Các chi nhánh của “tứ đại gia” tại Trung Quốc đã kiểm toán nhiều doanh nghiệp Trung Quốc được niêm yết trên thị trường chứng khoán Hoa Kỳ nhưng sau đó thất bại. Nổi tiếng trong số này có Longtop Financial (một công ty công nghệ đã bị rút khỏi thị trường) và Sino Forest (công ty bị giới chức Canada đang điều tra về tội khai man tài sản rừng).
Các cơ quan giám sát của Hoa Kỳ, trong đó có Ủy ban Chứng khoán và Hội đồng Giám sát kế toán của các công ty công cộng đang yêu cầu cung cấp tài liệu liên quan đến việc kiểm toán đầy tai tiếng tại các chi nhánh nằm trên lãnh thổ Hoa Kỳ của một số doanh nghiệp Trung Quốc. Điều này càng tạo thêm khó khăn đối với “tứ đại gia”. Trong khi các cơ quan giám sát Hoa Kỳ đòi hỏi các công ty kiểm toán nước ngoài cần thực hiện nghiêm túc việc kiểm toán các doanh nghiệp được niêm yết trên thị trường chứng khoán Hoa Kỳ thì luật pháp Trung Quốc lại cấm phổ biến các tài liệu kế toán của các doanh nghiệp có hoạt động tại nước ngoài vì như vậy là “tiết lộ bí mật quốc gia”.
Việc thương thảo giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tưởng đã có bước tiến triển nhất định để hai bên có thể dung hòa được nhiều vấn đề, khi vài tháng trước các quan chức của Hội đồng Giám sát kế toán của các công ty công cộng được phép quan sát phía đối tác Trung Quốc, nhưng rồi mối quan hệ ấy đã kết thúc lạnh nhạt sau một cuộc họp hồi tháng 11. Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ tuyên bố “Nếu các công ty kiểm toán biết trước rằng không thể đáp ứng yêu cầu của luật pháp về tiếp cận tài liệu kiểm toán mà vẫn cho kết quả kiểm toán thì sẽ bị nghiêm trị”. Hội đồng Giám sát kế toán của các công ty công cộng cũng sẽ ra thông báo vào cuối năm nay là qua kiểm tra, nếu phát hiện công ty kiểm toán nước ngoài nào chưa được chính quyền Hoa Kỳ xem xét tường tận thì công ty đó sẽ bị tước giấy phép hành nghề.
Nếu quy định trên được tòa án Hoa Kỳ đồng thuận thì các chi nhánh của “tứ đại gia” tại Hoa Kỳ sẽ mất nhiều khách hàng là công ty đa quốc gia và các công ty nước ngoài, vì luật pháp Hoa Kỳ buộc các doanh nghiệp phải sử dụng công ty kiểm toán có đăng ký. Điều đó cũng có nghĩa là nhiều doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết trên thị trường chứng khoán Hoa Kỳ phải rời sàn giao dịch. Có thể nhằm chuẩn bị cho tình huống này, Ngân hàng Phát triển Trung Quốc đã dành riêng hơn một tỉ USD để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ rời khỏi thị trường chứng khoán Hoa Kỳ.
Thiên Bảo theo The Economist, 14-12-2012
