Trong bài nhận định “Thái Lan đi về đâu vào lúc Myanmar vươn lên”, nhà bình luận Kavi Chongkittavorn của The Nation đã không ngần ngại kêu gọi chính phủ Thái thức tỉnh trước nguy cơ vai trò của Thái Lan đang bị mờ đi. Bài báo nêu bật hai dấu hiệu cho thấy là Thái Lan không còn được Nhật Bản và Hoa Kỳ trọng vọng như xưa.
Tổng thống Mỹ Obama (trái) và Thủ tướng Thái Lan Yingluck
Theo The Nation, trong buổi gặp đồng nhiệm Shinzo Abe tại Tokyo gần đây, Thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra đã kêu gọi Nhật Bản đầu tư vào dự án khổng lồ Dawei tại Myanmar mà Thái Lan có tham gia. Tuy nhiên, nhân chuyến công du Myanmar cùng thời gian này, Thủ tướng Nhật Bản loan báo kế hoạch tài trợ dài hạn trị giá gần 1 tỉ USD cho Myanmar, nhưng với một đề án khác chứ không phải là kế hoạch phát triển Dawei được đề xuất – ít ra là trong thời gian trước mắt.
Còn với Hoa Kỳ, tờ báo Thái Lan ghi nhận là trong chuyến công du nước Mỹ, Tổng thống Myanmar Thein Sein đã được đồng nhiệm Obama tiếp đón ngay tại Nhà Trắng. Cuộc họp được nối tiếp ngay sau đó bằng việc ký kết một hiệp định khung về thương mại và đầu tư, điều mà Thái Lan, đồng minh lâu đời nhất của Mỹ trong khu vực Đông Nam Á, đã không làm được. Thủ tướng Thái Lan Yingluck cũng chưa hề được chính thức mời đến thăm Nhà Trắng, cho dù trong tuần qua, hai nước đã kỷ niệm 180 năm bang giao.
Theo nhà bình luận Kavi Chongkittavorn, ở Thái Lan hiện nay đã xuất hiện mặc cảm ngày càng tăng là đất nước đang đi xuống trong lúc Myanmar lại vươn lên, với Tổng thống Thein Sein được biết đến ở Mỹ là “biểu tượng của cải cách” và lãnh đạo đối lập Aung San Suu Kyi là “biểu tượng của nền dân chủ”. Nhà báo Thái Lan ngậm ngùi: “Thái Lan từng là trung tâm của các sáng kiến đối ngoại từ Nhật Bản và Hoa Kỳ liên quan đến Đông Nam Á. Nhưng những ngày đó giờ đã không còn nữa. Bây giờ, đất nước của những nụ cười đã được chuyển từ Thái Lan sang Myanmar”.
The Nation đã nêu bật một nguyên nhân: Thái Lan không thích ứng kịp với chính sách tái cân bằng lực lượng của Mỹ qua châu Á đã được tuyên bố vào tháng 11-2011. Trong khi đó, Myanmar đã chuyển đổi nhanh chóng khi cho thấy là họ muốn thoát khỏi thế phụ thuộc vào Trung Quốc để phát triển quan hệ đa dạng với các nước lớn khác như Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, Ấn Độ và Nhật Bản. Với sự nổi lên của Trung Quốc và các hệ quả ngoại giao kèm theo, Washington không ủng hộ cách tiếp cận của Bangkok. Các nhà lập pháp và các học giả tại Mỹ luôn luôn có ấn tượng mạnh mẽ rằng Thái Lan là một quốc gia ủng hộ Trung Quốc. Vì vậy, Hoa Kỳ rất khó mà thiết lập một liên minh thực thụ với Thái Lan trong môi trường an ninh mới, khác hẳn với các đồng minh còn lại của Mỹ trong khu vực như Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Philippines.
Bộ Ngoại giao Thái Lan thường nhắc lại rằng Bangkok không theo bất kỳ bên nào, đặc biệt là giữa Mỹ và Trung Quốc. Thế nhưng theo báo The Nation, trong thế giới ngoại giao hiện thực, hành động cụ thể hằng ngày có giá trị hơn lời nói, và về điểm này Thái Lan đã cho thấy là mình nghiêng về phía Trung Quốc.
V.Đ