Nơi sa mạc biến thành ngàn hồ nước

Những cảnh quan thế giới khác này không phải là ảo ảnh. Sa mạc Brazil biến thành một nghìn đầm phá.

Xét trên tiêu chí lượng mưa, Lençois Maranhenses của Brazil chưa hẳn là hoang mạc. Tuy nhiên, 155.000 ha diện tích của nó gần như chẳng có gì ngoài cát. Mùa khô, nơi đây nắng và hạn không khác sa mạc nào. Thế nhưng mùa mưa sang, khung cảnh đơn điệu lập tức đổi khác. Hàng ngàn hồ nước trong vắt bất ngờ xuất hiện, biến mặt cát mênh mông thành thiên đường mát ngọt đẹp như thiên đường.

“Ga trải giường” của tự nhiên

Trong tiếng Brazil, cụm từ “lençois maranhenses” có nghĩa là “ga trải giường”. Nó được sử dụng làm tên cho cồn cát khổng lồ bám theo 70 km bờ biển phía Đông Bắc của đất nước thuộc khu vực Nam Mỹ này: sa mạc Lençois Maranhenses.

Theo nghiên cứu địa chất, Lençois Maranhenses hình thành vào khoảng cuối kỷ Đệ tứ (1,6-1,8 triệu năm trước). Nó có phần nội địa giáp với sông lớn Parnaíba, lưu vực São José và 3 dòng sông nhỏ là Itapecuru, Munim và Periá. Diện tích của Lençois Maranhenses vào khoảng 155.000 ha. Phần lớn cát của nó do 2 con sông Parnaíba và Preguiças bồi đắp. Những cơn gió mạnh cuốn cát từ các bờ sông, vượt qua 50 km vào sâu trong nội địa Lençois Maranhenses, hình thành các đụn cát lớn nhỏ khác nhau. Trải qua hàng triệu năm, nó xây dựng những “núi cát” cao ngất ngưởng, có đỉnh đạt 40m.

Bên dưới bề mặt cát của Lençois Maranhenses là lớp đá tảng dày, không thấm nước. Chất dinh dưỡng ở đây nghèo nàn đến nỗi, tìm mỏi mắt vẫn chưa thấy cây cối nào mọc. Cát của Lençois Maranhenses mang màu trắng đục như sữa. Suốt 7 tháng mùa khô (từ tháng 6-12), nơi này không có gì ngoài nắng gió. Mặt đất chỉ đơn điệu như một tấm thảm màu trắng sạch sẽ tinh tươm. Chính vì thế, người Brazil mới gọi nó là “ga trải giường”.

• Xem thêm: 8 sa mạc đẹp như tranh vẽ trên thế giới

Đột ngột hóa thành ngàn hồ nước

Brazil là đất nước nhiệt đới, nhiều mưa lắm nắng. Những lúc nóng bức, nhiệt độ của quốc gia này chạm mức 40°C. Lượng mưa ở Brazil tương đối cao, khoảng 1.000-1.500mm/năm, một số vùng còn đạt 2.000mm/năm. Lençois Maranhenses thuộc bang Maranhão, nơi có lượng mưa khá thấp. Dù vậy, nó vẫn nhận khoảng 1.200mm/năm.

Theo tiêu chí địa chất, một vùng đất phải có lượng mưa dưới 250mm/năm thì mới được xem là hoang mạc. Lençois Maranhenses chắc chắn không phải một sa mạc. Và khi mùa mưa sang, nó lại càng không giống sa mạc hơn.

Bắt đầu từ tháng 1, Lençois Maranhenses hứng những trận mưa như trút. Bề mặt đá phẳng lừ dưới lớp cát dày giữ nước lại, hình thành những ao hồ trong vắt dưới chân các đụn cát la liệt. Trên khắp Lençois Maranhenses, nước từ từ dâng, ngập đến 40% diện tích. Cuối tháng 5 đầu tháng 6, mực nước đạt mức cao nhất. Nhiều ao hồ theo mùa hóa đầm nước ngọt dài như sông, có cái đạt chiều 100m và sâu 3m. Nhìn từ trên cao, Lençois Maranhenses như một tấm thảm đa sắc. Những vũng nước sâu phô bày đủ kiểu màu xanh, từ ngọc lục bảo sáng sủa đến màu lam sẫm. Những vũng nước nông thấu mặt cát, hình thành ảo giác muôn vạn sắc đỏ nâu đẹp siêu thực.

Lượng nước mưa lớn cũng khiến các khe vũng giữa các cồn cát lưu thông. Lençois Maranhenses không chỉ đa sắc mà còn như một bức tranh nghệ thuật tinh tế, lộng lẫy. Mỗi năm, “sa mạc không phải là sa mạc” này đón tiếp khoảng 60.000 lượt khách. Người yêu du lịch sinh thái khắp nơi thi nhau đổ về đây, trèo lên những đụn cát cao nhất ngắm thế giới hàng ngàn ao hồ nước ngọt trong vắt nối đuôi nhau bất tận. Nền cát trắng của Lençois Maranhenses khiến cho làn nước mưa vốn đã sạch lại càng thêm mát mắt.

Tấp nập sự sống

Cũng trong 5 tháng mùa mưa, Lençois Maranhenses bừng sức sống. Nước từ các con sông bên ngoài tràn bờ, nối liền với những đầm vũng mênh mông trong cồn cát, tạo điều kiện cho tôm cá xuôi dòng. Ngay cả bên dưới lòng Lençois Maranhenses cũng có một số loài cá ngủ mùa khô. Chúng đào hang sâu dưới chân cồn cát, yên ổn đánh một giấc dài trong lớp bùn ẩm chờ mưa về. Một trong các loài cá “ngủ khô” phổ biến ở đây là cá sói (Anarhichas lupus). Chúng nổi tiếng hung hãn, sở hữu bộ hàm cực sắc khỏe, có thể nhai nát bất cứ loài thủy sinh giáp xác hay có vỏ nào, nhưng tuyệt đối không ăn thịt đồng loại.

Lençois Maranhenses còn là một công viên quốc gia của Brazil, có trách nhiệm bảo vệ 4 loài có nguy cơ bị tuyệt chủng: cò quăm đỏ (Eudocimus ruber), rái cá Mỹ La tinh (Lontra longicaudis), mèo đốm oncilla (Leopardus tigrinus) và lợn biển Tây Ấn Độ (Trichechus manatus). Nó cũng có tới 2 ốc đảo, Queimada do Britos (1.100ha) và Baixa Grande (850ha), là nhà của 133 loài thực vật, 112 loài chim và chí ít 42 loài bò sát.

Bên cạnh du lịch sinh thái, Lençois Maranhenses còn phục vụ các tour thăm quan khác như ngắm sao, lướt sóng, chèo thuyền, cắm trại, cưỡi ngựa, đua xe địa hình, du lịch dưới nước, du lịch mạo hiểm… Nhờ cảnh quan đẹp như thế giới ngoài hành tinh trong giả tưởng, nó còn được nhiều đoàn làm phim ưu ái. 2 phần gần đây của loạt Biệt đội Siêu anh hùng (The Avengers) là Cuộc chiến Vô cực (Avengers: Infinity War, 2018) và Hồi kết (Avengers: Endgame, 2019) đã được quay ở đây.

• Xem thêm: Đến Namibia tìm vẻ đẹp trong sa mạc

Bước sang tháng 7, Brazil vào mùa khô, cái nắng và cái nóng của miền nhiệt đới điên cuồng thiêu đốt. Hàng ngàn hồ nước đẹp lung linh của Lençois Maranhenses nhanh chóng biến mất, trả lại tấm “ga trải giường” trắng tinh. Sa mạc Lençois Maranhenses trở về đúng nghĩa của một sa mạc. Và tuy vắng bóng sự sống hay đa dạng màu sắc, nó vẫn mang một vẻ đẹp huy hoàng.