Quấy rối tình dục (QRTD) là hành vi quấy nhiễu liên quan đến giới tính. Tại các nước phương Tây, luật chống QRTD đã được ban hành từ rất lâu, gần đây các nước châu Á cũng bắt đầu quan tâm và ban hành các quy định, luật chống QRTD nhằm bảo vệ quyền lợi của nhân viên và doanh nghiệp, tạo điều kiện cho các nạn nhân có thể khởi kiện kẻ quấy rối.
Một con số thống kê gần đây nhất của Trung Quốc cho thấy có đến 79% nữ và 22% nam bị QRTD, trong đó có 48% vụ kiện phát sinh từ các công ty nước ngoài và 18% từ các công ty trong nước.
Tại Việt Nam trong những năm gần đây, cụm từ này cũng đã quen thuộc với giới văn phòng. Tuy nhiên chưa có định nghĩa cụ thể thế nào là hành vi QRTD, cũng như chưa có một văn bản pháp quy quy định việc xử phạt những kẻ QRTD. Chính vì thiếu sự kiểm soát của pháp luật, tình trạng QRTD đã ngày càng trở nên phổ biến hơn trong giới văn phòng.
Khi chưa có các quy định, điều luật nhằm xử phạt các hành vi này thì chính doanh nghiệp phải tự xây dựng cho mình một môi trường làm việc lành mạnh, an toàn cho nhân viên và uy tín của doanh nghiệp mình bằng cách: Ban hành các quy định nhằm chống lại các hành vi QRTD, bảo vệ người bị hại, biện pháp xử lý và trừng phạt kẻ phạm tội.
Là cầu nối giữa doanh nghiệp và người lao động, bộ phận nhân sự (HR) có vai trò quan trọng trong việc xây dựng một tấm lá chắn nhằm ngăn chặn những hành vi đó. Việc “phòng bệnh hơn chữa bệnh” sẽ không bao giờ là thừa đối với các doanh nghiệp.
Đưa nội dung phòng chống QRTD vào sổ tay nhân viên (Company Employee Handbook)
Thông thường, sổ tay nhân viên gồm các nội dung cơ bản như: Sơ đồ tổ chức, thời gian làm việc, chính sách, phúc lợi, đánh giá thi đua khen thưởng, email, điện thoại liên hệ… Cần đưa thêm các nội dung cơ bản về phòng chống QRTD như :
- Định nghĩa thế nào là QRTD.
- Liệt kê những hành vi được xem là QRTD.
- Các hình thức kỷ luật cụ thể khi có các hành vi nêu trên.
- Nơi tiếp nhận và giải quyết khiếu kiện cho người bị hại.
- Quy trình giải quyết một vụ khiếu kiện.
Việc đưa nội dung phòng chống QRTD vào sổ tay nhân viên không những giúp cho nhân viên có thể tra cứu thông tin liên quan đến doanh nghiệp khi cần thiết, mà còn khẳng định sự quan tâm của doanh nghiệp đến quyền lợi của người lao động. Nó cũng thể hiện hình ảnh, văn hóa, tầm nhìn của lãnh đạo doanh nghiệp.
Lắp đặt camera, đèn chiếu sáng tại các khu vực nhạy cảm
Thông thường, nạn QRTD xảy ra ở những nơi kín đáo, ít người qua lại, tối, nhiều góc khuất và ít người để mắt đến. Đối với những khu vực này, cần lắp đặt camera quan sát và đèn chiếu sáng. Một số doanh nghiệp ít quan tâm đến vấn đề này vì liên quan đến phát sinh chi phí, hoặc doanh nghiệp cho rằng không cần thiết, nhưng đây lại là một biện pháp phòng chống hữu hiệu, nhằm dập tắt các ý đồ đen tối ngay từ đầu, giảm rủi ro cho các nạn nhân, giảm chi phí và thời gian điều tra.
Quy định trang phục làm việc lịch sự, kín đáo
Việc quy định trang phục cũng rất quan trọng trong việc phòng ngừa nạn QRTD. Các nhân viên nữ cần mặc trang phục phù hợp, lịch sự, kín đáo. Không tạo điều kiện cho người những kẻ xấu có ý đồ nhòm ngó. Việc quy định trang phục cho nữ không những giúp hạn chế những phát sinh ham muốn xấu, mà còn giúp các bạn gái trẻ phải ăn mặc cho phù hợp với văn hóa công sở, không nên tùy tiện mặc các trang phục quá mỏng, hoặc quá ngắn theo sở thích nhằm khêu gợi các đồng nghiệp nam.
Giáo dục và đào tạo thông qua các buổi sinh hoạt ngoại khóa
Các buổi sinh hoạt ngoại khóa có tác dụng rất lớn trong việc phòng ngừa nạn QRTD. Ngoài mục tiêu nâng cao hiệu quả làm việc tập thể, xây dựng mối quan hệ đồng nghiệp, tinh thần đoàn kết…, sinh hoạt ngoại khóa còn giúp ích rất nhiều cho công tác đánh giá con người, tìm ra điểm mạnh để phát huy, đào tạo và phát triển, đồng thời giúp tìm ra những điểm yếu của từng cá nhân, tập thể, đưa ra những nội dung chương trình đào tạo cho phù hợp.
- Xem thêm: Giải quyết những tình huống khó xử
Giáo dục về vấn đề QRTD thông qua các buổi sinh hoạt ngoại khóa là cách truyền thông điệp hết sức tế nhị và hiệu quả, tùy theo quy mô của doanh nghiệp có thể kết hợp với các chuyên gia tâm lý, mọi người cùng chia sẻ, thảo luận về tác hại của nạn QRTD đối với cá nhân và doanh nghiệp, cách phản ứng nhanh khi gặp phải tình huống QRTD, hoặc cũng có thể kết hợp với các trò chơi đố vui có thưởng để thu thập những sáng kiến của nhân viên về việc làm thế nào để hạn chế tối đa tình trạng QRTD tại chính doanh nghiệp mình.
Tuyển chọn người tài, đức vào các vị trí quản lý
Hầu hết các nhân viên trong một tập thể đều ít nhiều bị ảnh hưởng bởi người quản lý của họ, nó có thể là gu thẩm mỹ như cách ăn mặc, trang trí xe, bàn làm việc… Các thói quen tốt và xấu cũng dễ dàng bị ảnh hưởng, hoặc được hưởng ứng một cách rất tiêu cực. Hành vi trêu ghẹo đồng nghiệp bằng lời nói hoặc hình ảnh về giới tính một cách quá lố cũng được xem là hành vi QRTD ở cấp đơn giản, cần được ngăn chặn và nhắc nhở.
Người làm công tác HR cần có sự sáng suốt khi tuyển dụng, đánh giá năng lực, đạo đức, tính cách, thái độ làm việc… để đưa ra các ý kiến tham mưu giúp lãnh đạo có thêm những nguồn thông tin khách quan và quyết định đúng đắn hơn trong việc tuyển chọn người có tài, có đức vào các vị trí quản lý. Những nhân viên có thành tích cao trong công việc luôn được chú ý mỗi khi có kế hoạch tuyển chọn người quản lý hoặc kế thừa, tuy nhiên đó cũng chỉ là một trong những yếu tố cần. Không nên đánh giá năng lực để tuyển chọn các vị trí quản lý qua doanh số bán hàng mà bỏ quên đi phần đạo đức của họ. Vấn đề sẽ càng trầm trọng hơn nếu một ngày nào đó, doanh nghiệp nhận được phản ứng từ phía khách hàng, đối tác về hành vi QRTD khi đang giao dịch với họ trong khi làm việc.
