Trong quyển Làm thế nào để tranh thủ bạn bè và tạo ảnh hưởng với mọi người, Dale Carnegie giải thích sự khác biệt giữa sự đánh giá cao và sự nịnh hót. Một số lời khen là biểu lộ sự quan tâm, xác thực và dựa trên sự quan sát thực tế của người đó về điều cuối cùng họ nhận được.
Tuy nhiên, còn có loại khen khác nông cạn hơn và thứ mà Carnegie gọi là sự nịnh hót. Sự nịnh hót tự bản thân nó vốn vô hại, nhưng còn có một loại lời khen thứ ba; loại này còn dưới cả sự nịnh hót nữa. Đó là những “lời khen vờ vĩnh”…
Bề ngoài những lời khen như vậy tưởng như ủng hộ, nhưng thật ra che giấu những xét đoán nhỏ nhặt. Không phải lúc nào chúng cũng có ác ý, và đôi khi có thể ẩn chứa những thiện chí, nhưng những người nói như vậy thường là do thiếu nhận thức. Danh sách sau đây liệt kê những kiểu lời khen vờ vĩnh như vậy.
Nụ cười của chị quá đẹp! Hãy cười nữa đi
Khi nhận thấy một người có vẻ buồn bã hoặc lo lắng, có lẽ người đó đang trải qua một điều tồi tệ và khuôn mặt đang phản ánh điều đó, bạn chỉ muốn làm cho người ấy vui lên. Nếu bạn thực sự quan tâm đến tâm trạng của người ấy, thay vì khen một câu bâng quơ chẳng hạn như khen người ấy có nụ cười đẹp, tốt hơn hết là hãy hỏi họ xem mọi thứ có ổn không hoặc kể cho họ nghe một chuyện tiếu lâm cho khuây khỏa.
Chị vừa giảm cân, phải không?
Thông điệp cơ bản của cái được gọi là lời khen này là “trước đây chị đã từng béo mập”. Trọng lượng và ngoại hình cơ thể là một chủ đề nhạy cảm đối với nhiều người; vì vậy, ngay cả khi có thiện chí tốt nhất, bạn nên tránh những bình luận không được yêu cầu về hình dáng hoặc kích thước của một người. Bạn thường có thể nói với người ấy rằng họ trông thật tuyệt đó, và nếu họ muốn, họ sẽ tự mình thay đổi lối sống hoặc chế độ ăn uống.
Chị vốn rất mạnh mẽ mà!
Đôi khi, khi những người thân yêu của chúng ta đang trải qua một giai đoạn gay go, thật khó tìm được lời lẽ thích hợp để an ủi họ. Loại câu nói chung chung như “chị rất mạnh mẽ” rất phổ biến trong các tình huống như vậy, nhưng các chuyên gia tâm lý nói rằng tốt nhất là nên tránh nó. Những câu nói như vậy chứng tỏ rằng cuộc sống của họ lúc này đang bị bất ổn. Hơn nữa, nó còn bảo rằng họ cần phải mạnh mẽ hơn, thay vì để người ấy có cơ hội trải lòng về hoàn cảnh của họ.
- Xem thêm: Lời khen cho nhân viên
Trông bà thật tuyệt vời ở độ tuổi này!
Phần thứ hai của câu nói đã làm hỏng hết cả lời khen ngợi. Nếu ngoại hình đẹp của người đó là một điều kiện, thì cũng đã quá không thích hợp rồi. Lần tới, đơn giản bạn chỉ cần bỏ phần sau đi và chỉ nói câu: “Trông bà thật tuyệt vời!” mà thôi.
Cô thật lôi cuốn, sao vẫn còn độc thân?
Đôi khi, những người độc thân không quan tâm đến việc được nhắc nhở về thực tế rằng họ độc thân. Không phải lúc nào chúng ta cũng nên tò mò về chuyện người khác, vì vậy tốt nhất đừng đả động đến điều đó. Ngoài ra, ngoại hình không phải là tất cả để tìm kiếm một mối quan hệ. Cụm từ này có thể ám chỉ người khác rằng có một điều gì đó “không ổn” đối với họ, và đó là lý do tại sao họ còn độc thân.
Vợ (hoặc bạn gái) của cậu thật xinh đẹp
“Vậy cô ấy đang làm gì với cậu?”. Có thể đó không phải là điều bạn ám chỉ, nhưng hàm ý của tuyên bố có vẻ là như vậy. Đảo ngược giới tính trong câu nói có thể còn nghe lọt tai hơn. Khen ngợi một người luôn luôn có rủi ro vì điều đó rõ ràng là bạn đã có sự quan sát từ lâu và so sánh họ với những người khác. Thay vì vậy, bạn có thể đưa ra một nhận xét như “cậu có vẻ rất hạnh phúc kể từ khi gặp cô ấy,” hoặc nói một câu gì khác với bản thân mối quan hệ.
Vẻ ngoài của cậu thật kỳ lạ
Từ “kỳ lạ” khi được sử dụng để mô tả một con người, đã lỗi thời từ lâu. Nó có thể gây khó chịu bởi vì nó mô tả ngoại hình của một người, hoặc những đường nét bằng cách nào đó đã “đi lệch khỏi sự bình thường”. Cũng giống như trường hợp khi bình luận về việc một người vừa giảm cân, bạn thường có thể khen chung chung người đó về ngoại hình hoặc trang phục của họ là đủ.
- Xem thêm: Ý tốt của người khác
Chị gan cùng mình mới dám mặc nó
Nói cách khác, “tôi không bao giờ dám mặc như thế”. Điều này nghe có vẻ giống như bạn cho thấy sự lựa chọn quần áo hoặc trang điểm của người ấy đã đi ngược lại các quy tắc xã hội. Đó không phải là một lời khen và có thể khiến người nhận bị lúng túng. Nếu bạn thực sự thích trang phục đó, chỉ cần nói thích là xong; còn nếu bạn không thích, hãy giữ điều đó trong bụng.
Chị có là bà thánh mới dám có quá nhiều con
Nghe có vẻ như người nói đang chỉ trích sự lựa chọn lối sống của người khác, câu nói “quá nhiều” ngụ ý rằng đó là chuyện chẳng ai dám làm. Thêm nữa, hẳn họ phải khó khăn đến mức nào khiến người ta phải gọi là một “bà thánh”, vì chỉ có thánh mới có thể chịu đựng và chăm sóc được chúng.
Thật ấn tượng với cách chị xử lý tình huống
Điều này thực sự khó nhầm với một lời khen chân thực và hẳn nó thực sự có chủ ý. Bạn muốn quy chụp cho ai đó một sự tín nhiệm mà họ khó có được, nhưng đôi khi bất chợt điều đó có thể xảy ra khi họ có kỹ năng xử lý được một tình huống hóc búa như vậy. Dẫu sao để tránh tình huống khó xử, các chuyên gia khẳng định tốt hơn là hãy khen những gì cụ thể thôi. Ví dụ như nói, “Thật tuyệt vời khi chị có thể kiên nhẫn như vậy trong khi nói chuyện với khách hàng khó chịu”.
“Tôi không tin nổi là chị đã có con vì chị thon thả thật đó”
Ý tưởng rằng các bà mẹ luôn cố gắng giảm cân sau khi đã sinh con, quần áo mặc luộm thuộm, và có nhiều khả năng là trong chiếc ví của họ có cái núm vú giả con nít ngậm thay vì chiếc lược chải tóc. Làm cha mẹ không có nghĩa là các tiêu chuẩn ngoại hình cơ bản của người ta không còn nữa.
- Xem thêm: Khen con thế nào cho đúng?
“Phụ nữ thực sự phải có đường cong”
Mặc dù bạn có thể nghĩ rằng cụm từ này sẽ biến bạn thành một người có đường cong hoặc các thành viên trong gia đình sẽ cảm thấy hài lòng hơn khi nói về ngoại hình của họ, nhưng nó đã gửi đi một thông điệp rằng những phụ nữ thon thả hơn vẫn rất hiếm. Và không có lý do gì để dìm người này xuống trong khi khen một người khác.
Bạn nên nói: “Nhìn chị tuyệt quá!”. Thay vì làm cho người đó có cảm tưởng như bạn đang soi mói vào cơ thể và các đường nét cụ thể của họ (quá trình này khiến người khác khó chịu), hãy dành cho họ một lời khen chung chung thì hay hơn.