Việc bạn cần phải dùng thuốc vào một thời điểm cụ thể trong ngày hay không phụ thuộc vào loại thuốc và tình trạng bệnh bạn đang điều trị. Đối với một số loại thuốc, viêc bạn dùng vào lúc nào không quan trọng, và đối với những thuốc khác, dược sĩ có thể khuyên bạn nên dùng đúng một thời điểm mỗi ngày.
Ước tính khoảng 30% các loại thuốc, khung thời gian bạn dùng thuốc trong ngày thực sự quan trọng. Một nghiên cứu gần đây cho thấy thuốc huyết áp sẽ hiệu quả hơn nếu bạn dùng chúng vào ban đêm. Vì vậy, làm thế nào để bạn biết liệu bạn có cần phải canh thời gian để uống thuốc?
Khi nào thì thời gian không quan trọng
Trong hầu hết các trường hợp, thời gian bạn dùng thuốc không quan trọng. Chẳng hạn, bạn có thể dùng thuốc kháng histamine không gây buồn ngủ khi bị viêm mũi dị ứng (hay sốt), hoặc thuốc giảm đau khi bạn cần. Không quan trọng là buổi sáng, buổi trưa hay buổi tối.
Điều quan trọng hơn là khoảng thời gian giữa mỗi liều. Ví dụ: Paracetamol cần được uống cách nhau ít nhất 4 giờ. Nếu bạn thu hẹp khoảng cách này, liều thuốc bạn vừa dùng có hại nhiều hơn.
Ngay cả khi một loại thuốc không cần phải uống vào một thời điểm cụ thể, dược sĩ vẫn có thể khuyên bạn nên dùng thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày.
Việc uống đúng giờ hàng ngày này giúp nhắc nhở bạn thực hiện nó. Chẳng hạn như khi bạn uống thuốc tránh thai cùng một thời điểm mỗi ngày, nó sẽ trở thành thói quen.
Đối với viên thuốc nhỏ, uống cùng một thời điểm là thực sự cần thiết. Nhưng thời gian thực tế trong ngày có thể tùy bạn quyết định khi nào thì tốt nhất cho bạn.
Khi nào thì thời gian quan trọng?
Một số loại thuốc có chỉ định rõ ràng về thời điểm cụ thể. Ví dụ: sẽ rất hợp lý khi dùng thuốc ngủ, chẳng hạn như Temazepam, vào buổi tối trước khi bạn đi ngủ. Một số thuốc chống trầm cảm như Amitryptyline hoặc Mirtazapine có tác dụng phụ gây buồn ngủ. Vì vậy, dùng chúng vào ban đêm là hợp lý.
Đối với các loại thuốc khác, dùng vào buổi sáng là hợp lý hơn. Điều này đúng với thuốc lợi tiểu, chẳng hạn như Furosemide, giúp bạn loại bỏ chất lỏng dư thừa qua nước tiểu; bạn không muốn thức dậy trong đêm vì việc này.
Khi một loại thuốc cần phải được dùng tại một thời điểm cụ thể, điều này sẽ được chỉ định trên hộp thuốc. Đối với các loại thuốc khác, không rõ tại sao chúng phải được sử dụng tại một thời điểm cụ thể trong ngày. Để hiểu tại sao, chúng ta phải hiểu nhịp sinh học, đồng hồ bên trong cơ thể của chính chúng ta. Một số hệ thống trong cơ thể chúng ta hoạt động vào những thời điểm khác nhau trong ngày trong nhịp điệu đó.
Ví dụ: các enzyme kiểm soát sản xuất cholesterol trong gan hoạt động mạnh nhất vào ban đêm. Vì vậy, dùng thuốc hạ lipid (cholesterol), chẳng hạn như simvastatin, vào ban đêm sẽ có lợi hơn.
Cuối cùng, đôi khi, một số loại khác chỉ cần uống vào những ngày đặc biệt. Methotrexate là một loại thuốc được sử dụng cho viêm khớp dạng thấp và bệnh vẩy nến nghiêm trọng, và thời gian uống thuốc này là rất quan trọng. Bạn chỉ nên dùng nó một lần một tuần vào cùng một ngày, và khi thực hiện theo cách này thì khá an toàn. Nhưng nếu bạn nhầm lẫn và sử dụng nó hàng ngày, nó có thể gây ra bệnh nghiêm trọng hoặc thậm chí tử vong. như trường hợp một bệnh nhân ở Victoria gần đây
Còn thuốc huyết áp thì sao?
Một trong những cách cơ thể điều chỉnh huyết áp là thông qua một con đường của hormone được gọi là hệ thống renin, angiotensin và aldosterone. Hệ thống này phản ứng với các tín hiệu khác nhau, như huyết áp thấp hoặc các sự kiện căng thẳng,kiểm soát lượng máu và sự co thắt của các mạch máu để điều chỉnh huyết áp.
Điều quan trọng là hệ thống này hoạt động nhiều hơn trong khi bạn ngủ vào ban đêm. Một nghiên cứu gần đây, cho thấy thuốc huyết áp có hiệu quả hơn vào ban đêm, có thể thay đổi cách chúng ta sử dụng thuốc để điều trị huyết áp cao.
Hai loại thuốc thường được kê đơn để hạ huyết áp là thuốc ức chế men chuyển Angiotensin (ACE), như Perindopril và thuốc ức chế thụ thể Angiotensin (được gọi là ARB), như Irbesartan. Những loại thuốc này làm giãn mạch máu (làm cho chúng rộng hơn) để giảm huyết áp.
Cho đến tận ngày nay, các bác sĩ và dược sĩ thường khuyên bệnh nhân nên sử dụng các loại thuốc này vào buổi sáng, cho rằng buổi sáng là thời điểm tốt để uống thuốc khi bạn vừa thức dậy và cảm thấy khỏe khoắn. Nhưng nghiên cứu này cho thấy dùng thuốc huyết áp vào ban đêm giúp giảm đáng kể (45%) bệnh tim, bao gồm đột quỵ nhẹ , đau tim và suy tim so với uống vào buổi sáng. Dùng những thuốc này vào ban đêm cũng có nghĩa là người huyết áp được kiểm soát tốt hơn và thận của họ khỏe mạnh hơn.
Vì vậy, nếu bạn dùng một trong những loại thuốc này để kiểm soát huyết áp và không chắc những gì bạn nên làm, hãy nói chuyện với dược sĩ hoặc bác sĩ của bạn. Mặc dù bằng chứng đang được xây dựng để hỗ trợ việc dùng chúng vào ban đêm, nhưng điều này có thể không phù hợp với bạn.
