Ai mà chẳng ao ước làm sếp của chính mình? Một công ty Thụy Điển thỏa mãn ao ước đó với cả 50 thành viên của mình – những người chủ tập thể. Đó là công ty về dịch vụ thông tin Crisp, ở thủ đô Stockholm, bốn năm nay không còn tổng giám đốc điều hành, cũng không có một sếp bộ phận nào cả.
Thành lập năm 1999, Crisp đã trải qua nhiều lần thử nghiệm cơ cấu tổ chức. Lúc đầu, đúng quy chế cổ điển, đứng đầu công ty là một tổng giám đốc điều hành, rồi hằng năm cải tổ theo phiếu bầu của các thành viên.
Không có tổng giám đốc điều hành, toàn thể thành viên cùng nhau hoạch định đường hướng chiến lược. Đường hướng này không cứng nhắc, luôn được chỉnh sửa, hai ba lượt trong một năm. Lập trình viên Yassal Sundman giải thích: “Các đường hướng chiến lược chỉ tồn tại cho đến khi hội nghị toàn thể thành viên kế tiếp nhóm họp”.
Về mặt pháp lý, vẫn phải có một hội đồng hành chính trị sự, như một phương sách cuối cùng, khi không có sự đồng thuận của tất cả thành viên.
Không ai được quyền chỉ định bất kỳ ai phải làm việc này việc nọ, làm thế nào, làm trong bao lâu… Ủy viên hội đồng thành lập Crisp là Henrik Kniberg lập luận: “Khi đã thấy cần phải làm thì tự làm, chứ đâu cần ai bắt phải làm. Mọi người đều thấy sự chủ động, phản xạ và minh bạch của từng cá nhân trong cuộc sống hằng ngày mà”.
Hội đồng quản trị chỉ là hình thức. Các thành viên cũng vậy, sau hai năm tham gia, tự động trở thành thành viên. Số cổ phiếu đều nhau, không phân biệt mới – cũ.
“Tuy nhiên, không nên vội vã đề cao quá mức tính hữu dụng của Crisp. Bản thân Crisp cũng đã rõ ràng những giới hạn về mô hình của nó”, H. Kniberg phân tích. “Các công ty lớn đều mở rộng, phình ra. Chúng tôi, ngược lại, dứt khoát không phát triển lớn hơn nữa để tránh những vấn đề khó khăn, phức tạp, nan giải về quy mô”.
- Lê Lành theo buzzmatin
