Hiện nay, số lượng sinh viên (SV) Việt Nam theo học đại học (ĐH) và sau ĐH tại Pháp ngày càng tăng. Học bổng là một trong những nguồn tài chính quan trọng giúp các sinh viên có thể trang trải những chi phí ăn ở, học tập cần thiết.
Nhiều học bổng, nhiều sự chọn lựa
Học bổng trong khuôn khổ hợp tác quốc tế
Gần 80% học bổng của Chính phủ Pháp được cung cấp trong khuôn khổ hợp tác. Các loại học bổng này dành cho SV đang theo học hoặc đã tốt nghiệp ĐH thuộc các chuyên ngành khác nhau muốn tiếp tục theo học nâng cao trình độ ở Pháp.
Một số loại học bổng chủ yếu ở hình thức này là: Học bổng Evariste Galois; học bổng hợp tác vùng (Vùng Ile-de-France, vùng Poitou-Charentes); Học bổng của các cơ quan, tổ chức chuyên ngành: Petro Vietnam, Vietnam Airlines…
Học bổng dành cho SV nước ngoài có thành tích xuất sắc
Hiện có rất nhiều chương trình học bổng như Eiffel, Major, Charcot (dành riêng cho SV ngành Y)… cho phép các cơ sở đào tạo tại Pháp tiếp nhận những SV nước ngoài có thành tích xuất sắc trong học tập.
Học bổng của Cơ quan ĐH Pháp ngữ tại châu Á – Thái Bình Dương (AUF – Agence Universitaire de la Francophonie)
Cơ quan ĐH Pháp ngữ tại Việt Nam cấp học bổng thực tập và đào tạo sau đại học cho SV, giảng viên và các nhà nghiên cứu thuộc nhiều trường ĐH. Trang web http://www.auf.org.
Học bổng của Bộ GD Pháp
Một số loại học bổng được biết tới là học bổng trợ cấp nghiên cứu, học bổng dựa trên các tiêu chí xã hội (http://www.education.gouv.fr).
Học bổng CIFRE (Convention Industrielle de Formation par la Recherche)
Các sinh viên trẻ đã có bằng thạc sĩ hoặc bằng kỹ sư có thể thực hiện luận án tiến sĩ tại một doanh nghiệp cụ thể trên cơ sở phối hợp với một cơ sở GD-ĐT ngoài doanh nghiệp. Đề tài tiến sĩ phải liên quan tới một chương trình nghiên cứu và phát triển doanh nghiệp (http://www.anrt.asso.fr).
Học bổng trong khuôn khổ các chương trình hợp tác giữa các cơ sở đào tạo tại các quốc gia châu Âu
Học bổng ERASMUS MUNDUS: SV đã tốt nghiệp ĐH sẽ theo học các chương trình đào tạo thạc sĩ chất lượng cao tại ít nhất hai trong số tối thiểu ba trường ĐH có ký thỏa thuận hợp tác với nhau ở châu Âu. Đây là một học bổng có giá trị khá cao và tạo điều kiện cho SV tiếp cận với chương trình học cùng các nền văn hóa đa dạng (https://eacea.ec.europa.eu/erasmus-plus/library/scholarships-catalogue_en).
Học bổng SOCRATES/ERASMUS et LEONARDO: Dành cho SV đang theo học tại các cơ sở đào tạo ĐH và sau ĐH ở Pháp thực hiện một khóa thực tập hoặc khóa học ngắn ngày tại các nước thuộc cộng đồng châu Âu.
Học bổng của một số tổ chức quốc tế phi chính phủ, các hiệp hội
Một số tổ chức phi chính phủ dành những hình thức học bổng riêng cấp cho SV du học nước ngoài.
Giá trị các học trên thường bao gồm: tiền sinh hoạt phí hằng tháng, vé máy bay hai chiều, bảo hiểm y tế, hỗ trợ về nhà ở tại thành phố mà SV theo học hay thực tập, miễn phí phỏng vấn, phí làm thị thực…
Bí quyết để có một bộ hồ sơ hoàn hảo
Bước 1: Định hướng nghề nghiệp tương lai
Câu hỏi thường gặp là “Nên xin Master Recherche hay Master Professionnel?”.
Về lý thuyết, nếu bạn định theo nghiệp nghiên cứu – giảng dạy ở trường ĐH hay các viện nghiên cứu thì nên học Master Recherche (thạc sĩ nghiên cứu) để có cơ hội xin tiếp học bổng làm Thèse de Doctorat (luận án tiến sĩ). Chương trình học Master Recherche sẽ nặng về lý thuyết và các nghiên cứu chuyên ngành.
Còn nếu bạn muốn đi làm ngay sau khi học xong thạc sĩ thì nên xin học Master Professionnel. Bạn sẽ được học các kiến thức thực tế hơn và thường phải trải qua kỳ thực tập bắt buộc để tốt nghiệp Master Professionnel.
Cơ hội xin được việc làm (tại Pháp hay tại Việt Nam) với tấm bằng Master Professionnel là cao hơn so với Master 2 Recherche.
Việc lựa chọn theo định hướng nghiên cứu (Master Recherche) hay định hướng nghề nghiệp (Master Professionnel) sẽ giúp các bạn định hình được loại học bổng sẽ gửi hồ sơ.
Kèm theo lựa chọn này, bạn cũng cần xác định cho mình một đề tài nghiên cứu hay một dự định nghề nghiệp vì đó là những nội dung thường được yêu cầu trong bất cứ một hồ sơ xin học bổng nào. Khi bạn dự định xin học bổng làm tiến sĩ (Doctorat), bạn nhất thiết phải có một đề tài nghiên cứu trước khi xin học bổng.
Bước 2: Chọn chương trình đào tạo
Sau khi quyết định theo học Master Recherche hay Master Professionnel, bạn cần lựa chọn ngành học rồi chương trình đào tạo phù hợp.
Trong mỗi ngành học, bạn có thể tìm được rất nhiều chương trình đào tạo ở nhiều trường khác nhau. Vậy bạn cần đặt thêm một số tiêu chí để chọn lựa.
- Xem thêm: Chọn trường du học Pháp
Trước tiên, cần xét trên hai khía cạnh: ngành nghề mà bạn thích và ngành nghề mà bạn có thể được nhận (tùy theo quá trình học tập của bạn ở Việt Nam).
Sau đó, hãy nhìn vào chương trình đào tạo của các Master đó: các môn học có hấp dẫn không, có phù hợp với khả năng và sở thích của bạn không?
Trả lời hết những câu hỏi này, danh sách các chương trình Master để bạn lựa chọn chắc cũng được rút gọn nhiều.
Cuối cùng, bạn nên để lại ít nhất năm sự lựa chọn để liên hệ xin học. Việc liên hệ xin học trước khi xin học bổng là rất quan trọng vì hầu hết các học bổng đều ưu tiên (thậm chí bắt buộc) các hồ sơ xin học bổng được một trường của Pháp nhận học.
Bước 3: Liên hệ xin học và đăng ký học
Trong thực tế, việc liên hệ xin học cao học không hề dễ dàng vì thời điểm các trường nhận hồ sơ xin học thường lệch nhiều so với thời điểm nộp hồ sơ xin học bổng.
Các loại học bổng thường có thời gian nộp hồ sơ từ khoảng tháng 11 đến tháng 4. Trong khi đó thời gian nhận hồ sơ của các trường đại học là từ tháng 5 đến đầu tháng 9.
Như vậy, bạn cần bắt đầu xin học trước khi gửi hồ sơ xin học bổng và nên tiến hành một năm trước thời điểm khai giảng khóa học bạn muốn theo.
Bạn có thể sẽ đặt câu hỏi: “Trong khoảng tháng 5 đến tháng 9, bạn chưa tốt nghiệp ĐH, làm thế nào để xin học?”.
Câu trả lời là bạn không nhất thiết phải có bằng ĐH trong tay rồi mới bắt đầu nộp hồ sơ xin học.
Bạn hãy trình bày là bạn đang làm luận văn hoặc đang đi thực tập và sẽ có bằng ĐH trong một vài tháng tới. Bạn gửi kèm thành tích học tập trong các năm học ĐH như một bằng chứng để thuyết phục.
Nếu bạn chuẩn bị hồ sơ chu đáo và liên hệ tốt với giáo sư phụ trách, bạn có thể có được “Attestation d’accueil”, “Pré-inscription” hay “Avis favorable à la candidature”.
Với các giấy tờ này, hồ sơ của bạn sẽ có thêm giá trị và bạn sẽ yên tâm hơn nhiều trong quá trình chuẩn bị hồ sơ.
Bước 4: Chuẩn bị hồ sơ xin học bổng
Bạn không nên chờ “nước đến chân mới nhảy” mà nên chuẩn bị từ trước để có chuẩn bị một hồ sơ hấp dẫn và hoàn chỉnh.
- Chuẩn bị về nội dung
Trước hết, bạn cần chuẩn bị bài luận về đề tài nghiên cứu (đối với Master 2 Recherche) hay dự định nghề nghiệp (đối với Master Profesionnel).
Bài luận này có thể dài vài trang, tùy từng loại học bổng. Ngoài ra, bạn nên nghiên cứu mẫu hồ sơ của năm trước để chuẩn bị điền hồ sơ năm nay.
Kinh nghiệm cho thấy mẫu hồ sơ xin học bổng không có nhiều thay đổi qua các năm bởi các nội dung cần điền thường có tính chất tiêu biểu.
- Chuẩn bị các giấy tờ cần thiết
Các giấy tờ bắt buộc: Mỗi loại học bổng có những quy định khác nhau về chủng loại và số lượng giấy tờ bắt buộc phải nộp trong bộ hồ sơ xin học bổng. Những loại giấy tờ sau đây thường được yêu cầu trong bộ hồ sơ xin học bổng:
- Mẫu hồ sơ xin học bổng, được điền đầy đủ và ký tên
- CV mới nhất (trình bày nổi bật quá trình và thành tích học tập, kinh nghiệm nghề nghiệp hay kinh nghiệm trong các hoạt động sinh viên)
- Lettre de motivation (thư trình bày động cơ và mong muốn học tập tại Pháp)
- Giấy khai sinh (dịch ra tiếng Pháp và công chứng sao y bản chính)
- Bằng tốt nghiệp ĐH (photo, dịch ra tiếng Pháp và công chứng sao y bản chính) hoặc bảng điểm hai năm học cuối (photo, dịch ra tiếng Pháp và công chứng sao y bản chính) nếu chưa có bằng tốt nghiệp tại thời điểm nộp hồ sơ
- Bằng tốt nghiệp THPT (photo, dịch ra tiếng Pháp và công chứng sao y bản chính)
- Tóm tắt đề tài nghiên cứu hay dự định nghề nghiệp (1-3 trang)
- Giấy chứng nhận đồng ý hướng dẫn luận án tiến sĩ (đối với học bổng làm tiến sĩ)
Một lưu ý nhỏ trong phần này là khi các bạn tốt nghiệp ĐH (4-5 năm) ở Việt Nam, bằng ĐH của bạn cần được dịch là “Maîtrise” (chứ không phải Licence) để có thể được nhận vào Master 2 của Pháp.
Các giấy tờ bổ sung: Cung cấp thêm thông tin về bạn và để tăng giá trị cho hồ sơ.
- Giấy chứng nhận đăng ký học hoặc được nhận học; các thư từ trao đổi với trường muốn theo học
- Các chứng chỉ chứng minh trình độ ngoại ngữ
Tiếng Pháp: TCF, DELF, DALF, AUF,…
- Tiếng Anh: TOEFL, TOEIC, Cambridge certificate,…
- Thư giới thiệu về khả năng học tập (do giáo viên ký) cũng như kinh nghiệm nghề nghiệp (do lãnh đạo cơ quan ký).
Những điều cần biết
- Theo Campus France, ngân sách để sinh hoạt hằng tháng ở Pháp khoảng 1.000 euro. Dưới mức này, bạn có thể sẽ gặp phải khó khăn để có thể có được một cuộc sống bình thường.
- Pháp có giá sinh hoạt tương đương với các nước Tây Âu khác. Ở Paris, giá cả cao hơn ở tỉnh lẻ, nhất là về nhà ở. Hầu như không còn khả năng tìm được nhà giá rẻ ở Paris. Vì vậy, DHS Pháp luôn được khuyến khích đăng ký học tại các tỉnh lẻ như 80% sinh viên Pháp.
