Cách đây gần hai năm, Trung Quốc đã hứa sẽ đầu tư tổng cộng 24 tỉ USD vào Philippines, nhưng cho đến nay hầu như chẳng có dự án nào được thực hiện, khiến dư luận nước này ngày càng lo ngại về những cam kết giữa Manila và Bắc Kinh. Tuy Trung Quốc là bạn hàng lớn nhất của Philippines, nhưng về đầu tư trực tiếp thì vẫn thua Nhật Bản, Hoa Kỳ, Hà Lan, Hàn Quốc và Singapore. Tình hình cũng sẽ chẳng có gì thay đổi trong thời gian tới.
Theo hãng tin Bloomberg, trong số 27 hợp đồng được ký kết giữa Trung Quốc với Philippines nhân chuyến viếng thăm của Tổng thống Duterte ở Bắc Kinh hồi tháng 10-2016, Trung Quốc ban đầu đồng ý cấp các khoản vay với lãi suất thấp tổng cộng 9 tỉ USD, cộng thêm 15 tỉ USD trị giá đầu tư trực tiếp từ các công ty Trung Quốc vào các dự án đường sắt, hải cảng, năng lượng và khai thác mỏ. Nhưng Bắc Kinh lúc đó không nói rõ thời hạn thực hiện các hợp đồng này.
Cho đến nay, Philippines chỉ mới hoàn tất một hiệp định về khoản vay 73 triệu USD của Trung Quốc cho một dự án thủy lợi ở một vùng phía bắc thủ đô Manila, theo lời Bộ trưởng Kế hoạch hóa Kinh tế Ernesto Pernia. Hai cây cầu ở Manila được xây với nguồn tài trợ 75 triệu USD của Trung Quốc thì mới vừa được khánh thành vào tuần trước. Nhưng nhiều hợp đồng lớn đã chẳng được thực hiện. Vào tháng 10-2016, Công ty Greenergy Developpment của Philippines đã ký với Công ty Power China một hiệp định về dự án nhà máy thủy điện 300 megawatt với kinh phí 1 tỉ USD. Sau nhiều lần Power China xin lùi lại thời hạn xây nhà máy thủy điện mà vẫn không thấy khởi công, công ty Philippines đã buộc phải chấm dứt hiệp định và nay đang nhờ một công ty Hongkong giúp hoàn tất dự án này.
Ngay cả tại Davao, quê hương của Tổng thống Duterte, dự án 780 triệu USD xây ba đảo nhân tạo cũng đã bị đình chỉ vào năm ngoái, sau khi thị trưởng Davao là Sara Duterte-Carpio – con gái Tổng thống Duterte – tuyên bố dự án này không mang lại lợi ích khi xem xét lại.
Trong một cuộc họp báo gần đây, Bộ trưởng Pernia cho biết tiến trình tiếp nhận vốn vay của Trung Quốc “có vẻ như chậm hơn” so với việc tiếp nhận tài trợ từ các nước khác. Nhưng Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã bác bỏ cáo buộc cho rằng nước này đã không thực hiện đúng các cam kết về đầu tư vào Philippines, đồng thời khẳng định quan hệ giữa hai nước “đang tiếp tục được tăng cường”.
