Doanh nhân thường hay bị béo bụng và dễ mắc các bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp, mỡ máu cao… vì thói quen ăn uống bất hợp lý. Nói về chế độ dinh dưỡng hằng ngày, doanh nhân thường chậc lưỡi “biết rồi, khổ lắm nói mãi” nhưng không ít người vẫn mơ hồ về cách ăn uống sao cho hạn chế tối đa những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Buổi trò chuyện với BS CK2 Nguyễn Viết Quỳnh Thư, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, hy vọng sẽ cung cấp cho doanh nhân những thông tin hữu ích về vấn đề này. Bác sĩ Nguyễn Viết Quỳnh Thư cho biết:
Doanh nhân thường than thở về cân nặng và sức khỏe của mình nhưng không quyết tâm thay đổi thói quen ăn uống. Nhiều doanh nhân đến kiểm tra sức khỏe tại khoa Dinh dưỡng cho biết rằng nếu không phải tham dự những buổi tiệc chiêu đãi thì họ thường chọn thức ăn nhanh cho qua bữa. Thói quen sử dụng thường xuyên các loại thức ăn chứa nhiều chất béo từ thức ăn nhanh đến những bữa tiệc linh đình làm cho
nguy cơ bị bệnh tim mạch và béo phì càng tăng nhanh.
Doanh nhân thường không có nhiều thời gian chăm chút cho bữa ăn hằng ngày nên khó có được sự cân bằng về dinh dưỡng…
Đúng vậy. Nếu xét về mặt dinh dưỡng, bữa ăn của doanh nhân thường thừa chất đạm, thừa chất béo nhưng lại thiếu chất xơ và các loại vitamin, khoáng chất từ rau xanh và trái cây. Thiếu chất do ăn ít rau sẽảnh hưởng nhiều đến sự phát triển của cơ thể, không tốt cho hệ tiêu hóa, tim mạch. Đó là chưa kể việc vừa ăn vừa suy nghĩ, lo âu nên việc tiêu hóa không tốt, khả năng hấp thu dưỡng chất từ thức ăn không cao.
Dễ nhận thấy hầu hết doanh nhân đều bận rộn với công việc nên hay bỏ bữa ăn sáng hoặc ăn sáng qua loa không đủ chất. Không ăn sáng hoặc ăn quá ít sẽảnh hưởng đến sức đề kháng, cơ thể hay bị mệt mỏi, mất tập trung, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc. Ngoài ra, từ kinh nghiệm tư vấn dinh dưỡng cho thấy, những người không ăn sáng dễ bị béo phì hơn vì thường ăn bù vào bữa trưa và bữa tối.
Nhu cầu dinh dưỡng cho doanh nhân nên chia thành ba bữa như thế nào cho hợp lý, thưa bác sĩ?
Nguyên tắc chính của dinh dưỡng hợp lý là duy trì năng lượng của khẩu phần bằng với năng lượng tiêu hao, hạn chế bột đường và chất béo, không nên cung cấp dư thừa năng lượng vì dễ dẫn đến tích mỡ trong cơ thể gây ra béo phì. Đối với người trưởng thành nói chung, mức năng lượng cần thiết cho cơ thể mỗi ngày trung bình là từ 2.000 – 2.200calo/ngày. Phân bố năng lượng cho các bữa ăn trong ngày gồm bữa sáng 30%, bữa trưa 40%, bữa tối 25%, bữa phụ 5%. Chúng ta có thể đo mức năng lượng trong một số loại thức ăn thường gặp như: (1) dầu mỡ khoảng 900calo/100g; (2) gạo khoảng 350calo/100g; (3) thịt, cá từ 100 – 200calo/100g, (4) rau và trái cây thường ít hơn 80calo/100g. Như vậy, một bữa cơm văn phòng với một chén cơm, một miếng thịt hay cá bằng lòng bàn tay, một đĩa rau xào và chén canh có mức năng lượng khoảng 500calo.
Buổi sáng ăn một tô phở hay bún nhiều nước béo liệu có quá mức năng lượng cho phép?
Bữa điểm tâm cung cấp năng lượng khởi đầu cho một ngày hoạt động nên cần khoảng từ 600 – 650calo, tương đương với một tô bún, phở kèm với một đĩa rau xanh, giá, và một ly sữa khoảng 200ml. Lưu ý nên hạn chế ăn nước béo vì đây là chất béo không tốt cho cơ thể.
Doanh nhân thường ăn quá nhiều vào buổi tối, như vậy sẽ có hại như thế nào?
Theo nhịp sinh học của cơ thể thì khoảng thời gian mà hệ tiêu hóa hoạt động tích cực nhất là từ 12 giờ trưa đến 8 giờ tối. Quá trình tiêu hóa thức ăn sẽ giảm từ 8 giờ tối đến đêm khuya. Vì vậy, ăn càng nhiều thực phẩm vào buổi tối sẽ gây khó tiêu và tích lũy, không chỉ là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý khác nhau mà còn gây nguy cơ tăng cân nhanh.
Chúng ta nên ăn bữa tối trước giờ đi ngủ vài ba giờ đồng hồ, cho phép cơ thể có thể tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng từ thức ăn để tập trung vào những chức năng cần khôi phục trong giấc ngủ của mình. Nếu chúng ta ăn tối quá muộn và ăn quá nhiều, cơ thể sẽ không thể chuyển tải hết lượng thức ăn để phục hồi các chức năng của mình do đó, bạn sẽ có cảm giác mệt mỏi vào ngày hôm sau. Một số bệnh lý khác cũng có thể xuất hiện do thói quen ăn trễ và ăn tối quá no gây ra như bệnh cao huyết áp, đái tháo đường, sỏi đường tiết niệu, ung thư đường ruột… Khi ăn tối nhiều sẽ tạo áp lực cho hệ tiêu hóa cũng như hệ thần kinh, từ đó gây nên hiện tượng mất ngủ, lâu ngày có thể làm chức năng hoạt động của hệ thần kinh suy giảm.
Ăn nhiều vào buổi tối còn dễ gây béo phì vì sau bữa tối hoạt động của cơ thể giảm, làm tăng cường tích lũy chất béo trong cơ thể từ đó dễ gây tăng cân. Vì vậy, buổi tối chúng ta chỉ nên ăn đơn giản và nhẹ nhàng, không nên ăn nhiều thịt mà nên tăng cường ăn rau xanh, rau sống và ngũ cốc dạng thô, và cũng không nên ăn nhiều đồ ngọt.
Doanh nhân hay béo bụng là do ăn quá nhiều chất béo hay do ăn quá muộn là chủ yếu?
Có nhiều nguyên nhân gây béo bụng như: cuộc sống hiện đại quá bận rộn, tính chất công việc ngồi trong văn phòng ít vận động và những thói quen ăn uống sinh hoạt hằng ngày không hợp lý (ăn uống quá đà, nhiều mỡ, nhiều đường, ăn khuya, uống rượu bia nhiều…) dẫn đến hậu quả là lớp mỡ dưới bụng ngày càng dày lên. Đặc biệt khi uống bia rượu, những đồ nhậu đi kèm đều giàu năng lượng và nhiều dầu mỡ, đồng thời rượu lại làm chậm toàn bộ quá trình đốt cháy năng lượng và chất béo, dễ dẫn đến việc tăng cân, béo bụng.
Nhiều người cho rằng chạy bộ không giúp giảm mỡ bụng nhiều, theo bác sĩ thì nên tập những bài tập hay môn thể thao nào để giúp giảm mỡ bụng nhanh?
Đầu tiên, chúng ta nên thay đổi từ những thói quen nhỏ, chẳng hạn nếu công việc đòi hỏi phải ngồi nhiều thì thỉnh thoảng nên đi lại vì ngồi lâu sẽ khiến cho phần bụng bị tích mỡ rất nhanh. Thay vì đi thang máy thì nên đi thang bộ và ưu tiên đi xe đạp hoặc đi bộ khi có thời gian với những quãng đường ngắn thay vì đi xe máy. Bên cạnh đó, hằng ngày dù bận rộn đến đâu doanh nhân cũng nên dành thời gian khoảng 30 phút để tập thể dục. Tôi thường khuyên bệnh nhân của mình tập môn bơi lội vì đây là môn thể thao có tác dụng hiệu quả nhất trong giảm mỡ bụng. Những bài tập yoga cũng tốt cho sức khỏe và giúp cơ thể thư giãn sau một ngày mệt mỏi… Khi có thời gian rảnh có thể tập các động tác đơn giản như gập bụng, đá chân, hít đất… để làm tiêu mỡ bụng. Ngoài ra cần kết hợp chế độ ăn uống hợp lý, giảm bớt năng lượng từ khẩu phần ăn, hạn chế những món chiên xào, thức ăn ngọt, và bổ sung thêm rau xanh, hoa quả tươi hằng ngày.
Bữa ăn hằng ngày cần hạn chế bột đường và chất béo, tăng chất xơ, xin bác sĩ giải thích rõ hơn về nguyên tắc dinh dưỡng này.
Người trưởng thành nói chung cần ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ mỗi ngày, khoảng từ 300 – 400g rau xanh và 200 – 300g trái cây, lượng đường tiêu thụ mỗi ngày nên ít hơn 20g và lượng muối ít hơn 6g. Chúng ta cũng cần tăng cường thực phẩm giàu calci bằng cách uống bổ sung thêm một, hai ly sữa mỗi ngày để cung cấp những dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Nếu bận rộn không có thời gian chuẩn bị bữa ăn thì có thể chọn loại sữa nước cao năng lượng đầy đủ dưỡng chất pha sẵn để thay thế bữa ăn.
Ngoài ra, tôi cũng lưu ý mọi người nên xây dựng những thói quen ăn uống có lợi cho sức khỏe, không nhịn ăn, bỏ bữa. Chú ý ăn cân đối đầy đủ bốn nhóm thực phẩm: bột đường, đạm, béo, vitamin, khoáng chất. Thức ăn cần đa dạng, ăn nhiều thực phẩm giàu omega-3 (có ở các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích, cá ngừ, cá mũi kiếm…), dùng dầu thực vật thay cho mỡ động vật (dầu hướng dương, cải, dầu ôliu…). Hạn chế sử dụng mỡ động vật, da, nội tạng động vật, nước hầm xương. Ngoài ra, cần duy trì lối sống năng động, tập thể dục hằng ngày.
Doanh nhân khó tránh chuyện bia rượu vì dường như rượu bia làm câu chuyện kinh doanh trở nên suôn sẻ hơn phần nào. Xin bác sĩ hướng dẫn thêm về cách kết hợp rượu bia với thực phẩm thế nào cho tốt?
Khi phải uống rượu bia nhiều cần uống nhiều nước để giúp thải bớt chất độc rượu bia ra ngoài, có thể uống nước khoáng hoặc các loại nước trái cây có vitamin C như cam, chanh. Trước khi uống bia rượu nên ăn một bữa ăn nhẹ hoặc lót bụng bằng một ly sữa. Khi uống rượu bia không nên ăn xúc xích, giăm bông, các loại thực phẩm hun khói để tránh nguy cơ bị ung thư thực quản và ung thư dạ dày. Không nên uống bia khi ăn nhiều loại hải sản vì dễ gây nguy cơ bệnh gout…
Bên cốc bia, doanh nhân nói chuyện công việc một cách thân tình và thoải mái. Tuy nhiên, lạm dụng bia rượu gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe là điều mà các chuyên gia dinh dưỡng luôn cảnh báo. Uống quá nhiều bia rượu sẽ gây ra béo phì và gây ảnh hưởng xấu đến nhiều cơ quan như gan, thận, dạ dày, tim mạch… lâu dài còn dẫn đến một số bệnh mãn tính do rối loạn chuyển hóa như tiểu đường, mỡ máu, gan nhiễm mỡ dẫn đến viêm gan, xơ gan, ung thư gan… Tốt nhất là chỉ nên uống 330ml bia (tương đương một lon hay một chai) mỗi ngày và trong tuần nên có ít nhất hai ngày không uống rượu, bia. Những người có mắc các bệnh lý bệnh tim mạch, đái tháo đường, viêm loét dạ dày và tá tràng, viêm gan, bệnh mỡ máu cao, bệnh gout… thì không nên uống bia rượu. Đặc biệt, doanh nhân nên kiểm tra sức khỏe tổng quát định kỳ một, hai lần mỗi năm để phát hiện sớm các bệnh nguy hiểm liên quan đến ăn uống.
Cảm ơn bác sĩ về những chia sẻ hữu ích trên.
Thanh Nhã
