Trong vòng năm năm trở lại đây, đã có một sự bùng nổ các tác phẩm mỹ thuật công cộng, đem đến những làn gió mới vào vùng lãnh thổ Hongkong. Đó là sáng tác của nhiều nghệ sĩ đường phố tên tuổi quốc tế và các họa sĩ bản xứ, những người đang góp phần làm tươi đẹp Cảng Thơm.
Ở lãnh thổ Hongkong đất hẹp người đông, các tòa cao ốc không ngừng mọc lên mới đủ sức chứa hàng triệu cư dân đang cần một chỗ ngụ cư tử tế. Nhiều chung cư được xây mới thay thế cho những chung cư cũ kỹ bị phá bỏ dù chỉ mới 30 năm tuổi. Hàng loạt cao ốc mới đầy màu sắc mọc lên quanh vịnh Victoria trong khi khu trung tâm thương mại trông ảm đạm với sắc xám và be nhợt nhạt. Chính vì thế, một nhóm họa sĩ đường phố đã phản ứng bằng cách “trang điểm” cho bộ mặt khu trung tâm thành phố. Barlo, một nghệ sĩ đường phố tham gia quá trình làm đẹp Hongkong cho biết: “Nhiều đô thị hiện nay trông thật xấu xí, bởi vào vài thời kỳ của nửa đầu thế kỷ XX người ta bắt đầu có niềm tin mạnh mẽ rằng một sự mơ tưởng đơn giản có thể tạo nên một thế giới mới”. Theo Barlo, thuở đó không thể nghĩ tới chứ đừng nói việc tô điểm thành phố như hôm nay anh và các bạn đã làm.
Có thể gọi những tác phẩm của Barlo và các đồng nghiệp của anh bằng nhiều cái tên: tranh đường phố, tranh tường, graffiti, thư pháp đường phố, thậm chí là “hủy hoại văn vật” (vandalism) theo những người bảo thủ, không chấp nhận hoạt động đó. Thật ra, mỗi cách gọi biểu thị một phong cách khác, một thái độ khác của người nghệ sĩ sáng tác đối với đời sống văn hóa, chính trị, xã hội đa dạng, có tính chất quốc tế tại vùng lãnh thổ này. Sống ở London một thời gian, Barlo gần như mất hứng thú để vẽ tranh đường phố, thế nhưng anh đã tìm lại được cảm hứng khi đến với Hongkong, nơi anh thực sự không quen biết ai và không phải chịu đựng bất kỳ sự công kích nào khi làm nghệ thuật trên đường phố. Tìm được cảm hứng sáng tạo mới mẻ, Barlo đã hoặc vẽ graffiti hoặc vẽ những chân dung nhằm phát triển một phong cách tự nhiên hơn; anh dùng cọ thể hiện những sinh vật huyền thoại và những cảnh tượng hết sức kỳ ảo với tấm toan khổng lồ là đường phố và những cao ốc ở Hongkong.
So với lịch sử lâu đời của nghệ thuật đường phố ở New York hay London, những gì được vẽ nơi công cộng ở Hongkong chỉ mới ở dạng phôi thai, thế nhưng đã có những chuyển động tích cực trong thời gian gần đây nhờ sự góp mặt của các tài năng đến từ nhiều nước trên thế giới cũng như sự xuất hiện của các nghệ sĩ bản địa, những người đang muốn được lưu danh. Sau những tên tuổi của thời kỳ đầu cách đây đã hai thập niên như Tsang Tsou Choi (biệt danh là “Hoàng đế khu Kowloon”) và sau đó là Xeme, đã có một lớp nghệ sĩ trẻ của Hongkong tham gia làm đẹp, làm mới vùng đất mà họ sinh ra, lớn lên. Từng bị coi là vẽ bậy, bất hợp pháp trên đường phố, hoạt động này nay được tài trợ kinh phí. Và các bảo tàng, gallery ở Hongkong đã tổ chức triển lãm tranh đường phố cho các ngôi sao quốc tế như Cyrcle, Shepard Fairey, Vhils như một cách khuyến khích các tài năng bản xứ.
Ở làng Lâm Tế, gần trạm metro Tiểu Hồng, nghệ sĩ Hongkong 4Get và đồng nghiệp người Pháp Sautel Cago đã hợp tác để vẽ những tranh trừu tượng trên các bức tường của khu dân cư có thu nhập thấp này với sự hưởng ứng nhiệt tình của người dân. Ngày nay, các bức tranh này đã thu hút du khách khi đến với Hongkong và giúp thay đổi dần cuộc sống ở Lâm Tế.
- Lê Bản
