Có thể gọi vắn tắt “Triển lãm báo cáo kết quả các trại sáng tác và sáng tác mới 2017” là “Triển lãm sáng tác mới 2017” – một cuộc trưng bày tác phẩm mỹ thuật bề thế đang diễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (97A Phó Đức Chính, Q.1, từ 22-8 đến 6-9-2017). Để thưởng thức trọn vẹn hàng trăm tranh, tượng đa dạng về chủ đề và cách thể hiện, cần đến nhiều giờ tham quan hai tầng nhà của khu triển lãm.
Tổ chức các trại sáng tác đều đặn trong năm tại nhiều địa phương trong nước, vận động được hội viên tham gia và có được thành quả cụ thể từ các trại sáng tác là một dấu son trong hoạt động của Hội Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh từ nhiều năm qua. Từ đầu năm 2017 cho đến gần đây, đã có chín trại sáng tác được hội phát động, thu hút đông đảo hội viên đến với các tỉnh miền Trung và Đồng bằng sông Cửu Long. Qua đó, những thắng cảnh, địa danh nổi tiếng cùng với đời sống thường ngày của bà con được tái hiện trên tác phẩm. Rõ nét như trại sáng tác ở Hội An, nơi những con phố, những ngôi nhà cổ và dòng sông Hoài trầm mặc đều tạo cảm xúc thẩm mỹ cho người nghệ sĩ. Cũng vậy là hai trại sáng tác tại Đà Lạt với đồi núi, cảnh quan thơ mộng, kiến trúc thời thuộc địa… dễ đi vào tranh. Ngoài ra, còn có các trại sáng tác tại Nha Trang, Cà Mau, TP. Hồ Chí Minh cho giới cầm cọ và các trại sáng tác cho nghệ sĩ gốm, trại sáng tác điêu khắc ở Quảng Ninh.
Thông thường, sau khi kết thúc một trại sáng tác là có ngay một triển lãm “nóng hổi” và vào dịp kỷ niệm Quốc khánh thì diễn ra triển lãm tổng kết các trại sáng tác trong năm, có bổ sung thêm tác phẩm mới của hội viên không dự trại cũng như tác phẩm của những người chưa là hội viên. Triển lãm năm nay, có tới 258 tác phẩm các loại của 229 họa sĩ, nhà điêu khắc, nghệ sĩ gốm, tác giả các bài viết về mỹ thuật được giới thiệu. Điểm đặc biệt là với số lượng lớn tác phẩm điêu khắc dự triển lãm nên không gian trưng bày đã phải mở rộng hơn so với các năm trước. Ngoài toàn bộ tầng trệt và khoảng sân phía trước, có thêm nhiều phòng ở tầng 1 của tòa nhà được dùng tổ chức triển lãm.
Có 37 tác phẩm của các tác giả là hội viên Hội Mỹ thuật cùng với 15 tác phẩm của tác giả chưa là hội viên được chọn để trao các giải A, B, C, đồng thời hai tác phẩm được hội đồng nghệ thuật của triển lãm chọn tham dự Giải thưởng văn học – nghệ thuật Việt Nam năm 2017, đó là: Tĩnh – điêu khắc sắt của Đỗ Thế Thịnh và Chân dung tự họa của Phạm Công Danh, hai cái tên còn mới mẻ trong đời sống mỹ thuật Sài Gòn hôm nay. Điều đáng mừng là sự xuất hiện của rất nhiều nghệ sĩ trẻ và mới tại cuộc “biểu dương lực lượng” sáng tác này. Có 99 tác phẩm tranh, tượng của 82 tác giả trẻ – nhiều bạn là sinh viên đến từ Trường Đại học Mỹ thuật và từ các khoa mỹ thuật của Đại học Văn Lang, Đại học Sài Gòn, tất cả chưa là hội viên Hội Mỹ thuật. Chính lớp trẻ này đã đem đến triển lãm một luồng gió mát qua những tác phẩm thể hiện cuộc sống và con người đương đại, cùng những nỗi băn khoăn, lo âu, trăn trở có thực về hiện tình đất nước, về sự tha hóa của con người trước bao cám dỗ… Sự xuất hiện của lớp trẻ là một tín hiệu đáng mừng, bởi có nhiều triển lãm cũ kỹ cả về đề tài và người sáng tác, trong khi đời sống mỹ thuật đang cần có những biến đổi mạnh mẽ theo hướng toàn cầu hóa.
Chính từ đó, theo họa sĩ Uyên Huy, Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh, có thể lạc quan về tương lai mỹ thuật thành phố từ đội ngũ các tác giả trẻ có khả năng sáng tạo, bắt kịp các xu hướng mới của thế giới mà vẫn có ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Ông cũng đề xuất cần có thêm không gian trưng bày hiện đại, chuyên nghiệp dành cho tác phẩm mới của những người trẻ.
Triển lãm “Sáng tác mới 2017” không chỉ đáng nể về quy mô mà còn là một sinh hoạt thường niên tạo được ấn tượng tốt, rất đáng xem vào dịp lễ Quốc khánh năm nay.
- Phạm Đán Bình
