con số này sẽ tăng lên đến 70.000 ca/năm vào năm 2030.
