Trong tuần tới, có thể Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ công bố những cải tổ trong chính sách nhập cư và điều này sẽ ảnh hưởng đến hàng triệu người nhập cư bất hợp pháp vào đất Mỹ từ nhiều năm qua. Nội dung chính của sự cải tổ nhằm dừng việc trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp vốn là thân nhân của các trẻ em đang là người nhập cư hợp pháp hay công dân của nước Mỹ.Mặt khác, ông Obama cũng chủ trương mở rộng chương trình hiện hành nhằm cho phép nhiều trẻ em được đưa vào nước Mỹ một cách bất hợp pháp được ở lại nước này.Số người được hưởng chính sách trên chưa thể ước tính một cách rõ ràng vì còn tùy thuộc quy định của chính phủ Mỹ về thời gian họ đã cư trú thật sự trên nước Mỹ là bao lâu. Mục tiêu mà chính quyền Obama nhắm đến là giảm thiểu tình trạng ly tán trong gia đình của những người nhập cư hợp pháp hay công dân Mỹ có thân nhân nhập cư bất hợp pháp. Theo ước tính của các nhà phân tích, dựa vào một số thông tin chính thức, nếu chính sách nhập cư mới áp dụng cho người nhập cư bất hợp pháp đã ở nước Mỹ trên 10 năm, sẽ có ảnh hưởng đến 2,5 triệu người, còn nếu thời hạn chỉ trên năm năm thì con số người nhập cư bất hợp pháp được lợi khoảng 3,3 triệu người, trong tổng số khoảng 11,7 triệu người nhập cư bất hợp pháp vào nước Mỹ.
Tuy nhiên, sau cuộc bầu cử một phần quốc hội Mỹ vừa qua với sự áp đảo của đảng Cộng hòa ở cả hai viện, khả năng sự cải tổ này được quốc hội Mỹ thông qua là rất thấp và nhiều khả năng ông Obama phải đơn thương độc mã áp dụng chính sách mới về người nhập cư bất hợp pháp mà không có sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ. Tất nhiên, phản ứng của phần lớn chính khách Mỹ, nhất là về phía đảng Cộng hòa, là chống lại những toan tính của hành pháp Mỹ. Họ cho rằng hành động đơn phương áp dụng chính sách mới về người nhập cư bất hợp pháp đã vượt quá quyền hạn của ông Obama và là “một mối đe dọa đối với trật tự hiến định”. Chủ tịch Hạ viện Mỹ, ông John Boehner, còn đi xa hơn khi khẳng định rằng hành động đơn phương của Tổng thống Obama sẽ kết thúc mọi cơ hội dẫn đến việc biểu quyết về sự cải tổ chính sách nhập cư tại Quốc hội Mỹ. Thậm chí điều này còn ảnh hưởng đến cả thủ tục phê chuẩn việc bổ nhiệm bà Loretta Lynch làm Bộ trưởng Tư pháp sẽ diễn ra tại Quốc hội Mỹ trong những ngày tới. Rõ ràng là ông Obama đang ở vào tình thế tiến thoái lưỡng nan, khi vừa phải đối phó với phản ứng bất lợi từ phía lập pháp, vừa chịu sức ép của những gia đình có người nhập cư bất hợp pháp muốn tình trạng của họ giải quyết một cách thỏa đáng, phù hợp với chủ trương nhân đạo của chính quyền Obama. Hiện nay, cứ mỗi ngày có bình quân 1.100 gia đình bị phân ly do chính sách trục xuất người nhập cư bất hợp pháp của Mỹ. Cho dù đơn phương thi hành chính sách nhập cư mới là một chọn lựa khó khăn của đương kim tổng thống Mỹ, nhưng giới phân tích cho đó sẽ là điều có thể xảy ra.
Lê Nguyễn tổng hợp
