Các bệnh lý về rối loạn sinh dục nam giới rất phổ biến và ảnh hưởng không chỉ đến chuyện chăn gối mà đến cả tâm lý và cuộc sống. Bệnh nhân ít khi trải lòng “chuyện khó nói” này với ai, càng hiếm khi chủ động đi khám, có lẽ vì sợ bị chê “mất phong độ đàn ông” hay tâm lý “còn nửa miligam sĩ diện cũng phải giữ”. Khi bệnh nhẹ, họ thường “cố tình” quên, đến khi bệnh nặng thì tìm cách tự chữa trị là chính. Không ít trường hợp bệnh không khỏi mà ngày càng nghiêm trọng hơn do tự chẩn đoán và điều trị không chính xác. Buổi trò chuyện với bác sĩ Nguyễn Trí Quang, phụ trách Tiết niệu – Nam, khoa phòng khám Victoria Healthcare Mỹ sẽ cung cấp cho chúng ta những thông tin đúng về các bệnh liên quan đến chuyện chăn gối thường gặp và giúp tránh những sai lầm trong điều trị. Bác sĩ cho biết:
Rối loạn tình dục là tên gọi chung của nhiều bệnh lý làm giảm chất lượng đời sống tình dục ở nam giới như: rối loạn cương dương, rối loạn xuất tinh, mãn dục nam, vô sinh nam, thiểu năng hormone sinh dục nam, các bệnh lý lây qua đường tình dục và các bệnh lý khác trong đó hai bệnh lý đầu tiên là hay gặp nhất.
Trong nghiên cứu của MMAS (Massachusetts Male Aging Study – Hoa Kỳ), trong độ tuổi từ 40 đến 70, tỷ lệ rối loạn cương hoàn toàn tăng 5,1% lên 15%. Theo Hiệp hội Niệu khoa châu Âu (EAU), tỷ lệ rối loạn cương mức độ từ trung bình đến nặng chiếm 5 – 20%.
Rối loạn cương dương là gì và do các yếu tố bẩm sinh hay do các bệnh lý khác, thưa bác sĩ?
Rối loạn cương dương là tình trạng mất khả năng để đạt được và duy trì được sự cương cứng của dương vật đủ để giao hợp. Chứng này thường xảy ra ở những bệnh nhân bị: stress, xơ vữa mạch máu ngoại vi, các bệnh mãn tính (tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, người mắc bệnh tim, suy thận, đái tháo đường…), rối loạn nội tiết (testosterol, LH, FSH…), bệnh nhân sau một chấn thương ở vùng niệu đạo hay tầng sinh môn, tủy sống, não bộ…, bệnh nhân sau một liệu pháp điều trị (xạ trị vùng chậu, cắt tiền liệt tuyến, phẫu thuật mạch máu ngoại vi hay động mạch…). Bệnh cũng có thể do một số yếu tố bẩm sinh của “của quý” (quá ngắn, teo nhỏ, cong,…), viêm nhiễm bộ phận sinh dục hoặc do tác dụng phụ của thuốc (thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương, kháng Androgen, chống trầm cảm…).
Yếu tố tâm lý có phải là một nguyên nhân của rối loạn cương dương?
Đúng vậy, nhưng rối loạn cương dương do yếu tố tâm lý (chủ yếu do stress, căng thẳng hoặc bệnh tâm thần) chỉ chiếm khoảng 10 – 50%. Còn rối loạn cương dương do thực thể chiếm đến 50 – 80% (do bệnh thần kinh, bệnh mạch máu, nội tiết hoặc một bệnh thực thể nào khác). Thực tế thì đa số các trường hợp rối loạn sinh dục nam giới đều do cả hai yếu tố tâm lý và thực thể, trong đó rối loạn cương dương chủ yếu là do thực thể còn rối loạn xuất tinh chủ yếu là do tâm lý.
Xin bác sĩ giải thích rõ hơn về các yếu tố tâm lý gây ra tình trạng rối loạn xuất tinh?
Tâm lý gây xuất tinh sớm thường là: lo lắng, hồi hộp thái quá, kỹ thuật kiểm soát xuất tinh kém, tinh thần không ổn định…, yếu tố thực thể (tăng nhạy cảm bộ phận sinh dục nam giới) thì ít gặp hơn. Rối loạn xuất tinh gồm bốn loại chính là xuất tinh sớm, xuất tinh muộn, xuất tinh ngược dòng và không xuất tinh nhưng nam giới thường than phiền nhất là tình trạng xuất tinh sớm.
Theo báo cáo của Hội Niệu khoa Hoa Kỳ năm 2010, tỷ lệ xuất tinh sớm chiếm 21% ở nam giới độ tuổi từ 18-59 (các nghiên cứu khác có tỷ lệ dao động từ 5 – 30%).
Xem thêm Phong tước hiệu Hiệp sĩ
Phải chăng tất cả các trường hợp xuất tinh quá nhanh đều gọi là xuất tinh sớm?
Xuất tinh sớm phải xét trên ba yếu tố là thời gian xuất tinh ngắn (thường là chưa đến hai phút), thiếu kiểm soát và không thỏa mãn. Một số trường hợp có sử dụng rượu, thuốc, bạn tình mới, tần số hoạt động tình dục thấp, tư thế mới, lạ thì nam giới nhanh đạt cực khoái hơn là điều bình thường, không phải là bệnh lý xuất tinh sớm.
Bệnh nhân rối loạn cương dương và rối loạn xuất tinh có thể dùng thuốc hỗ trợ để cải thiện khả năng chăn gối hay không?
Dùng thuốc hỗ trợ tùy tiện là điều vô cùng nguy hiểm đối với bệnh nhân rối loạn sinh dục. Vì nếu dùng thuốc giúp tăng khả năng tình dục đối với bệnh nhân rối loạn sinh dục do tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, trầm cảm… chẳng khác nào đùa với tính mạng của mình. Tôi cũng xin lưu ý là đi xe đạp đường trường cũng là một nguyên nhân làm tăng nguy cơ của bệnh.
Xem thêm Cấp phép cho “Viagra dành cho nữ giới”
Các phương pháp điều trị hai bệnh lý rối loạn sinh dục trên như thế nào thưa bác sĩ?
Đối với chứng rối loạn cương dương, cách điều trị đầu tiên là chúng ta nên thay đổi lối sống, thường xuyên tập thể dục, tránh béo phì, không hút thuốc lá… Khi dùng thuốc điều trị một bệnh nào đó thì bệnh nhân nên được tư vấn kỹ về tác dụng phụ của thuốc đến đời sống tình dục của mình. Cần chú ý các thuốc như: methyldopa, reserpine, lợi tiểu thiazide, spironolactone, ức chế kênh canxi, ức chế men chuyển angiotensin… đều có ảnh hưởng ít nhiều đến sự cương dương. Người bị rối loạn cương dương do các yếu tố tâm lý, stress… nên tham gia khóa tâm lý tình dục trị liệu ngắn hạn (6-12 tuần). Ngoài ra, việc dùng nội tiết tố hay dùng thuốc như Sildenafil citrate (Viagra), Levitra (Vardenafil), Cialis (tadalafil) phải được chỉ định bởi các bác sĩ chuyên khoa.
Với các trường hợp rối loạn cương dương do những khiếm khuyết của dương vật sẽ được điều trị ra sao?
Trường hợp này có thể được điều trị bằng phẫu thuật gồm: phẫu thuật mạch máu, giúp phục hồi lưu thông mạch máu nếu như có khiếm khuyết; phẫu thuật lắp ghép bộ phận giả, đặt vào hai bên vật hang một ống chất dẻo cứng bằng silicone hay phẫu thuật tạo hình cho các bệnh làm biến dạng hình thể giải phẫu “của quý”.
Đối với xuất tinh sớm nguyên nhân chính là do lo lắng, hồi hộp, tinh thần không ổn định… nên phải điều trị về tâm lý. Bệnh nhân có thể sử dụng phương pháp thay đổi hành vi bằng cách ngưng kích thích tình dục (có thể tự bản thân người nam hay có sự giúp đỡ của người nữ), phân tán tư tưởng không tập trung vào việc giao hợp. Một số thuốc có hiệu quả trong việc điều trị xuất tinh sớm: citalopram, fluoxetine, fluvoxamine, và sertraline… Ngoài ra còn có thể sử dụng gel tê tại chỗ thoa bên ngoài bộ phận sinh dục trước khi giao hợp. Nếu có sự phối hợp, thấu hiểu tâm lý của đối tác thì việc điều trị sẽ đạt hiệu quả cao.
Một số thông tin trên báo chí cho rằng kỹ thuật Kegel rất hiệu quả trong điều trị xuất tinh sớm và vi phẫu cắt dây thần kinh dương vật giúp tăng thời gian xuất tinh. Bác sĩ đánh giá như thế nào về hai phương pháp này?
Kỹ thuật Kegel là các bài tập co thắt các cơ vùng sàn chậu để điều trị tiểu không kiểm soát chủ yếu dành cho phái nữ. Nam giới bị tiểu không kiểm soát cũng có thể tập kỹ thuật Kegel nhưng kém hiệu quả hơn nữ giới. Chưa có nghiên cứu nào cho thấy kỹ thuật này giúp trị xuất tinh sớm hay tăng khả năng tình dục.
Theo tôi thì phẫu thuật cắt chọn lọc dây thần kinh lưng dương vật nhằm kéo dài thời gian xuất tinh không thể mang lại hiệu quả như mong muốn vì sự xuất tinh không phải chỉ do một mình dây thần kinh này chi phối.
Xem thêm Uống nhiều thuốc dễ gây rối loạn cương dương
Nếu bệnh nhân bị cả hai bệnh lý rối loạn cương dương và rối loạn xuất tinh thì cần điều trị như thế nào?
Theo khuyến cáo của Hội Niệu khoa Hoa Kỳ thì bệnh nhân vừa có rối loạn cương vừa có xuất tinh sớm thì nên điều trị rối loạn cương dương trước.
Xin bác sĩ giải thích thêm về bệnh lý mãn dục nam?
Mãn dục nam (suy giảm chức năng tuyến sinh dục) ở người lớn tuổi là quá trình lão hóa bình thường. Mãn dục nam có triệu chứng (Suy sinh dục khởi phát muộn có triệu chứng) là một hội chứng lâm sàng và sinh hóa học thường liên quan đến tuổi (trên 50 tuổi). Đặc trưng với sự suy giảm nồng độ androgen (nội tiết tố nam) trong máu có hoặc không có sự thay đổi tính nhạy cảm của các receptor (thụ thể tiếp nhận) của androgen. Nó có thể tác động đến nhiều hệ thống cơ quan dẫn đến sự tác động rõ ràng trên chất lượng cuộc sống, dẫn tới suy giảm ham muốn, giảm khả năng hoạt động tình dục, rối loạn cương dương, tinh trùng yếu, sự thay đổi lông và tóc… Ngoài ra có các triệu chứng toàn thân như: mất ngủ, mệt mỏi, trầm cảm, rối loạn hô hấp, rối loạn nhịp tim… Một số yếu tố tác động đến mãn dục nam là các bệnh như đái tháo đường, suy tuyến yên, các khối u vùng tuyến yên – tinh hoàn, stress, nghiện rượu, thuốc lá, ma túy… Do đó, những trường hợp này bạn cần thiết phải điều trị.
Bác sĩ có khuyến khích phương pháp đang được sử dụng phổ biến là liệu pháp thay thế hormone nam giới trong điều trị mãn dục nam hay không? Được biết đây là phương pháp được cho là rất hiệu quả trong việc làm giảm các triệu chứng khó chịu và cải thiện chất lượng cuộc sống, không có rủi ro và đã được kiểm chứng qua các nghiên cứu lâm sàng và thực tế điều trị.
Trong hầu hết các trường hợp thì dùng testosteron có thể mang đến những cải thiện đáng kể các triệu chứng. Còn trong điều trị triệu chứng theo từng đợt thì tôi cho rằng các triệu chứng của mãn dục nam có thể điều trị bằng các phương pháp thông thường hơn là dùng hormon sinh dục. Các liệu pháp thông thường nên khuyến khích bệnh nhân thực hiện là thay đổi lối sống (ngừng hút thuốc lá, cai rượu…), chế độ ăn và luyện tập thể dục phù hợp để làm giảm béo phì và tăng sức dẻo dai của cơ bắp và mang lại cảm giác thoải mái.
Lưu ý là bệnh nhân khi điều trị bằng testosteron cần phải có sự tư vấn của bác sĩ để tránh nhiều tác hại khó lường, chẳng hạn như bệnh nhân bệnh ung thư tuyến tiền liệt hay ung thư vú mà dùng testosteron có thể làm các bệnh ung thư trầm trọng hơn.
Cảm ơn bác sĩ về buổi trò chuyện.
(Xuân Lộc)
