Hàng trăm con sông trên khắp thế giới từ sông Thames đến sông Tigris đang tràn ngập nhiều loại kháng sinh với nồng độ cao đến mức nguy hiểm, theo thông tin từ một nghiên cứu lớn nhất toàn cầu về đề tài này.
Ô nhiễm kháng sinh là một trong những nguyên nhân chính, từ đó vi khuẩn có khả năng đề kháng đối với các loại thuốc có thể cứu sống con người, khiến chúng trở nên không hiệu quả khi sử dụng.
Giáo sư William Gaze, nhà sinh thái vi sinh vật tại Đại học Exeter (Anh) cho biết: “Rất nhiều gien kháng kháng sinh chúng ta thấy trong các mầm bệnh ở người có nguồn gốc từ vi khuẩn môi trường”.
Sự gia tăng vi khuẩn kháng kháng sinh là một tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu có thể giết chết 10 triệu người cho đến năm 2050, theo thông tin gần đây của Liên Hiệp Quốc.
Các loại thuốc tìm đường vào sông và đất thông qua chất thải của người, động vật và rò rỉ từ các nhà máy xử lý nước thải hay các cơ sở sản xuất thuốc.
“Tình trạng này thật đáng sợ và đáng thất vọng. Có thể phần lớn môi trường của chúng ta đang tồn tại những loại kháng sinh ở nồng độ đủ cao để ảnh hưởng đến tình trạng kháng thuốc”. Alistair Boxall, nhà khoa học môi trường tại Đại học York (Anh), một trong những nhà khoa học dẫn đầu cuộc nghiên cứu, cảnh báo.
- Xem thêm: Nghiên cứu lập bản đồ dưới đáy đại dương
Nghiên cứu được trình bày tại một hội nghị ở Helsinki cho thấy một số dòng sông nổi tiếng nhất thế giới bao gồm sông Thames bị nhiễm những loại kháng sinh được xếp vào loại cực kỳ quan trọng trong điều trị nhiễm trùng nặng.
Trong nhiều trường hợp, chúng được phát hiện ở mức không an toàn, có nghĩa là sự đề kháng có nhiều khả năng phát triển và lan rộng hơn.
Các mẫu được lấy từ sông Danube ở Áo có bảy loại kháng sinh bao gồm clarithromycin (được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như viêm phổi và viêm phế quản) ở mức gấp gần bốn lần ngưỡng an toàn. Sông Danube, con sông lớn thứ hai của châu Âu, là nơi bị ô nhiễm nặng nhất châu lục này.
Sông Thames, thường được coi là một trong những con sông sạch nhất châu Âu, cũng bị ô nhiễm cùng với một số nhánh của nó, bởi một hỗn hợp gồm năm loại kháng sinh.
Các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm 711 địa điểm tại 72 quốc gia và tìm thấy kháng sinh ở 65% địa điểm trong số đó.
Tại 111 địa điểm, nồng độ kháng sinh cao vượt quá mức an toàn với những trường hợp xấu nhất vượt hơn 300 lần so với giới hạn an toàn.
Các con sông tại những nước thu nhập thấp thường có nồng độ kháng sinh cao hơn, và các địa điểm ở châu Phi và châu Á có kết quả tồi tệ nhất.
Tình hình xấu cực điểm là ở Bangladesh, nơi mà metronidazole – dùng để điều trị nhiễm trùng âm đạo – được tìm thấy ở mức cao hơn 300 lần so với ngưỡng an toàn.
Dư lượng được phát hiện gần một cơ sở xử lý nước thải – ở các nước thu nhập thấp thường thiếu công nghệ để loại bỏ các loại thuốc.
Việc xử lý nước thải và chất thải không phù hợp bằng cách đổ thẳng xuống sông, như đã được chứng kiến tại một địa điểm ở Kenya, cũng dẫn đến nồng độ kháng sinh cao lên tới gấp 100 lần mức an toàn.
“Cải thiện việc quản lý an toàn các dịch vụ y tế và vệ sinh ở những nước thu nhập thấp là rất quan trọng trong cuộc chiến chống lại tình trạng kháng kháng sinh”, Helen Hamilton, nhà phân tích về sức khỏe và vệ sinh tại Tổ chức từ thiện Water Aid, nói.
Nhóm nghiên cứu hiện đang lên kế hoạch đánh giá tác động môi trường của ô nhiễm kháng sinh đối với động vật hoang dã bao gồm cá, động vật không xương sống và tảo.
Theo tiên đoán, ảnh hưởng sẽ ở mức nghiêm trọng. Nồng độ kháng sinh tại một số sông của Kenya hiện cao đến mức không con cá nào có thể sống sót.
