Gần đây, nhiều hộ tiêu dùng phản ánh bất ngờ khi nhận hóa đơn tiền điện tháng 4 tăng đột biến, lên đến 30%, có hộ bị tăng đến 50%.
Sự việc trở nên nghiêm trọng hơn sau khi Thủ tướng có chỉ thị Thanh tra Chính phủ, Bộ Công thương, Bộ Kế hoạch – Đầu tư kiểm tra tình hình và báo cáo Chính phủ trong hai tháng tới.
Giải thích về sự việc tăng giá điện, ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công thương), cho biết tiền điện tăng cao là do thời tiết nắng nóng khiến khách hàng sử dụng điện nhiều hơn trong tháng 4, so với tháng liền kề trước đó.
Thêm nữa, số ngày sử dụng và ghi chỉ số điện của kỳ hóa đơn vừa qua là 31 ngày, trong khi tháng trước đó chỉ có 28 ngày. Ba ngày tăng thêm này là nguyên nhân khiến điện năng sử dụng tháng 4 của khách hàng tăng thêm 10%.
Về cơ sở tăng giá, theo ông, phương án giá điện đã được xây dựng theo nhiều kịch bản khác nhau; trong đó có kịch bản tăng 8,36%, đã được sự đồng ý về chủ trương của Chính phủ.
Tập đoàn Điện lực VN (EVN) dự báo, trong các tháng 5, 6, 7 tiếp theo, nắng nóng vẫn tiếp tục kéo dài và có thể còn nóng hơn nữa, khi đó nhu cầu sử dụng điện cũng như sản lượng điện tiêu thụ sẽ tiếp tục tăng.
Do đó, để giảm chi phí tiền điện phải trả của khách hàng cũng như góp phần giảm áp lực cung cấp điện lên toàn hệ thống giúp vận hành hệ thống điện ổn định, an toàn, EVN khuyến nghị các khách hàng sử dụng điện an toàn, hiệu quả và áp dụng các giải pháp tiết kiệm điện triệt để trong sinh hoạt cũng như trong các hoạt động của đời sống kinh tế – xã hội.
Biểu giá điện theo cơ chế bù chéo giữa các đối tượng thể hiện rõ chính sách của Nhà nước nhằm hạn chế tiêu dùng của người dân và khuyến khích, ưu tiên cho sản xuất.
Chính sách này có thể gây ra tranh cãi lớn bởi bất cứ hộ mua điện nào cũng mong muốn được tiếp cận giá điện một cách công bằng.
- Xem thêm: Giá điện tăng, giá cả tăng, GDP giảm
Thực tế, sản xuất rất cần ưu tiên, nhất là trong bối cảnh dồn lực phát triển kinh tế tư nhân mà nòng cốt là khu vực sản xuất, bởi khu vực này mới đem lại tăng trưởng bền vững, chứ không phải khối dịch vụ hay bất động sản. Tuy vậy, người dân cũng không thể bị tước quyền sử dụng điện với giá hợp lý.
Người tiêu dùng cho rằng cần chia bậc thang theo hướng áp giá thật cao đối với đối tượng sử dụng từ trên 400kWh/tháng và hạ giá với các bậc thang dưới. Cách này vừa giúp khuyến khích tiết kiệm điện vừa bảo đảm lợi ích của số đông người tiêu dùng.
Nói về việc này, ông Nguyễn Anh Tuấn giải thích, cách thiết kế bậc thang hiện hành đã giúp việc hỗ trợ hộ nghèo sử dụng điện bậc thấp một cách khá dễ dàng. Đặc biệt, hộ nghèo còn được Chính phủ hỗ trợ trực tiếp khoảng hơn 50.000 đồng/tháng.
Trước tình hình giá điện tăng hiện nay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Công thương, Tài chính kiểm tra việc điều chỉnh giá bán điện, phương pháp tính giá và việc thu tiền điện thời gian qua.
Các cơ quan này có trách nhiệm làm rõ đúng sai của việc tăng giá điện, báo cáo Thủ tướng trong tháng 6-2019.
Sau chỉ thị này, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho biết sẽ lập đoàn kiểm tra tại các công ty điện lực, nhằm đảm bảo không xảy ra hiện tượng áp giá, thực hiện đúng quyết định của Bộ này về tăng giá bán lẻ điện bình quân thêm 8,36%.
Bộ Công thương khẳng định: “Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài chính theo chỉ đạo của Thủ tướng để kiểm tra lại. Còn trong nội bộ, chúng tôi đã chỉ đạo EVN giải đáp đầy đủ, thấu đáo các thắc mắc của khách hàng.
Nếu có sai sót ở quá trình ghi chỉ số, lập hóa đơn sẽ truy thu hoặc hoàn tiền cho khách hàng, đồng thời xử lý trách nhiệm các cá nhân, tập thể theo quy định.
Bộ cũng đã lập đoàn kiểm tra với sự tham gia của đại diện Hội bảo vệ người tiêu dùng, Mặt trận Tổ quốc, Ủy ban Kinh tế Quốc hội, đại diện một số hiệp hội ngành hàng…
Đoàn cũng sẽ kiểm tra tình hình sử dụng điện của một số khách hàng lớn tại từng khu vực, qua đó đánh giá mức độ ảnh hưởng của việc điều chỉnh giá điện tới chi phí mua điện và giá thành sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp”.
Số liệu mới công bố của Tổng cục Thống kê cho thấy, giá điện bán lẻ bình quân tăng và hai đợt tăng giá xăng dầu thêm gần 3.000 đồng trong tháng 4, đã đẩy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4 tăng 0,31%.
Trong khuôn khổ của phiên toàn thể tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân 2019, đại diện các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam đã có những chia sẻ, đóng góp về chính sách thu hút đầu tư nước ngoài hiện nay, trong đó có nhu cầu về ngành điện, thuế và ô nhiễm không khí.
Đặc biệt, đối với nhu cầu năng lượng điện, lãnh đạo Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham) cho biết, có một nhu cầu rõ ràng và cấp bách để giải quyết sự thiếu hụt nguồn cung so với nhu cầu về điện, đặc biệt ở khu vực phía Nam.
Theo bà Virginia Footer – Phó chủ tịch Amcham – các nhà đầu tư nước ngoài chất lượng cao không chỉ giúp phát triển nền kinh tế Việt Nam, mà còn giúp phát triển toàn bộ hệ sinh thái của các công ty và doanh nhân địa phương tại đây.
Cụ thể, theo bà Virginia, nhà đầu tư nước ngoài và trong nước cần một sân chơi bình đẳng, không chỉ để thu hút thêm đầu tư trong tương lai, mà còn để duy trì sự đầu tư đã có ở đây. Ngoài ra, theo Amcham thuế suất và chính sách cũng được xem là rào cản đáng kể cho các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.
Ngoài ra, đại diện các doanh nghiệp Hoa Kỳ đầu tư tại Việt Nam cũng lo ngại về mức độ nguy hiểm của ô nhiễm không khí và sự xuống cấp của môi trường.
- Xem thêm: CPTPP bắt đầu phát huy hiệu quả
Cũng lo ngại về vấn đề thuế, đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Hàn Quốc, ông Hong Sun, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (Korcham) cho biết nhiều công ty Hàn Quốc đã bày tỏ mối quan ngại sâu sắc liên quan đến những lời hứa được đưa ra tại thời điểm đầu tư ban đầu vẫn chưa được thực hiện.
Cụ thể, họ chỉ ra sự không nhất quán trong ưu đãi thuế. Ông Hong Sun lấy ví dụ, việc giảm 50% thuế thu nhập cá nhân cho công nhân tại các khu kinh tế (bao gồm khu công nghiệp Tràng Duệ ở Hải Phòng) đã bất ngờ bị chấm dứt bởi một Nghị định mới được thông qua năm 2018.
Trong khi đó, ông Nobufumi Miura, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam cho biết, với sự tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đang mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh và cũng không ít đơn vị đang xây dựng kế hoạch đầu tư mới và đầu tư bổ sung trong thời gian tới.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho rằng hoạt động đầu tư vào Việt Nam vẫn còn có một số điểm bất cập. Trước hết, do tính dự báo của chính sách pháp luật của Việt Nam còn thấp, phía doanh nghiệp không thể ứng phó kịp thời, dẫn đến tình trạng hoạt động sản xuất kinh doanh bị đình trệ.
“Xét trên quan điểm bảo vệ nhà đầu tư, khi thực thi quy định pháp luật và chính sách mới, chúng tôi mong Chính phủ Việt Nam sẽ có đầy đủ giải pháp trong giai đoạn chuyển đổi để không làm tổn hại đến lợi ích của doanh nghiệp”, ông Miura nói.
“Chúng tôi vẫn mong Chính phủ Việt Nam đẩy nhanh tốc độ ra quyết định thông qua việc phân cấp quyền hạn và làm rõ trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền” – ông nhấn mạnh.
Với vai trò là đại diện cho các doanh nghiệp Nhật Bản, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam mong muốn sẽ tiếp tục hợp tác thông qua đối thoại nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau về bản chất của các vấn đề cũng như tìm ra giải pháp vì sự phát triển và phồn vinh của Việt Nam.
Trước những kiến nghị từ cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch – Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng, chính sách có khả năng dự báo nên cần có tính thống nhất trong hệ thống. Đây được xem là yếu tố quyết định hàng đầu khi đầu tư tại Việt Nam của doanh nghiệp nước ngoài.
