Giới trung niên ở Úc hiện đang có phong trào giảm tiêu thụ từ 5 đến 20% calo mỗi ngày để tăng cường sức khỏe và phòng bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường, ung thư. Phong trào này đặc biệt có ý nghĩa trong xã hội hiện đại khi chúng ta đang có xu hướng ăn nhiều hơn nhu cầu thực sự của cơ thể và tỷ lệ mắc các bệnh liên quan đến dư thừa năng lượng ngày càng tăng. Điều này cũng phù hợp với lời khuyên của Lương y Hải Thượng Lãn Ông ngày xưa: “Muốn cho ngũ tạng được yên/ Bớt ăn mấy miếng, nhịn thèm hơn đau”.
Từ nghiên cứu…
Vài thập niên gần đây, các nhà khoa học trên thế giới đã tiến hành các nghiên cứu về tác động của việc giảm ăn uống đến sức khỏe và tuổi thọ. Một nghiên cứu gần đây của Tiến sĩ Stephen Spindler và các cộng sự thuộc Trường Đại học Califormia (Mỹ) cho thấy những con chuột được nuôi với khẩu phần ăn ít hơn từ 10 – 15% sống lâu hơn so với con chuột khác khoảng sáu tháng. Một thí nghiệm khác của nhà sinh học Russ Hepple, Trường Đại học Calgary (Canada) cho thấy ăn ít giúp giảm bớt sự tích lũy những gốc tự do, một yếu tố quan trọng làm hư hại tế bào.
Nhiều thí nghiệm khác nhau cho thấy việc ăn giảm bớt calo giúp con người sống lâu hơn và ít bị bệnh hơn khi lớn tuổi. Hai nghiên cứu tại Trường Đại học Harvard cũng đưa ra kết quả giảm từ 15 đến 20% lượng calo ăn vào có thể mỗi ngày giúp gia tăng cholesterol tốt và giảm nguy cơ tử vong vì ung thư, tim mạch, đột quỵ.
Một nghiên cứu mang tên Aleries do các chuyên gia Đại học Tuffs, Boston (Mỹ) thực hiện trong vòng hai năm đã làm sáng tỏ vấn đề ăn ít sống lâu. Những người tham gia nghiên cứu đã giảm khẩu phần ăn (tính bằng calo) tới 25% trong suốt tám tháng liền nhưng đảm bảo những thành phần chính trong bữa ăn. Kết quả, sức khỏe thể chất và tinh thần của họ ngày càng tốt lên và những người béo phì đã giảm được số cân rất đáng kể.
Tờ Independent của Anh mới đây cũng đăng tải chi tiết một nghiên cứu chuyên sâu của các chuyên gia ở Đại học London (UOL), chứng minh rằng khi cơ thể đói nhẹ thường có hệ miễn dịch tốt hơn, giúp kháng lại những điều kiện bất lợi của môi trường, hạn chế bệnh tật và lão hóa. Để kiểm chứng tác dụng của thực đơn giảm calo đối với con người, các chuyên gia ở UOL còn nghiên cứu ở 48 người trong thời gian sáu tháng. Tiến sĩ Hugh Wilson, chủ nhiệm đề tài nghiên cứu này cho biết, nhóm người tình nguyện tham gia nghiên cứu đã ăn uống theo thực đơn CR (Calorie Restriction), chỉ khoảng 1.600 calo/ngày so với nhu cầu là 2.500 calo. Thực đơn giảm calo còn có tác dụng hạn chế nguy cơ gây tổn thương AND, thủ phạm gây ra nhiều bệnh nan y, nhất là ung thư, tim mạch. Những người hạn chế calo hoặc kết hợp chế độ ăn uống với tập thể dục thường cải thiện huyết áp, mỡ trong cơ thể của họ và mức cholesterol, nhịp tim và trọng lượng. Kết quả, họ không chỉ giảm cân mà sức khỏe thể chất lẫn tinh thần được cải thiện rất rõ rệt, đặc biệt là khả năng tập trung và trí nhớ tốt.
…Đến thực tế
Giải thích về cơ chế nói trên, Tiến sĩ Hugh Wilson cho biết, về mặt lý thuyết, khi cơ thểở trạng thái đói nhẹ (giảm ăn) thì chính cơ thể đã tự điều chỉnh đưa ra nhiều giải pháp tình thế tốt hơn để tồn tại so với khi no đủ. Nếu nạp quá nhiều calo thì cơ thể trở nên lười biếng, không có những phương án khắc phục nên tạo ra nhiều bệnh. Ngoài ra, ăn uống tiết giảm còn phòng ngừa nhiều khuyết tật do chính hệ gene của cơ thể gây ra. Còn Tiến sĩ sinh học tiến hóa Margo Adler, thuộc Trường Đại học New South Wales ở Australia, nói rằng việc cắt giảm thực phẩm dẫn đến tăng tỷ lệ tái cấu trúc tế bào và tăng cường cơ chế sửa chữa trong cơ thể. Vì khi chúng ta bị đói, cơ thể thích nghi bằng cách tái chế và tái sử dụng chất dinh dưỡng được lưu trữ trong các tế bào. Tăng tái cấu trúc tế bào cũng là nguyên nhân giúp kéo dài tuổi thọ.
Các nghiên cứu trên cho thấy, thực đơn CR đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống con người. Một số vùng trên thế giới như Hounza (Ấn Độ) hay Okinawa (Nhật Bản) đã chứng minh điều này qua thực tế. Người dân sống ở đảo Okinawa (Nhật Bản) được biết đến là những người sống lâu nhất trên thế giới. Họ ít bị cholesterol trong máu, ít bị các căn bệnh về tim mạch, đặc biệt là ung thư hơn các nơi khác trên thế giới. Tiến sĩ Craig Willcox đến từ Canada, người đã dành hơn 10 năm nghiên cứu bí mật sống lâu của người dân Okinawa, cho biết người dân ở đây ăn nhiều rau, cá, đậu phụ là chủ yếu và đặc biệt, họ có một nguyên tắc ăn uống truyền thống có tên gọi là Hara Hachi Bu – chỉ ăn khoảng 8/10 so với nhu cầu. Việc tuân theo nguyên tắc Hara Hachi Bu giúp cơ thể hạn chế các độc tố tự do trong quá trình tiêu hóa và giảm nguy cơ ung thư.
Tuy nhiên, việc giảm ăn quá mức có thể gây nên những tác dụng phụ như: giảm mật độ xương, giảm trí nhớ, chóng mặt và trầm cảm. Vì vậy, chúng ta chú ý không nên giảm quá mức gây rối loạn chế độ ăn uống, thiếu dinh dưỡng. Chúng ta chỉ nên ăn những thức ăn lành mạnh và giới hạn trong khoảng từ 1.500 đến 1.800 calo mỗi ngày, so với mức 2.200 đến 2.500 calo như lời khuyên của Trung tâm Dinh dưỡng Quốc gia. Và việc giảm ăn nên bắt đầu sớm, ngay từ lứa tuổi thanh niên, theo lời khuyên của Giáo sư Arthur Everett, Trường Đại học Sydney.
Cũng lưu ý thêm là nếu chúng ta ăn uống điều độ, ăn những thức ăn lành mạnh, chẳng hạn, ăn nhiều rau quả và ngũ cốc thô, ít chất béo bão hòa, ít thịt đỏ và thực phẩm công nghiệp thì không nhất thiết phải giảm ăn. Vì rau quả và ngũ cốc thô có nhiều chất xơ, sinh tố, chất khoáng và những chất chống oxy hóa có vai trò trung hòa những gốc tự do, giải độc, tăng cường hệ miễn dịch và làm chậm sự lão hóa. Trái lại, các loại thịt đỏ và thực phẩm công nghiệp có nhiều chất béo bão hòa và nhiều chất độc hại khác là nguyên nhân gây ra nhiều loại ung thư và bệnh tim mạch, cần tiết giảm đáng kể nhất là khi bước vào độ tuổi 30.
- Trọng Đức theo Menshealth.com