Ngày 11-5 vừa qua, trong phiên đấu giá các tác phẩm mỹ thuật Hậu chiến/ Đương đại tại nhà Christie’s ở New York, bức tranh Những cô nàng ở Alger của Picasso đã được bán với giá kỷ lục 179.365.000 USD – giá cao nhất từ trước tới nay đối với tác phẩm của họa sĩ vĩ đại này.
Trong phiên đấu giá được đặt tên là Hân hoan đón chào quá khứ (Looking forward to the past), 34 trong số 35 tác phẩm được chào bán đã có chủ mới với doanh số lên đến 705.858.000 USD – đứng thứ ba trong tất cả các phiên đấu giá tác phẩm cùng loại tại Christie’s từ trước tới nay – trong khi doanh số ước tính trước đó chỉ khoảng 577,7 – 667,5 triệu USD. Doanh số hai phiên đấu giá tác phẩm Hậu chiến/ Đương đại cao hơn là 744,9 triệu USD (tháng 5-2014) và 852,8 triệu USD (tháng 11-2014).
Bức Những cô nàng ở Alger được Picasso vẽ năm 1955, nằm trong loạt 15 bức tranh cùng tên của ông lấy cảm hứng từ phương Đông vốn là chủ đề đã ám ảnh Picasso nhiều năm, đồng thời nhắc nhớ tới người bạn cũng là đối thủ của ông là Henri Matisse cũng như tới người vợ thứ hai của ông – Jacqueline Roque. Theo ông John Richardson, người viết tiểu sử Picasso thì toàn bộ loạt tranh này đã được vợ chồng nhà sưu tập nổi tiếng ở New York là Victor và Sally Ganz mua hết vào năm 1956 từ nhà buôn tranh Picasso ở Paris là Daniel Kahnweiler với tổng số tiền khoảng 212.000 USD. Gia đình nhà Ganz đã giữ lại năm trong loạt tranh 15 bức, trong đó có bức vừa bán được gọi là bản “O” của loạt tranh. Các bức bản “M”, “K” và “H” từng được họ bán đi với những cái giá rất cao của từng thời kỳ, nhưng chỉ bản “O” mới lập kỷ lục tuyệt đối về giá tranh của Picasso từ trước tới nay, và là tác phẩm thứ ba của nhà danh họa đã đạt mức giá trên 100 triệu USD. Đó cũng là tác phẩm hội họa có giá cao nhất tại các kỳ đấu giá(*), vượt qua hai kỷ lục trước đó là bức Ba nghiên cứu về Lucian Freud của Francis Bacon (được bán với giá 142,4 triệu USD tại nhà Christie’s ở New York tháng 11-2013) và bức Khỏa thân, lá xanh và tượng cũng của Picasso, được ông vẽ năm 1932 (giá 106.482.496 triệu USD tại nhà Christie’s ở New York tháng 5-2010).
Theo ông Simon de Pury, nhà buôn tranh và từng là một viên chức cấp cao của nhà Chistie’s thì trước khi Những cô nàng ở Alger bản “O” được đưa lên sàn đấu giá, người trong giới đã tin chắc nó sẽ lập kỷ lục mới. Và phiên đấu giá 11-5 quả là một đêm thắng lợi lớn của giá tranh Picasso khi mà một bức chân dung cỡ nhỏ ông vẽ người tình Dora Maar vào năm 1938 đã được bán với giá gần 67,4 triệu USD, trong khi giá ước tính trước đó chỉ khoảng 55 triệu USD.
Cùng với Picasso, có bảy tác giả cũng đã lập kỷ lục về giá tác phẩm trong phiên đấu giá ngày 11-5. Đứng thứ hai là bức tượng cực hiếm Người chỉ tay của Alberto Giacometti đã được bán với giá cao ngất 141.285.000 USD, vượt qua kỷ lục trước đó về giá tác phẩm điêu khắc là bức Người bước đi I cũng của Giacometti (được bán với giá 103,9 triệu USD tại nhà Sotheby’s ở London vào tháng 2-2010). Người chỉ tay có chiều cao bằng người thật, được Alberto Giacometti sáng tác năm 1947 và là bức tượng duy nhất được tác giả sơn màu lên trong số sáu tác phẩm của Giacometti hiện còn thuộc sưu tập tư nhân. Trước khi được đưa ra đấu giá Người chỉ tay thuộc sở hữu của ông trùm kinh doanh bất động sản ở New York là Sheldon Solow, người đã mua nó vào năm 1970 và cũng là chủ nhân của nhiều kiệt tác điêu khắc của Henri Moore, Giacometti và Juan Miro. Ông đã bày nhiều bức tượng trong tòa cao ốc 50 tầng tráng lệ ở New York và đã từng đưa nhiều bức ra đấu giá.
Thành công về doanh số tại phiên đấu giá ngày 11-5 một lần nữa cho thấy đầu tư vào tác phẩm mỹ thuật luôn đem lại lợi nhuận rất cao.
(*) Một vài bức tranh có giá cao hơn nhưng được bán trực tiếp cho người mua, không qua sàn đấu giá nào
- Lê Bản
