Được huấn luyện để tìm dấu vết những xác chết dưới nước, chó Ben đã giúp tìm ra phần thi thể còn lại chìm dưới nước của nữ nhà báo Thụy Điển Kim Wall mất tích năm 2017 khi ở trên một tàu ngầm, và nhờ đó buộc tội thủ phạm.
Ben thuộc đội quân khuyển Thụy Điển, trong số 15 con chó thuộc đội, chỉ 3 con được huấn luyện để phát hiện xác chết, dù ở dưới nước.
Vào một buổi tối tháng 10.2017, khi đang dùng bữa với vợ tại một nhà hàng không xa Copenhagen, thanh tra Johan Esbjornsson nhận được một cú điện thoại: một đồng nghiệp báo tin đã tìm ra đầu và chân của Kim Wall, nữ nhà báo 30 tuổi người Thụy Điển, được nhìn thấy lần cuối cùng vào ngày 10.8.2017 trên tàu ngầm “UC3 Nautilus”, tại eo biển Oresund, giữa Đan Mạch và Thụy Điển. Nautilus là tàu ngầm tư nhân lớn nhất thế giới thuộc sở hữu của kỹ sư Peter Madsen, 46 tuổi, một nhà phát minh tài năng.
Kim Wall đến phỏng vấn Peter Madsen, trước khi đến Trung Quốc cùng nguời bạn đời. Sau đó, không ai thấy cô nữa cho đến ngày 21.8.2017, phần thân được dằn kim loại của cô được một người đi xe đạp phát hiện.
Rồi sự thể im ắng trong 6 tuần. Chính nhờ chó Ben mà đầu và chân của Kim Wall được tìm ra vào đầu tháng 10.2017.
Ben thuộc loài springer Anh, một chú chó lực lưỡng, chân ngắn, tai dài, 8 tuổi, với thâm niên 6 năm phục vụ trong ngành cảnh sát bên cạnh thanh tra Johan Esbjornsson.
Viên thanh tra tỏ ra tự hào về nhân viên 4 chân này: “Ben được 1 tuổi rưỡi khi tôi nhận nó, thế là bắt đầu ngay việc tập luyện. Ben không phải là chó tấn công, chỉ sử dụng tài đánh hơi. Chỉ sau 6 tháng, nó có thể nhận ra mùi của tinh dịch và máu; thêm 12 tháng nữa, từ mặt nước, nó có thể nhận ra mùi xác chết trong nước. Một thi thể, khi phân rã, tạo thành những bọt khí phát nổ khi nổi lên bề mặt. Một thứ mùi thoáng qua, chóng mất theo gió và thay đổi tùy theo thời gian ngâm nước. Đó chưa phải là khó khăn duy nhất. Khi Ben đánh hơi mùi máu hay tinh dịch, nó ra dấu bằng cách ngước mõm lên và ngưng động đậy”.
Thế làm cách nào để đánh dấu trên biển, trên một con tàu đang di chuyển? Bằng tiếng sủa, dù Ben không thích cách này.
Niềm tin dành cho nhau khiến Ben dễ bảo, làm việc nhiệt tình và trong một thời gian dài, Ben có lòng kiên nhẫn, đôi khi phải mất 10 phút để tìm ra vết máu li ti.
Mới đây, Ben học phát hiện máu trên quần áo đã được giặt và tìm thấy máu trên khô đã 7 năm trong một nhà kho nơi xảy ra án mạng. Ben xuất thân từ một dòng chó tinh nhạy đáng nể: 2 anh của nó cũng làm việc với cảnh sát.
Khi vụ điều tra về sự mất tích của Kim Wall bắt đầu, cảnh sát đã nhắm đến một kẻ tình nghi: Peter Madsen, nhà phát minh tàu ngầm.
Ông ta phủ nhận trách nhiệm liên quan đến sự mất tích của nhà báo, nhưng điều chỉnh lời khai tùy mức độ tiến triển của cuộc điều tra.
Thoạt tiên, Peter Madsen khẳng định nữ nhà báo đã trở về nhà. Sau đó, ông ta khai cô này chết do tai nạn, khi đầu của cô đập vào cửa boong tàu do hoảng sợ và ông ta đã ném xác xuống biển. Không thể bác bỏ hay xác nhận lời khai trên khi chưa tìm thấy đầu của nạn nhân.
Hơn nữa, Peter Madsen đã xáo trộn tàu ngầm, xóa nhiều dấu vết. Và vùng cần phải tìm kiếm lại rất rộng. Chiếc tàu ngầm lặn xuống vào khoảng 20 giờ và chỉ được tìm thấy vào lúc 9 giờ.
Trong khoảng thời gian khá lâu ấy, không ai biết nó đi đâu. Cứ như tìm một cây kim trong đụn rơm. May thay, giới hữu trách Đan Mạch được biết kỳ tích của những chú chó của nước láng giềng Thụy Điển có khả năng phát hiện xác chết dưới nước.
Thanh tra Johan Esbjornsson giải thích: “Thụy Điển có nhiều hồ. Nhiều kẻ chán đời tìm cái chết bằng cách gieo mình xuống nước hồ. Tìm thi thể là việc khó khăn đối với các thợ lặn; vì thế, chúng tôi đã huấn luyện chó cho việc này. 3 trong số chó giỏi ấy sẽ đến hỗ trợ các nhà điều tra Đan Mạch”.
Nhưng có điều hiện trường trong vụ này không phải là hồ. Kim Wall mất tích ở ngoài khơi, sóng cao, gió mạnh, tầm nhìn đôi khi bị giảm do sương mù. Số ngày thích hợp để đưa chó ra biển lại không nhiều. Mà khi ra được biển, chúng gặp nhiều vấn đề.
Ben tỏ ra sợ hãi; nó suýt rơi xuống nước nhiều lần. Lần đầu tiên, khi 2 con chó khác làm việc, Johan và Ben được miễn việc. Theo dấu hiện của 2 chú chó, người nhái lặn xuống nước, trồi lên, rồi lại lặn xuống, lại nổi lên, nhưng không thu được kết quả nào.
Thanh tra Johan kể: “Vào ngày tôi trở về Thụy Điển, giới hữu trách Đan Mạch yêu cầu tôi quay lại giúp họ. Họ nghĩ có sự lầm lẫn trong ghi chú tọa độ GPS. Họ quyết định để mỗi con chó trên một chiếc tàu, cùng với một thợ lặn. Ben ra dấu. Thợ lặn lao xuống nước. Lần này cũng vậy, họ không tìm thấy gì. Họ ghi lại tọa độ và quay trở lại. Cũng không kết quả. Những điều kiện khí tượng xấu đi và chúng tôi quay về. Tôi cảm thấy các thợ lặn hoài nghi năng lực các con chó của chúng tôi”.
Nhưng vì Ben tin Johan và Johan cũng tin Ben, ông biết con chó của ông không thể lầm. Cùng với điều tra viên Đan Mạch Christian Skov, Johan soạn một bài tập mới.
Vào một ngày đẹp trời, ông đưa thuyền ra khơi, đem theo chó Ben và mồi nhử là một bộ y phục tẩm mùi một xác chết được dằn chì, ném xuống nước. Ben ra dấu khi còn cách bộ quần áo 150m về phía Nam.
Trên các hồ tại Thụy Điển, chỉ hướng và sức gió được tính đến để xác định nơi lặn xuống. Còn với thử nghiệm này, cảnh sát phải tính cả dòng chảy và độ mặn của nước. Một chuyên viên hải dương học được mới tham gia sự kiện, các thợ lặn làm theo các tính toán của chuyên viên.
Vào ngày 6.10.2017, với điểm xuất phát là nơi Ben đánh dấu, họ đã tìm được đầu của Kim Wall. Các con chó tiếp tục công việc. Những phần thi thể còn thiếu được đưa lên, phủ nhận những lời khai liên tục của Peter Madson, giờ được các nhà báo đặt cho biệt danh “Gã hàng thịt ở Oresund”.
Ngày 6.12.2017, tức là 3 tháng rưỡi sau vụ án mạng, rốt cuộc thi thể được khôi phục. Thanh tra Johan thở ra nhẹ nhõm: “Tôi nghĩ đến cha mẹ của nạn nhân, họ đã có thể nhận lại xác con gái”.
Sau đó, Johan và Ben trở về Thụy Điển, tự hào vì đã hoàn tất nhiệm vụ. Thanh tra Johan giải thích: “Trước kia, người ta nghĩ chúng tôi làm công việc ghê tởm. Giờ đây, họ thấy đó là việc thú vị. Cùng với “trợ lý chó”, tôi rất sung sướng khi có thể giúp trả lại công lý”. Vụ án tàu ngầm Nautilus là kỳ tích trong đời nghề lâu dài của ông.
Dù thành công, dù được báo chí ca ngợi, xem như những anh hùng, nhiều trục trặc xảy ra khi cả hai trở về nước. Ben trải qua 10 ngày ở Đan Mạch để tìm xác cô nhà báo.
10 ngày bám ở mũi tàu rà vịnh Koge, dù những đợt sóng cao 10m, những cơn gió lạnh buốt và sương mù dày đặc trong một số ngày, Ben hít không khí, tìm cái mùi đặc trưng của xác chết bị phân hủy. Thử thách tác động xấu trên mối quan hệ giữa người vật.
Thanh tra Johan giải thích: “Ben bị chấn thương về tinh thần. Tôi đã bắt nó chịu một áp lực rất lớn, trong những điều kiện khắc nghiệt. Nó không thể nằm dài trên tàu, các khuỷu chân của nó rướm máu. Vào ngày cuối cùng, Ben không muốn ra biển”.
Khi về nước, Johan dành nhiều thời gian để cải thiện mối quan hệ giữa họ. Vào đầu tháng 5.2018, 8 tháng sau khi đặt chân lên Đan Mạch, Ben đã tìm lại niềm vui thú khi lên tàu. Gia đình Esbjornsson thở phào. Birgitta, vợ thanh tra, tươi cười: “Chó vui, ông chủ vui và vợ ông chủ cũng vui”.
Năm tới, thanh tra Johan Esbjornsson về hưu, kết thúc 30 năm phục vụ hiệu quả và tận tụy trên cương vị người huấn luyện chó nghiệp vụ.
Ông vào ngành cảnh sát năm 1976. 13 năm sau ông bắt đầu làm việc với các con chó như một người tuần tra, rồi đến phát hiện ma túy, rồi 6 năm sau là nhiệm vụ tìm thi thể, máu và tinh dịch.
Ben là con chó thứ 5, nhưng là giống springer đầu tiên mà Johan nhận. Thoạt tiên, Johan làm việc với chó berger Đức và berger Bỉ.
Nói về 3 con chó hiện nay, ông bảo: “Chúng như con của tôi. Cứ phải canh chúng suốt”. Johan sẽ đem theo Ben khi về hưu như một quà tặng lúc rời nhiệm sở. Ben sẽ trở thành một thú cưng bình thường. Có quá nhiều việc phải làm: đi câu, cắm trại, nướng thịt, tận hưởng cuộc sống.
Vào ngày 25.4.2018, Peter Madsen bị kết án tù chung thân vì tội giết Kim Wall, bản án nặng nhất ở Đan Mạch. Johan Esbjornsson ngập tràn trong cảm xúc: nhẹ nhõm, vui sướng, tự hào.
Ủy viên Mattias Sidfridsson, điều phối viên của cuộc điều tra bên phía Thụy Điển, khẳng định: “Nếu không có Ben, chắc hẳn chúng tôi không thể thành công trong buộc tội kẻ tình nghi về tội sát nhân”.
