Một lượng lớn ô tô nhập khẩu đã được các doanh nghiệp ô tô nước ngoài mang về các cảng Việt Nam. Tuy nhiên, thay vì làm thủ tục thông quan, các doanh nghiệp đang cố tình trì hoãn tới sau thời điểm 1/1/2018 mới tiến hành làm thủ tục, để được hưởng thuế nhập khẩu là 0% từ năm 2018, thay vì mức 30% hiện nay.
Ngóng ngày đẹp
Theo thống kê hải quan, trong nửa đầu tháng 12/2017, chỉ có 991 xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi được nhập khẩu vào Việt Nam. Đây là con số đáng bất ngờ khi cùng kỳ năm ngoái có tới hơn 5.300 chiếc xe dưới 9 chỗ ngồi được nhập khẩu.
Tuy nhiên, nguồn tin của Báo Đầu tư Online cho hay, hiện có hàng nghìn xe ô tô nguyên chiếc đã được nhập khẩu vào Việt Nam nhưng chưa mở tờ khai hải quan.
“Xe nhập khẩu tập trung lớn nhất ở khu vực hai cảng Hải Phòng và TP.HCM. Nguyên do các doanh nghiệp ô tô đã mang xe về nhưng chưa làm thủ tục thông quan bởi họ có sự chờ đợi thời điểm từ ngày 1/1/2018, khi mức thuế suất thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc nếu đạt tỷ lệ nội địa hoá 40% trở lên sẽ về 0% thay vì mức 30% trước thời điểm này”, một cán bộ của Tổng cục hải quan cho biết.
Theo tính toán thông thường, một chiếc xe có giá khai báo hải quan là 10.000 USD, nếu mở tờ khai hải quan và được chấp nhận trước ngày 1/1/2018 sẽ có giá sau khi tính thuế là 20.735 USD (gồm 10.000 giá xe tính thuế + 3.000 USD thuế nhập khẩu + 5.850 USD thuế tiêu thụ đặc biệt + 1.885 USD thuế giá trị gia tăng).
Tuy nhiên, từ ngày 1/1/2018 trở đi, vẫn giá trị xe là 10.000 USD, giá trị xe sau khi tính thuế chỉ còn là 15.400 USD (gồm 10.000 USD giá tính thuế + 4.000 USD thuế tiêu thụ đặc biệt + 1.400 USD thuế giá trị gia tăng).
Như vậy, chỉ do thuế suất thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng giảm đã khiến giá xe giảm được khoảng 5.000 USD, tương đương khoảng 110 triệu đồng.
Báo Hải quan ngày 25/12 cũng cho hay, có khoảng 3.000 ô tô của các thương hiệu như Toyota, Ford, Misubishi, Nissan… đang tập kết tại bãi cảng Tân Vũ (thuộc Công ty cổ phần cảng Hải Phòng) chờ làm thủ tục nhập khẩu. Đây cũng là cảng có quy mô hiện đại và lớn nhất khu vực cảng Hải Phòng hiện nay. Thậm chí, có những chiếc xe cập cảng từ tháng 10/2017 nhưng hiện vẫn chưa làm thủ tục thông quan.
Đại diện Cục Hải quan Hải Phòng cũng cho biết, trong vài tháng trở lại đây, lượng xe nhập khẩu qua địa bàn này đã có dấu hiệu sụt giảm, khiến hụt thu trong 6 tháng cuối năm từ mặt hàng ô tô tại Cục có thể lên đến khoảng 2.800 tỷ đồng so với 6 tháng đầu năm.
Đơn cử như Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực I – đơn vị có số thu lớn nhất từ mặt hàng ô tô trong toàn Cục Hải quan Hải Phòng, từ tháng 8 trở về trước, trung bình số thu từ ô tô nhập khẩu đạt khoảng 500 – 600 tỷ đồng/tháng, nhưng tháng 9 và tháng 10 đã giảm mạnh, chỉ còn hơn 100 tỷ đồng. Đặc biệt, tháng 11 và tháng 12/2017, dự kiến doanh nghiệp ngừng làm thủ tục nhập khẩu mặt hàng này.
Tuy nhiên, cũng có thực tế khó hiểu là một lượng không nhỏ xe bán tải có thuế giảm từ 5% hiện nay về 0%, tức là chỉ chênh lệch không lớn so với mức 30% nhưng dù xe nằm chờ chật cảng, các hãng cũng chưa làm thủ tục thông quan.
Thái Lan và Indonesia cũng hai thị trường xuất khẩu ô tô lớn vào Việt Nam đã sút giảm đáng chú ý kể từ tháng 9 trở lại đây.
Cụ thể, lượng nhập khẩu ô tô nguyên chiếc trong tháng 8/2017 từ Indonesia và Thái Lan là 2.053 chiếc và 2.967 chiếc đã đột ngột giảm xuống còn 320 chiếc và 2.765 chiếc trong tháng 9. Sang tháng 10, cũng chỉ có 261 chiếc và 2.291 chiếc được nhập khẩu; tới tháng 11, con số tương ứng là 550 chiếc và 1.300 chiếc.
Nếu so với tổng số xe đã nhập khẩu nguyên chiếc trong 11 tháng qua từ Thái Lan là 30.176 chiếc và 16.694 chiếc từ Indonesia, có thế thấy rõ xu hướng giảm nhập khẩu ô tô nguyên chiếc.
Chính ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Công ty Ô tô Trường Hải cũng cho hay: “Việc không nhập thêm hàng trước thời điểm 2018 khi thuế nhập khẩu chưa về 0% không chỉ của riêng ai mà kể cả Thaco. Chúng tôi không cớ gì đi nhập một xe phải đóng thuế nhập 30%, rồi đến năm 2018 phải bán cạnh tranh với xe thuế bằng 0%. Đấy là điều tất yếu”.
Không muốn sản xuất, chỉ nhập khẩu cho nhanh
Mặc dù muốn chờ tới ngày 1/1/2018 mới thực hiện mở tờ khai để được hưởng thuế suất thuế nhập khẩu 0% từ khu vực ASEAN, nhưng nhiều doanh nghiệp ô tô lại đứng trước khả năng không thông quan nổi trong 2 tháng đầu tiên của năm 2018. Điều này nếu xẩy ra thì chính các doanh nghiệp sẽ vỡ trận bởi không có hàng bán trong mùa cao điểm trước Tết.
Nguyên do, từ ngày 1/1/2018, các ô tô nhập khẩu phải đáp ứng quy định mới của Nghị định 116/2017/NĐ-CP với hàng loạt thủ tục được bổ sung.
Trong khoảng 2 tháng trở lại đây, nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong VAMA đã liên tiếp đề xuất việc hoãn thi hành các quy định đối với việc nhập khẩu xe ô tô tại Nghị định 116 trong ít nhất 6 tháng (thời gian có hiệu lực ban đầu là ngày 1/1/2018).
Theo VAMA, quá trình từ khi đặt hàng, sản xuất, vận chuyển xe ô tô từ nước xuất khẩu đến Việt Nam sẽ mất một thời gian dài. Ngoài ra, mỗi doanh nghiệp nhập khẩu xe ô tô cũng cần thêm thời gian để xin giấy phép nhập khẩu xe ô tô theo yêu cầu của Nghị định 116/2017/NĐ-CP.
“Để có giấy phép này, mỗi doanh nghiệp nhập khẩu xe ô tô cần phải chuẩn bị và nộp các giấy chứng nhận của nhà sản xuất nước ngoài cho việc triệu hồi, hỗ trợ kỹ thuật và cung cấp phụ tùng chính hãng cũng như giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng do Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp”, VAMA cho biết.
Tuy nhiên, nhìn sâu xa hơn, đề xuất muốn trì hoãn Nghị định 116 của một số thành viên VAMA thực chất là vừa muốn được hưởng lợi về thuế 0%, vừa muốn thị trường Việt Nam mở bung cửa cho hàng nhập khẩu từ các nước trong khu vực để các doanh nghiệp ô tô nhập hàng ào ạt cho cao điểm bán xe trước Tết âm lịch.
Trên thực tế, với hàng nghìn ô tô hiện đã có mặt ở các khu vực cảng biển tại Việt Nam, việc mở tờ khai hải quan và được cơ quan hải quan chấp nhận tờ khai sẽ diễn ra rất nhanh chóng do đa phần các doanh nghiệp ô tô được hưởng chế độ ưu tiên, hàng hoá vào luồng xanh, không phải kiểm tra khi làm thủ tục thông quan.
Tuy nhiên, các công chức hải quan cũng lưu ý, theo quy định hiện hành với hàng hoá nhập khẩu, khi tờ khai được cơ quan hải quan chấp nhận sẽ tính là thời điểm có hiệu lực để áp dụng các quy định hiện hành.
Như vậy, nếu thông quan trong năm 2017, ô tô nhập khẩu từ ASEAN về phải chịu thuế suất thuế nhập khẩu 30%, thuế tiêu thụ đặc biệt là 40% hoặc 45%, thay cho thuế nhập khẩu về 0% và thuế tiêu thụ đặc biệt giảm thêm 5% với ô tô dưới 2.000 cc kể từ ngày 1/1/2018 theo quy định.
“Tổng cục Hải quan đã có công văn yêu cầu các đơn vị hải quan các cửa khẩu tăng cường thời gian làm việc lên cả ngày thứ Bẩy và Chủ nhật trong dịp cuối năm để tạo điều kiện thuận lợi nhất, nhằm tạo điều kiện để doanh nghiệp nhanh chóng thông quan được hàng hoá, phục vụ cho mùa kinh doanh cao điểm dịp lễ, Tết”, một cán bộ của Tổng cục Hải quan cho hay.
Như vậy, trong tuần làm việc cuối năm 2017 này, ngày làm việc của cơ quan hải quan các cửa khẩu sẽ là cả ngày 30 và 31/12/2018, đủ để cho các doanh nghiệp mở tờ khai và được chấp nhận.
Dĩ nhiên, khi làm thủ tục thông quan trong vài ngày còn lại của năm 2017, doanh nghiệp nhập khẩu ô tô không gặp bất cứ khó khăn nào về mặt giấy tờ hồ sơ như chính các doanh nghiệp đang phàn nàn bởi ở thời điểm này, doanh nghiệp không phải xuất trình bất cứ các giấy tờ nào theo quy định của Nghị định 116.
Theo Thanh Hương / Baodautu
