Ngày 4-7 vừa qua, tại hội thảo Xây dựng, phát triển, định giá và bảo vệ thương hiệu doanh nghiệp do Cục Tài chính Doanh nghiệp (Bộ Tài chính) tổ chức, nhiều chuyên gia cho biết đa số doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa xác định hoặc xác định chưa đầy đủ giá trị thương hiệu dẫn đến những thiệt hại đáng tiếc trong quá trình phát triển.
Tại hội thảo, ông Đặng Quyết Tiến – Phó cục trưởng Cục Tài chính Doanh nghiệp cho biết ở Việt Nam, một số doanh nghiệp đã được các tổ chức uy tín quốc tế ghi nhận giá trị thương hiệu cao.
Chẳng hạn, theo đánh giá của Công ty tư vấn chiến lược và đánh giá thương hiệu Brand Finance thì VietinBank nằm trong Top 400 Thương hiệu ngân hàng toàn cầu với giá trị thương hiệu đạt 249 triệu USD năm 2016. Tuy nhiên, tại Việt Nam giá trị thương hiệu này lại chưa được xác định như giá trị tài sản doanh nghiệp.
Điều này khiến Nhà nước có thể bị thất thoát lớn trong quá trình cổ phần hóa, doanh nghiệp thiệt thòi trong quá trình cạnh tranh, nhượng quyền thương mại, mua bán sáp nhập…
Hiện nhiều doanh nghiệp Việt đã sản xuất được những sản phẩm có chất lượng cao, song khi “xuất ngoại” vẫn phải núp dưới tên của các thương hiệu có giá trị trên thế giới mới có thể vào được thị trường quốc tế. Mặt khác, cũng có tình trạng doanh nghiệp mạnh tay chi tiền để xây dựng thương hiệu, nhưng lại không xác định được giá trị thương hiệu nên chẳng khác nào ném tiền qua cửa sổ.
Theo ông Đặng Quyết Tiến, nguyên nhân chính của tình trạng trên do các quy định pháp luật tại Việt Nam về vấn đề này chưa đầy đủ theo thông lệ quốc tế, dù tài sản vô hình nói chung hay thương hiệu nói riêng đã được ghi nhận trên các báo cáo tài chính.
Từ Nghị định 109/2008/NĐ-CP ngày 10-10-2008 của Chính phủ về bán, giao doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước đến Nghị định 59/2011/NĐ-CP về cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước đều xác định lợi thế kinh doanh bao gồm cả giá trị thương hiệu. Điều này lại không phù hợp với chuẩn mực kế toán Việt Nam số 04, giá trị thương hiệu hay nhãn hiệu hàng hóa được coi là tài sản cố định vô hình.
Như vậy, cho đến nay, việc xác định giá trị, nhượng quyền sử dụng thương hiệu, góp vốn liên doanh, liên kết… bằng giá trị thương hiệu đối với các doanh nghiệp tư nhân thuộc mọi thành phần kinh tế ở nước ta vẫn bị bỏ ngỏ.
Để giải quyết vấn đề này, các cơ quan chức năng đã có một số định hướng, bổ sung các quy định pháp lý, đặc biệt là tiến hành sửa đổi Nghị định 59/2011/NĐ-CP, trong đó chú trọng hơn vào việc xác định giá trị doanh nghiệp, giá trị lợi thế kinh doanh.
Theo đề án tái cơ cấu, tập đoàn, tổng công ty sẽ thoái vốn ở một số công ty thành viên, trong đó có cổ phần góp vốn bằng giá trị thương hiệu. Thế nhưng, việc thoái vốn góp bằng giá trị thương hiệu chưa có hướng dẫn nên các doanh nghiệp chưa thực hiện được việc thoái vốn.
Ông Lê Ngọc Lâm – Phó cục trưởng Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) chia sẻ trong buổi hội thảo: Thương hiệu của các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp phải rất nhiều thách thức. Điển hình là việc bị xâm phạm quyền sở hữu mà đôi khi doanh nghiệp quyết định mở rộng thị trường mới phát hiện ra. Một số các doanh nghiệp trong nước khi bước chân vào sân chơi quốc tế mới ngỡ ngàng khi thương hiệu của mình đã bị kẻ khác đăng ký sở hữu tự khi nào.
Theo phân tích của Brand Finance, tại những nước phát triển, tài sản vô hình thường chiếm trên 70% giá trị doanh nghiệp, còn ở Việt Nam hầu hết giá trị doanh nghiệp nằm ở tài sản hữu hình. Chẳng hạn Vinamilk có giá trị doanh nghiệp 7 tỉ USD nhưng phần tài sản vô hình chỉ chiếm 14%. Điều đó nói lên rằng năng lực sáng tạo của doanh nghiệp Việt vẫn chưa được khai thác đúng mức.
